• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Toekomstmuziek

17 juli 2020 door Marc van Oostendorp 1 Reactie

Dichter des Vaderlands (11)

Door Marc van Oostendorp
Geschreven op de verjaardag van de dichter

Als er zoiets bestaat als de Nederlandse literatuur, wat is dan de relatie met de Nederlandse samenleving? Weerspiegelt die literatuur de samenleving en zo ja op welke manier? Wordt de samenleving, wie weet, zelfs beïnvloed door die literatuur?

Tijden van crisis zijn tijden om zulke vragen te toetsen. Ineens is alles anders – hoe verandert dat de letteren? En welke weerslag heeft dat weer op hoe mensen zo’n crisis ervaren?

De KB vroeg in de afgelopen periode – de periode is afgelopen want het was een periode waarin de mensen nog thuis zaten en dat doen ze niet meer – aan Dichter des Vaderlands Tsead Bruinja “om in woorden te vatten hoe hij de samenleving ná deze crisis ziet”.

Het gedicht dat hij op dat verzoek schreef noemt de bibliotheek op haar site “een appèl op ons allen”. Ik wist in eerste instantie niet goed hoe ik dit gedicht als een appel zou moeten lezen – de oproep zou moeten behelzen dat we “weten wat we voor elkaar betekenen”, maar mij leek dat in dit gedicht toch eerder een noodzakelijk gevolg van de gebeurtenissen dan iets waarvan de dichter vindt dat we daar moeite voor moeten doen.

Aan de andere kant ligt er een belangrijke sleutel in de titel. De tekst zindert van de zinnelijkheid, het verlangen dat we in mei (toen Bruinja dit gedicht schreef) voelden naar voetballen, Chinese restaurants en in het gedrang platgedrukte krentenbollen. Maar muziek?

Het enige geluid dat klinkt in dit gedicht is het omroepen van de laatste ronde, en het protest van de ‘stamgast op leeftijd’ die die bel gemist had.

De reden waarom de stamgast die gemist had was precies omdat ze precies op dat moment met doodsverachting aan het overgeven was aan precies dat zinnelijke genot dat ook zij gemist moet hebben: niet alleen maar over longen (die voor corona zo gevoelige longen) te roken, maar dat ook nog eens buiten een café te doen.

Inmiddels zijn we al twee maanden verder, en als Bruinja’s gedicht een voorspelling deed, is die wel aan het uitkomen: alles wordt weer in volle hevigheid hervat. De ‘profeten, onderwijzers en verplegers’ – mensen die de functies vervullen die er écht toe doen – krijgen in ieder geval al weer langzaam maar zeker hun plaats in de samenleving; de plaats van de krentenbol die je als het een beetje druk wordt naar believen kunt platdrukken.

En dus is dit gedicht wel degelijk een appel: vergeet dat niet. Maar wel een appel dat tegelijkertijd zegt wat er gebeurt met zulke oproepen: ze worden niet gehoord omdat we toen ze klonken net onder het afdakje stonden.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: Dichter des Vaderlands, Tsead Bruinja

Lees Interacties

Reacties

  1. DirkJan zegt

    17 juli 2020 om 18:56

    Altijd een genoegen als Marc van Oostendorp een gedicht bespreekt en dit jaar in het bijzonder de gelegenheidsgedichten van de Dichter des Vaderlands Tsjead Bruinja. Altijd met een beknopte, heldere analyse, zonder te vervallen in detailexegeses of de krentenbol nu verwijst naar het oude tv-programma Okkie Trooy of naar de warme krentenbollen in Kruimeltje van Chris van Abcoude.

    Waarom schreef Van Oostendorp uitgerekend nu – vandaag – deze beschouwing, een paar maanden na de verschijning van het gedicht. Marc schrijft:

    “als Bruinja’s gedicht een voorspelling deed, is die wel aan het uitkomen: alles wordt weer in volle hevigheid hervat.”

    Is dat zo? Het lijkt me toch dat we nog midden in de coronacrisis zitten, ook al is er meer bewegingsvrijheid en in België en ook andere landen is nota bene nu de Tweede Golf uitgebroken! Straks is ’t juist het coronavirus zelf dat weer in volle hevigheid een tweede lockdown veroorzaakt . Of was Marc vandaag ook geïnspireerd door een bericht van het SCP (Sociaal Cultureel Planbureau) waarover nos.nl schreef:

    “Nederlanders gaan na de coronacrisis waarschijnlijk niet blijvend anders denken over zaken als politieke onderwerpen, instituties of de samenleving. Dat concludeert het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) op basis van literatuuronderzoek over eerdere crises.”

    Bruinja wil niet zeggen wanneer het gewone leven weer hervat wordt, ooit een keer, maar hij voorspelt in de twee slotregels als een profeet als het zover is:

    eindelijk weten we dan en daar
    wat we voor elkaar betekenen

    Alles lijkt dan hetzelfde gebleven, maar als de corona voorbij is dan weten we wel meer wat we voor elkaar beteken. Een optimistische boodschap?

    Laat ik naar de titel kijken ‘Toekomstmuziek’. Als een eigentijdse dichter zal Bruinja ook hebben gekeken op Wikipedia en naar de woordenboekenbetekenis van dit woord – en wat ik eigenlijk niet wist, me niet realiseerde op die manier, wat betreft de twijfel – De Van Dale schrijft bij ’toekomstmuziek’:

    “Mooie plannen, vooruitzichten waarvan men de verwezenlijking betwijfelt.”

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Kees Spiering • Met schone lei

We zijn zo gezin als ’t maar kan —
toch loopt ze ver van mij. Verdriet
verslijt ze als kledij. Ons ontgaat
dat het kind geen capuchon draagt

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

DALENDE EEND

Een inval van herboren weelde,
het water schommelt diep onthutst,
een eend apart is klein van stuk,
zieltogend water zijn gemeente.
 

Bron: De Revisor, februari 1974

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

23 mei 2025: Nijmegen taalhoofdstad

23 mei 2025: Nijmegen taalhoofdstad

16 mei 2025

➔ Lees meer
26 mei 2025: Nederlands Centraal

26 mei 2025: Nederlands Centraal

7 mei 2025

➔ Lees meer
9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

7 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
1872 Johan van Dale
➔ Neerlandicikalender

Media

Verschenen: Romanreuzen

Verschenen: Romanreuzen

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

12 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d