Door Marc van Oostendorp

Vanavond stemt de Kamer over de plannen van minister Van Engelshoven om weer eens een ouderwets flinke ravage aan te richten in de wetenschap, en een aantal moties. De moties van de oppositie zijn de vleesgeworden redelijkheid: ze vragen om eerst eens uit te zoeken wat nu precies het effect is van de voorgestelde maatregelen en er dan in september pas over te stemmen.

Je zou zeggen: alle reden om het zo te doen, zeker nu de VSNU gisteren bovenstaande tabel publiceerde om de minister te corrigeren. De minister had namelijk zelf een tabel doen rondgaan met alleen de kolommen 1 en 4, en als je die bij elkaar optelt gaan de universiteiten er netto op vooruit. Volgens de VSNU geldt dat alleen voor de technische universiteiten. Je kunt niet eens zeggen dat de andere universiteiten worden afgeroomd om voor hen te betalen: in totaal verdwijnt er 14 miljoen uit het wetenschappelijk onderwijs naar elders.

Schandaal

De VSNU is niet de eerste de beste. Er lijkt me alle reden om dit serieus te nemen: hoe kun je de hele tijd trompetteren dat je als kabinet zwaar in het onderwijs, óók het hoger onderwijs, investeert, en dan met zulke resultaten komen? De minister beweerde maandag nog in overleg met de Kamercommissie dat het de bedoeling was dat iedereen erop vooruit zou gaan. Hoe moeten we dit dan zien? Heeft de minister zelf niet in de gaten wat de effecten van haar beleid zijn? Of houdt ze iets achterwege?

Je kunt natuurlijk ook zeggen dat de VSNU wél de eerste de beste is, maar dan zeg je dat de samenwerkende Nederlandse universiteiten niet kunnen rekenen, of dat ze oneerlijk zijn. Het laatste is een nog groter wetenschappelijke zonde dan het eerste.

Met andere woorden: of de tabel van de minister is een schandaal, of de tabel van de gezamenlijke universiteiten is een schandaal. In ieder geval wil je eerst weten hoe dat zit.

Draconische kortingen

Maar ik zie het somber in. De coalitie heeft kennelijk besloten dat het nu wel eens genoeg moet zijn met lijdzaam toezien en dat het tijd wordt om eens flink in te beuken op de wetenschappelijke wereld. Er is letterlijk geen tijd meer voor allerlei onderzoek!

Dat kan eigenlijk alleen maar betekenen dat het tijd wordt dat de wetenschappers opstaan en dat er heftig geprotesteerd wordt. Ik verwacht dat de VSNU dan ook nadrukkelijk aan onze kant komt te staan. Door deze tabel te publiceren zegt ze feitelijk dat de minister onwaarheden verspreidt.

WO in Actie is bezig op 2 september een alternatieve opening van het academisch jaar te organiseren (de ‘Ware Opening’). Ze doet dat waarschijnlijk in Leiden, omdat Van Engelshoven dit jaar in die stad is uitgenodigd voor de ‘officiële’ opening. Alle Colleges van Bestuur wordt gevraagd om die officiële openingen dit jaar uit protest niet door te laten gaan. Ik hoop dat ze daaraan gehoor geven: in een tijd van ongekende overvloed, met een minister die beweert enorm te investeren, hoeven we geen draconische kortingen te accepteren.

Meld je aan bij WO in Actie.
De Twentse universiteitskrant UToday heeft een goed artikel over de controverse, met onder andere een reactie van het ministerie op de cijfers van deVSNU.