Verwarwoordenboek Vervolg (129)

Door Jan Renkema

In het Verwarwoordenboek worden zo’n 500 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Talrijke lezers hebben woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek.

Mocht u ook een ‘verwarpaar’ behandeld willen zien, plaats dan een reactie onder deze rubriek. Kijkt u dan wel even op de website om te zien of de woorden al zijn opgenomen.

compleet / volledig

De woorden overlappen in betekenis, maar soms is er een subtiel verschil in perspectief.

compleet                    volledig,  er ontbreekt niets, helemaal

Dit servies is nog helemaal compleet.
Sorry, je verjaardag compleet vergeten!

volledig                      compleet, meer is niet nodig, helemaal

Dit is een bijzonder volledig servies, er zitten zelfs ‘oesterbordjes’ bij.
Sorry, het is me volledig ontschoten.

Dit woordpaar is weer een bewijs dat het soms nauwelijks lukt om synoniemen goed te onderscheiden. Áls er al een onderscheid is, dan gaat het in de richting van ‘niets missen’ bij compleet, en ‘er kan niets meer bij’ bij volledig. Dit kan dan verklaren waarom wij bijvoorbeeld eerder spreken over volledige werkgelegenheid dan over complete werkgelegenheid.

Een proef op de som? Stel, je bent op zoek naar een werphengelset. Wat is je eerste reactie bij het aanbod van een complete werphengelset? Waarschijnlijk zoiets als: “Ja logisch, ik ga geen set kopen waaraan iets ontbreekt.” En wat is je eerste reactie bij volledige werphengelset? Waarschijnlijk iets in deze richting: “Oh, even kijken, bedoelen ze dat ik zo ook kan zeevissen?” En als een huis totaal of helemaal afbrandt, is het dan compleet afgebrand of volledig afgebrand? Waarschijnlijk kies je volledig afgebrand. Het huis kon niet verder afbranden. De formulering compleet afgebrand roept eerder de associatie op dat de vlammen inderdaad overal konden komen. Maar als je deze onderscheidingen niet kunnen volgen, dan wil dat niet zeggen dat je taalgevoel incompleet of onvolledig is.