• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Die Rose van Heinric

20 juli 2019 door Redactie Neerlandistiek Reageer

Door Hella Hendriks

op fol. 284v van hs. B

Regelmatig wordt naar de Oudfranse, dertiende-eeuwse Roman de la Rose verwezen in boeken en artikelen Zo ook nu weer in de Volkskrant (van 27 juni 2019) in verband met de tentoonstelling deze zomer over middeleeuwse tuinen in het Leidse Rijksmuseum voor Oudheden. Veel neerlandici weten hopelijk dat er zelfs twee Middelnederlandse vertalingen zijn: de fragmentarisch overgeleverde ‘Vlaamse Rose’ en de volledig overgeleverde ‘Brabantse Rose’ (van Heinric). Naar de Vlaamse Rose is onderzoek gedaan door Heeroma (1958) en later Van der Poel (1989). De Brabantse Rose is door zijn volledige overlevering en lengte (ruim 14.000 versregels) minder onderzocht. De editie van Verwijs uit oorspronkelijk 1868 (herdruk 1976) is noodgedwongen lang de standaard geweest.

De Brabantse Rose is overgeleverd in drie volledige handschriften: het Amsterdamse (A), het Brusselse (B) en het Comburgse (C) handschrift. En inmiddels zijn negen fragmenten van Die Rose uit andere handschriften bekend (waaronder waarschijnlijk vier fragmenten uit één handschrift: ‘handschrift D’ genoemd). Het Comburgse handschrift is opnieuw uitgegeven in de reeks Verzamelhandschriften van uitgeverij Verloren (door Brinkman & Schenkel, 1997).

Na mijn studie Nederlandse taal- en letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam heb ik veel tijd besteed aan het afschrijven van Die Rose van Heinric. Dit resulteerde uiteindelijk in één papieren exemplaar van een synoptisch-diplomatische editie van de drie volledige handschriften naast een kolom Oudfrans (editie Lecoy). In 2018 kwam het plan om eens een mooie website te maken om die editie publiekelijk bereikbaar te maken. Met hulp van Willem Kuiper is dat gelukt! Zie hiervoor mijn website met ook andere informatie over Die Rose.

Dit voorjaar heeft Janet van der Meulen aan de Vrije Universiteit (Amsterdam) college gegeven over de Roman de la Rose en de vertaling Die Rose van Heinric. Door dit college, en contact met Anne Reynders (Katholieke Universiteit Leuven) en haar onderzoek over vertaaltechnieken (specifiek Die Rose), heb ik nog een stap verder gezet en ook alle fragmenten in één kolom bijeen gezet. Zodat er nu ook een synoptische vijfkolomseditie is.

Het ‘negende’ fragment, in bezit van de Beinecke Rare Book & Manuscript Library van de Yale University Library in New Haven (CT), is nog nooit uitgegeven (artikel in voorbereiding door Oosterman & van der Poel), zie: Beinecke MS 915 .

Het leuke aan dit negende fragment is dat het (op 13 regels na) het einde van Die Rose van Heinric is! Hieronder het laatste stuk van het fragment (een deel van het fragment, telling volgens hs. C): daar waar de Minnaar (de ik-figuur in zijn allegorische droom) eindelijk na veel adviezen, disputen en strijd zijn fel begeerde rozenknopje mag plukken, wat toch iets ruwer gaat dan gewenst…

Nv mogedi horen ende verstaen
Hoe hi den knop ghinc bestaen[14130]
Doe hine hadde na sijn begeren
Dat ghijt weet ne mach niet deren
Of ghijs noch iet hadt te doene
Als ghi comt inden soete saysoene
Ende ghi knapen plucken wilt gaen[14135]
Knoppen ende rosen die scone staen
Ic rade v dat ghise behendelike leist
Dat ghi bedroghen niet ne weist
Doet also ghi hier moget horen
Vp dat ghijs niet bet cont te voren[14140]
Ende ne condijt niet doet alsic v wise
Ghi sullets lof hebben ende prise
❡ Die Minnere die gedrongen lach
Ane die maysiere so hi best mach
Hi moeste sine hant wel steken vp[14145]
Dor die telghe al toten trop
❡ Doe bad hem sere Scone Ontfaen
Datter niet ne worde gedaen
Outrage ghene no ouerdaet
Die Minnere hadde den raet[14150]
Dat hijt hare ghelouede vaste
Omme hem te doene meerre raste
Omme die middele so nam hi
Den rosier ende dwanckene he bi
Ende begonste die telgre roeren[14155]
Scudden ende hutsen sonder mesuoeren
Ne waer niet dat si braken iet
Maer hine conste gelaten niet
Hine moetste die scortse ontghinnen
Anders ne condi niet gewinnen[14160]
Van den rosen sijn gherief
Die hi wert hadde ende lief
So verre vort so voeren si
[…]
[…]
[…]
[…]
Ende den wech daer in te leerne
Ende die pade rechte ende cromme
Ghinc hi tzeerken al omme[14170]
Ende dede minghen daer die sade
Somen hadse met ghenen rade
No met liste ghesceeden weder
Mar die knop hi was neder
Gheuallen in dat groene gras[14175]
Dat scone ende moru was
Die opendi ende wide mede
Dit was al dat hi mesdede
Ende voer daer also met liste
Dat soes hem geen ondanc wiste[14180]
No aercheit ne gheen pensde
Also die gone die hem niet vensde
Ende ghedogede lude ende stille
Te doene al sinen wille
Maer doch clagedi blodelike[14185]
Ende seide te hem al die gelike
Met nedren sachten worden
Dat hi te broken hadde vorworde
Ende ouerdaet an hem gedaen
Daer hi te sere an hadde mesdaen[14190]
Ende dies hi ware tongemake
Nochtan hoe hi clagede die sake
Hi liet hem plucken al te gadre
Rose telgre bloemen ende bladre
Ende alle te sinen wille lecghen[14195]
Sonder enich weder secghen
Doe hi hem sach in desen staet
Ende ghecomen in so hoghen graet
Datti hem in allen sinnen
Venuse ende den God van Minnen[14200]
Ende alle die baroene mede
Hi sprac sine gracie daer ter stede
Met cussene wel vriendelike
Hem ne gedachte niet sekerlike
Van Redene die hare pine verloos[14205]
Ende te castiene plach altoos
Ende nemmer hebs Rijchede danc
Die hem ontseide den inganc
Van den pade dien hi hoede
Ende hem sweges niet te goede[14210]
Ne liete dat hiere binnen ware comen
En dan moeten er nog 13 regels volgen:
Ende ic ontspranc ende doe wast dach[14224]

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: middeleeuwen, Middelnederlands, Middelnederlandse handschriften, Middelnederlandse letterkunde, Roman van de Roos

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Willem Bilderdijk • De Noordsche taal

U, Zustertaal der echt Germaansche spranken,
Uit eenen wel met de onze voortgevloeid,
U vlieten ook mijn Nederlandsche klanken;
Herbloei ook gy, als onze rank herbloeit!

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Agenda

Online (zomer)cursus Dutch for Reading Knowledge

Online (zomer)cursus Dutch for Reading Knowledge

24 mei 2025

➔ Lees meer
31 oktober 2025: Nedersaksisch symposium

31 oktober 2025: Nedersaksisch symposium

23 mei 2025

➔ Lees meer
26 mei 2025: promotie Viorica Van der Roest

26 mei 2025: promotie Viorica Van der Roest

22 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
1986 Anton Reichling
➔ Neerlandicikalender

Media

Memory, War and Translation

Memory, War and Translation

22 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Van Hogwarts naar Zweinstein

Van Hogwarts naar Zweinstein

20 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Verschenen: Romanreuzen

Verschenen: Romanreuzen

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d