• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

als je weet waar ik ben zoek me dan

19 november 2019 door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

In memoriam Wim Klooster (1935-2019)

Door Guido Leerdam

Op 15 september overleed Wim Klooster, emeritus hoogleraar Nederlandse taalkunde aan de Universiteit van Amsterdam, op 84-jarige leeftijd, na een kort ziekbed. In de verschillende obits zijn kwalificaties te lezen als “beminnelijk”, “bedachtzaam” (toen hij tijdens college eens – naar de smaak van het gehoor te – lang peinsde over een vraag werd even overwogen of er niet een dokter gebeld moest worden), “taalbeschouwelijk”, en ze zouden met gemak kunnen worden aangevuld met andere, als subtilist, taalmethodist, en het objectiefst: generativist (al zou dat toen, maar ook nu, aan hem de nodige op aarzelende toon uitgesproken tenminste’s en nota bene’s hebben ontlokt).

Hij trok de cirkel om de neerlandistiek, in het verlengde de taalkunde, breed: zachtaardige rebel in de jaren ’60 met de introductiecampagne, samen met Remmert Kraak, rond Noam Chomsky’s theorieën rond het bestaan van aangeborenheid voor taal, oftewel de transformationeel-generatieve grammatica, resulterend in een boek dat “verreweg het meest geciteerde taalkundeboek werd”, waarbij het middelbaar onderwijs niet werd vergeten – het boek Je weet niet wat je weet, geschreven met Marjolein van Dort en Jan Luif, uit 1975, is daar een spinoff van -; romancier – voor zijn eersteling Zonder het genadige einde ontving hij in 1955 de Reina Prinsen Geerligsprijs (hierboven een foto van de prijsuitreiking, door P.J. Prinsen Geerligs, in de aula van de UvA); dichter – in 1956 verscheen Vuurwerk en wiskunde en in 2018 Een kwestie van tijd. Gedichten 1953-2018; en, met graagte, interpretator van gedichten: van Achterberg, Andreus, Herzberg, Leopold, Lodeizen, Vasalis, maar ook Hooft – hoe dat uitwerkt voor een gedicht van deze karakteristieke exponent van de Nederlandse renaissance, waarbij de analyse uitwaaiert naar talen, geschiedenissen, actualiteiten, in een doorwrocht betoog dat begint met de provenance van de plaats waar in 1984 het P.C. Hoofthuis verrees, is hier te lezen. Wim heeft zelf de nodige malen gesproken en geschreven over de close reading-werkgroep waarvan hij jarenlang deel uitmaakte en die (niet per se alleen Nederlandse) gedichten analyseerde in Café Americain. Hij dacht er later met genoegen en iets van heimwee aan terug, zoals hij memoreerde in het levensbericht van zijn eertijds collega proximus Frida Balk in het Jaarboek van de Maatschappij 2013-2014 (een voorproef is hier te vinden). 

Zorgen om de tanende arbeidsmarktpositie van studenten en afgestudeerden Nederlands leidden in 1987 tot zijn bestuurslidmaatschap, al snel het voorzitterschap, van de Landelijke Vereniging van Neerlandici. Ik heb hem in die periode tot 2000, het jaar van zijn emeritaat, van dichtbij meegemaakt; ik was in die tijd secretaris van de LVVN, kantoor mogen houdend (of mogend houden: het zou een mooi en tastend, of liever omcirkelend, gesprek met Wim hebben opgeleverd) in zijn werkkamer in het P.C. Hoofthuis. Wim zat niet zelden op de eerste rij bij de serie middagen en avonden over bedrijfsmatig bezig zijn met of vanuit de neerlandistiek, toen afstuderende neerlandici allang niet automatisch meer een plaats voor de klas of voor de collegebanken konden vinden. Hij genoot – in stilte, ik heb zelden iemand tegelijk zo ingehouden én uitbundig zien glunderen – van het succes van onder anderen zijn alumni die er dan toch maar in slaagden een waardige (en betaalde) professie te vinden, met een goede bagage vanuit de studie “waar je je leven lang wat aan hebt”. Bagage van hetzelfde allooi als bij bèta-afgestudeerden. De neerlandicus dus als [<…>]

Hij stond ook vanuit de LVVN pal voor het vak dat al tijden aan een afkalf-imago leed, hij liet in de landelijke pers van zich horen ter gelegenheid van de Nederlands-Vlaamse conferentie “Het Nederlands na 1992” (in 1991) over de status van het Nederlands in de wereld. Het leverde onder meer een goede relatie met de Taalunie op en Wim werd rond 1998 gevraagd voorzitter te worden van een voorbereidingscommissie voor een Raad voor de Neerlandistiek, die de opdracht kreeg eenheid te scheppen in de veelzijdige en gecompliceerde verzameling van neerlandistieke deelgebieden en problematieken, bevolkt door allerlei belangengroeperingen met evenzovele agenda’s. Er kwam een rapport uit onder de titel Wat unbidan we nu? Naar een raad voor de neerlandistiek met daarin een eerste verkenning. 

Hij bleef, na zijn ambtelijk-ter-kimme-neiging, het vak volgen. In 2001 verscheen Grammatica van het hedendaags Nederlands. Een volledig overzicht, door Reinier Salverda gekarakteriseerd als “een zeer grondige en vernieuwende bijdrage aan de studie van de Nederlandse grammatica”. Ook kwamen er de nodige boekbesprekingen uit (ook wel uit plichtmatigheid, wat het genre aankleeft: een studieboek dat hij maar van matige kwaliteit vond, zoals hij mij ooit mailde, werd grondig doorgespit op goede dingen, die er toch móesten zijn, “want ik wil niet als een ouwe brompot overkomen”). Voor VakTaal schreef hij een groot aantal columns onder de titel “Grammatica voor de liefhebber”. Tip voor de huidige redactie: heruitgeven! 

Twee maanden na zijn overlijden. Wat ik mis haalt het niet bij wat Julia en de kinderen missen, maar voor mij zijn dat: zijn vaderlijke adviezen bij een kopje koffie, het bespreken van actuele kwesties in het vak, praten over muziek, gedichten en katten (ik zag op de dag van Wims crematie op het voorplein van Zorgvlied een rossige Tommy of Eliot-achtige kat tussen de rijen wachtenden door lopen…feit of teken?) En ook: het een tijdje in comfortabele stilte samen mogen zitten (al of niet in de auto). Maar als je weet waar ik ben zoek me dan. Een troost is dat heel veel van Wim om te beginnen op internet is te vinden, een mooie verzamelpagina biedt de dbnl, waarbij het hem geamuseerd zal hebben dat hij kans heeft gezien preuum op te duiken in correspondentie in de Nieuwe Gids in 1886.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: geschiedenis van de neerlandistiek, geschiedenis van de taalkunde

Lees Interacties

Reacties

  1. Bert Mostert zegt

    19 november 2019 om 12:39

    Goed de OBIT methode toegepast! Een dikke pluim.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Lucebert • Tajiri

Het licht is de liefde is niets
Een gat grijpt naar een ander gat
Het beeld bijt een beeld
De spiegel is bleek en bont

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

ALSOF IK ER NIET GEWEEST BEN

Ik stel er prijs op na ergens gelogeerd te hebben geen sporen achter te laten. Zo wordt logeren een soort inbreken – trouwens, het hele bestaan lijkt er op.

Bron: Barbarber, september 1969)

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

15 juli 2025

➔ Lees meer
1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

11 juli 2025

➔ Lees meer
26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

10 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1830 Eelco Verwijs
sterfdag
1989 Willem Beuken
➔ Neerlandicikalender

Media

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

15 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

14 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

13 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 2 Reacties

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d