De Dichter des Vaderlands (4)

Het is moeilijk om door rouw verscheurd te geraken bij het overlijden van iemand die je nauwelijks kent. Veel verder dan ‘Ach’ komen de meeste mensen vermoedelijk niet, als ze zoiets lezen.

Toch moet een Dichter des Vaderlands dan iets schrijven. Maar met ‘Ach’ vul je geen ruimte in NRC. Ik vermoed dat de huidige Dichter, Tsead Bruinja een republikein is, en dat hij ook niet veel meer heeft gedacht dan ‘Ach’ toen hij hoorde dat prinses Christina dood was. Maar met ‘Ach’ krijg je de krant niet gevuld, dus hij moest een langer gedicht schrijven:

Bruinja heeft hier de feiten willen laten spreken. Ze hield van muziek, ze werkte als muziekdocente in Amerika, ze vroeg nadrukkelijk geen toestemming voor haar huwelijk zodat ze geen lid meer kon zijn van het Koninklijk Huis, en ze overleed aan botkanker, dat zit er allemaal in. Door details worden die abstracte feiten dichterbij gebracht, maar ik weet niet goed waar die details vandaan komen. Ik vermoed dat hij die radio en die telefoon verzonnen heeft. Hij spreekt ook nergens over een prinses, hij noemt alleen haar ’toevallige nest’, maar overal over een vrouw (kind, oma, tante, juf).

De geheimzinnigste zin is ‘wie tijdens een pirouette niet duizelig wil worden kijkt / zo lang mogelijk / naar één plek’. In de geschreven versie springt ‘zo lang mogelijk’ een beetje in, maar in zijn voordracht doet Bruinja daar niets mee; hij leest de hele strofe in één adem. De zin was vermoedelijk een instructie voor de dansers, dat is duidelijk. Misschien is ook belangrijk is dat prinses Christina geïnteresseerd dansles gaf aan visueel gehandicapten, voor wie de truc niet werkt.

Een aardig detail is nog dat de prinses, die zelf haar naam veranderde van het volkse Marijke in het wat adelijker Christina (een curieuze keuze voor iemand die ‘gewoon’ zei te willen zijn) in dit gedicht geheel naamloos is. Ze is een zwaluwkind, een vuurvogel – die zoals bekend appels stal van de tsaar –, wiens leven nu is opgebrand. Hoe ze heette, doet er niet toe; wat telt is de muziek.

Update 15.45: Tsead Bruinja meldt dat hij tegen het instituut koningshuis is, maar niets heeft tegen de mensen die er rollen in vervullen. De radio en de telefoon zijn kennelijk door Christina zelf af en toe genoemd in interviews, zoals het onderstaande.