Waarom noemt Jannetje Koelewijn zich nooit een neerlandica? Het is het eerste dat Margaretha H. Schenkeveld aan haar vraagt als Koelewijn voor het eerst in jaren haar vroegere hoogleraar komt begroeten. Koelewijn reageert bedremmeld: ‘… bij welke gelegenheid zou dat ertoe doen?’‘Het had op het omslag van je boek kunnen staan. Nu staat er dat je journalist bij NRC bent. … [Lees meer...] over‘Ik heb er altijd zo van genoten’
geschiedenis van de neerlandistiek
Tussen duizend bloemen bloeien
Tristan en de anderen Vorige week verscheen het Dossier Tristan, een meer dan 300 pagina’s dik, gepast gloomy vormgegeven bundel documentatie rond het literair tijdsschrift Tristan, waarvan vanaf voorjaar 1987 tot voorjaar 1988 vier afleveringen verschenen. Het blad, onder redactie van de drie Nijmeegse studiegenoten Nederlands Chrétien Breukers, Rob van Erkelens en Jack van … [Lees meer...] overTussen duizend bloemen bloeien
Herman Pleij: ‘Tijdens de Maagdenhuisbezetting bracht ik wc-rollen over een wiebelbrug’
In zijn nieuwe boek schrijft Herman Pleij, emeritus hoogleraar historische Nederlandse letterkunde, over zijn tijd bij de UvA. Met Folia liep hij langs verschillende UvA-locaties om sprekende momenten op te halen. ‘De Agnietenkapel was vroeger heel primitief.’ … [Lees meer...] overHerman Pleij: ‘Tijdens de Maagdenhuisbezetting bracht ik wc-rollen over een wiebelbrug’
Nicoline
Zolang ik me kan herinneren was Nicoline van der Sijs de enige Nederlandse taalkundige met echte bewonderaars buiten het vak. Toen de kranten nog boeken bespraken, wist je zeker: als er een nieuw boek van Nicoline verschijnt, komt er een juichende bespreking op de voorpagina van het Cultureel Supplement van dat boek, van de hand van een vooraanstaande journalist of … [Lees meer...] overNicoline
In memoriam Ton van der Geest (Enschedé 1941- Haren 2021)
Na een lang ziekbed is vorige maand op 7 augustus, Ton van der Geest overleden. Hij was de laatste 17 jaar van zijn werkzame leven hoogleraar Taalbeheersing in Groningen, maar had daar vanwege zijn slechte gezondheid al in 1998 afscheid moeten nemen. Sindsdien heeft hij nog een aantal jaren voor het Ministerie van OCW met veel genoegen deel uitgemaakt van een adviescommissie … [Lees meer...] overIn memoriam Ton van der Geest (Enschedé 1941- Haren 2021)
De lessen van mijn docenten vergeet ik niet
Door Jacques Klöters Ik moest vanmorgen denken aan mijn studietijd en wat ik daarin geleerd heb waar ik mijn hele leven wat aan gehad heb. Ik studeerde Nederlandse taal en letteren en ik was minder in grammatica en taalkunde geïnteresseerd dan in literatuur. De studie was buitengewoon populair op dat moment. Als je niet wist wat je wilde worden ging je rechten, politieke en … [Lees meer...] overDe lessen van mijn docenten vergeet ik niet
Smeuïgheid tussen de regels
Door Marc van Oostendorp Het Instituut voor de Nederlandse Taal INT heeft het afgelopen jaar gevierd dat Matthias de Vries (1820-1892) tweehonderd jaar geleden geboren werd. De Vries is in zekere zin de geestelijk vader van het INT. Hij begon het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) waaromheen uiteindelijk het Instituut voor Nederlandse Lexicologie (INL) werd gebouwd, … [Lees meer...] overSmeuïgheid tussen de regels
De Taelboom van Lambert ten Kate Hermansz
Door Peter Alexander Kerkhof Ter leering ende vermaeck, hier een kijkje in mijn boekenkast; we bladeren door een achttiende-eeuwse studie van de Europese taalverwantschap met een fascinerende kaartje! … [Lees meer...] overDe Taelboom van Lambert ten Kate Hermansz
Nieuw boek: Geen woord te veel. Geschiedenis van INL tot INT
Op donderdag 5 november 2020 werd tijdens het symposium 'Op je woorden letten' het nieuwe boek Geen woord te veel. Geschiedenis van INL tot INT gepresenteerd. Het boek is geschreven door voormalig INL-directeur Piet van Sterkenburg en Frieda Steurs, de huidige directeur van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT). In het boek komen Matthias de Vries en zijn taalkundige … [Lees meer...] overNieuw boek: Geen woord te veel. Geschiedenis van INL tot INT
In memoriam Eddy Grootes (1936-2020)
Door Peter Altena Onlangs overleed Eddy Grootes, emeritus hoogleraar Historische Nederlandse Letterkunde, na een welbesteed en geleerd leven. De laatste jaren van zijn leven was een stok nooit ver weg – blijkbaar was hij moeilijk ter been – en onwillekeurig moest ik denken aan het gedicht dat Vondel wijdde aan Oldenbarnevelt, het Stockske. Er waren grote … [Lees meer...] overIn memoriam Eddy Grootes (1936-2020)
Pas verschenen: Jan Zwemer en Sjaak Kroon, De wordingsgeschiedenis van ‘Pleidooi voor de Moedertaal, de jeugd en de onderwijzers’.
Een reconstructie op basis van de Zierikzeese brieven van J.H. van den Bosch In 1893 verscheen bij uitgeverij P. Noordhoff in Groningen Pleidooi voor de moedertaal, de jeugd en de onderwijzers van de hand van Jan Hendrik van den Bosch, leraar Nederlands aan de vijfjarige HBS te Zierikzee. De brochure presenteerde een geheel nieuwe benadering van het onderwijs Nederlands. … [Lees meer...] overPas verschenen: Jan Zwemer en Sjaak Kroon, De wordingsgeschiedenis van ‘Pleidooi voor de Moedertaal, de jeugd en de onderwijzers’.
Promoveren in je moerstaal
Door Marita Mathijsen Eelco Verwijs is de eerste neerlandicus die in zijn moerstaal promoveerde, aan de Leidse universiteit. Promoveren in het Latijn was toen nog gebruikelijk. Hij was 27 jaar toen hij zijn briljante uitgave van Jacob van Maerlants Wapene Martijn maakte, de eerste kritische editie van dit werk in Nederland, in 1857 uitgegeven. Later werd … [Lees meer...] overPromoveren in je moerstaal
Gelaat, gebaar en klankexpressie
Neerlandistiek van 100 jaar geleden "Wat zou de wetenschap spoedig een hooge vlucht nemen als wij eris een genie zagen opstaan, dat weer eens alle vakken samen beheerschte met zijn éénig denkhoofd!" Er is maar één persoon in de geschiedenis van de neerlandistiek geweest die zulke zinnen kon schrijven: de Nijmeegse hoogleraar Jac. van Ginneken (1877-1945). … [Lees meer...] overGelaat, gebaar en klankexpressie
als je weet waar ik ben zoek me dan
In memoriam Wim Klooster (1935-2019) Door Guido Leerdam Op 15 september overleed Wim Klooster, emeritus hoogleraar Nederlandse taalkunde aan de Universiteit van Amsterdam, op 84-jarige leeftijd, na een kort ziekbed. In de verschillende obits zijn kwalificaties te lezen als "beminnelijk", "bedachtzaam" (toen hij tijdens college eens – naar de smaak van het gehoor te – … [Lees meer...] overals je weet waar ik ben zoek me dan
De leermeester
In memoriam Wim Gerritsen Door Frits van Oostrom Het vak dat Wim Gerritsen met hart en ziel beoefende, de studie van de Nederlandse letterkunde van de Middeleeuwen, kent een traditie van inmiddels zo’n tweehonderd jaar. Maar dat vak is pas een vakgebied geworden dankzij hem. Voordien staan de grote namen uit ons vak als silo’s in het landschap: (ik noem er maar een … [Lees meer...] overDe leermeester
De oorsprong van vreugde: Om triest van te worden!
Een 19e-eeuwse discussie over een kwaadaardig woord Door Pascale Eskes en Anouk Mudde Van een woord als vreugde kun je alleen maar vrolijk worden, toch? De negentiende-eeuwse taalwetenschappers die hebben bijgedragen aan het eerste etymologisch woordenboek van het Nederlands dachten daar heel anders over. De Duitse filoloog Johannes Franck die deze taak ten deel was … [Lees meer...] overDe oorsprong van vreugde: Om triest van te worden!
De oorsprong van het woord gewoon: Om gek van te worden
Een 19e-eeuwse discussie over een zonderling woord Door Pascale Eskes en Anouk Mudde Geen gewoner woord dan het woord gewoon, maar waar komt het eigenlijk vandaan, en wat heeft het te maken met wonen en wennen? Verrassend genoeg zijn deze vragen niet gemakkelijk te beantwoorden. Sterker nog: de opsteller van het eerste etymologische woordenboek van het Nederlands, … [Lees meer...] overDe oorsprong van het woord gewoon: Om gek van te worden
Etymologische discussies, 19e-eeuwse roddels en een geheime baard
Achter de schermen bij het eerste etymologische woordenboek van het Nederlands Door Pascale Eskes en Anouk Mudde Historische taalwetenschap en etymologie klinkt als een vrij braaf vakgebied, maar ook in deze discipline kan het een slagveld zijn. Etymologen hebben regelmatig tegengestelde meningen en dit levert vaak onenigheid op. Zo ook in de late negentiende eeuw toen … [Lees meer...] overEtymologische discussies, 19e-eeuwse roddels en een geheime baard
Mau! Het leven van Maartje Draak
Sinds de verschijning van Het Bureau is er waarschijnlijk nooit iemand dood gegaan die model stond voor één van de personages in dat boek zonder dat in de in memoriams naar dat personage werd verwezen. Kennelijk was Voskuil zo scherp dat hij mensen zo wist te beschrijven dat anderen hen herkenden. Ook in Willem Gerritsens boek over de neerlandica én keltologe Maartje Draak, … [Lees meer...] overMau! Het leven van Maartje Draak
Arie de Jager en de crisis in de hedendaagse neerlandistiek
door Peter-Arno Coppen In Neerlandistiek van 25 april 2019 werd verwezen naar een boek getiteld Arie de Jager and the Crisis in Contemporary Dutch Studies, echter zonder verdere bronvermelding. Vermoedelijk is het boek bij een obscure uitgever gepubliceerd, of misschien in eigen beheer. Ik heb het in elk geval nergens kunnen vinden. Ik ben natuurlijk wel zeer geïnteresseerd … [Lees meer...] overArie de Jager en de crisis in de hedendaagse neerlandistiek
10.000
Door Marc van Oostendorp In de tijd dat Albert Heijn met zijn website begon – ja, lieve kindertjes, er is een tijd geweest dat Albert Heijn nog geen website had – kende ik een man die het heel fijn vond dat er zoveel recepten op die site stonden. "Die kun je allemaal printen!" fantaseerde hij. "En dan heb je een kookboek!" Ik weet niet of er mensen zijn die alle … [Lees meer...] over10.000
Hellinga, de adel en de nar
Door Jacques Klöters Laatst moest ik denken aan de beroemde professor Hellinga die er nooit was en die dus ook niet op de foto staat van de wetenschappelijke staf van het Amsterdamse Instituut voor Neerlandistiek in 1968. Professor Stuiveling staat linksvoor, hij was bekend, saai en alom aanwezig. Hellinga was legendarisch, onvoorspelbaar en onzichtbaar. Hij was er nooit want … [Lees meer...] overHellinga, de adel en de nar
Wij schreven op Het Bureau trouw aan Blok Drente zonder h
Door Leendert Brouwer De foto van Dick Blok bij het artikel dat vorige week over hem verscheen in de Volkskrant, heb ik gemaakt. Het was een foto met overdosis flits bij het laatste optreden van Blok tien jaar geleden, toen hem het eerste exemplaar van het boek Nederlandse plaatsnamen werd overhandigd. Geen beste foto die in het in memoriam van de website van het Meertens … [Lees meer...] overWij schreven op Het Bureau trouw aan Blok Drente zonder h
‘Met eene liefde, die nooit kan wegsterven in mijn hart’
Opkomst en ondergang van Neerlandistiek aan de VU Of: Het idee van een universiteit in een tijd van marktdenken Door Ab Flipse Met het recente besluit de opleiding Nederlands niet meer aan te bieden voor nieuwe bachelorstudenten, komt een eind aan een tijdperk aan de VU. De studierichting Nederlands bestond sinds 1918, toen de eerste lector in dit vak werd benoemd. … [Lees meer...] over‘Met eene liefde, die nooit kan wegsterven in mijn hart’
In memoriam D.P. (Dick) Blok, 7 januari 1925- 6 februari 2019
Door Jan Berns In 1965 trad D. P. Blok aan als directeur van het bureau van de Centrale Commissie voor Onderzoek van het Nederlands Volkseigen, afdelingen Dialectologie, Volkskunde en Naamkunde van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen in 1986 nam hij, gebruikmakend van de VUT-regeling, afscheid van het P.J. Meertens-Instituut. Naamsveranderingen zijn een van … [Lees meer...] overIn memoriam D.P. (Dick) Blok, 7 januari 1925- 6 februari 2019
