• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Voedsel voor het oog

4 mei 2021 door Marc Kregting 2 Reacties

Hafid Bouazza, Bron: Wikipedia

Het overlijden van Hafid Bouazza is ook een verlies voor de taal. Definitief zwijgt nu een auteur die het Nederlands wist op te rekken door het terug in contact te brengen met zijn eigen geschiedenis. Eeuwenoude literatuur en genres die gedateerd heten, lagen voor Bouazza dichterbij dan pakweg een sms-gedicht.

Als schrijver was hij dus ook een lezer. Bijvoorbeeld van Geerten Gossaert, wiens Experimenten in het verleden is wegeijld (deze zin klopt grammaticaal). Eens te meer een prestatie, omdat Bouazza pas op zijn zevende Nederlands begon te leren. Is dat voordelig geweest voor de derde gedaante waarin hij dit communicatiemiddel testte: die van vertaler uit het Arabisch?

Na het droevige bericht las ik Bouazza’s zwanenzang, de roman Meriswin uit 2014, die zijn taal wijdt aan het delirium. Bestonden er maar meer van zulke boeken in de Nederlandse literatuur! De plot is er echt minimaal, wat mij strategisch en ambachtelijk een adequate overlevingsdaad lijkt tegenover televisieseries die hun consumenten laten bingewatchen.

Meriswin kan zo evengoed een concentratieoefening worden. Maar een vluchtige blik op het internet leerde dat Bouazza werd gevangen in zijn keurslijf. Al te voorspelbaar, die klacht over ‘buitenissige taal’, zoals de roman in NRC overkwam:

Het gaat me daarbij niet zozeer om bijzondere woorden als ‘takketenen’, ‘biteut’, ‘zingelen’, ‘hirundijn’, ‘meluw’, ‘puitig’, ‘frugaal’ of ‘jugulum’. Of om bijzondere combinaties van woorden als ‘drintende gedrongenheid’, ‘sinopele singlet’ , ‘sloebers tijgervel’ of ‘pepoenen pafferigheid’. Dat riekt naar woordpraal; het moedwillig zoeken naar in onbruik geraakte woorden, liefst lekker allittererend, om de wat minder erudiete lezer mee af te kunnen troeven.

De bespreekster wordt vervolgens milder, maar haar punt staat en verklaart ongevraagd waarom er in Nederlandse taalgebied geen niche is voor Bouazza-achtigen. Toch was ik blij dat tussen haar rij met voorbeelden een woord stond dat mij ook was opgevallen: hirundijn. Een adjectief trouwens, dat in Meriswin tweemaal opdook, in bijna identieke passages.

De eerste gaat zo:

Gelukkig, ze was er nog, haar blanke gezicht voedsel voor het oog, de lichtdonkere veegjes boven haar oogleden onder haar hirundijnen wenkbrauwen, een hand onder haar kin, de elleboog op de knie die over de ander was geslagen, knus zittend. (p. 75)

En dit is de variant:

Haar blanke gezicht was voedsel voor het oog, de lichtdonkere veegjes boven haar oogleden onder haar hirundijnen wenkbrauwen waren intiem, een hand onder haar kin, de elleboog op de knie die over de ander was geslagen, knus zittend. (p. 122)

De intro op de observatie is geschrapt, terwijl er in het vervolg twee werkwoorden toegevoegd zijn die een duidelijkheid scheppen die er al was. Ik vind dit een prachtige vertolking van een obsessie en delirium ineen.

Aangezien het me nooit is gelukt een bedwelmingslezer te worden die betekenis kan negeren door te genieten van muziek en ritme in taal, waarmee Bouazza een soortement prozadichter zou worden, een kermisartiest, heb ik gezocht wat hij beweren wil met ‘hirundijn’. En ik vond niks!

Tenzij hij heeft geïmproviseerd met iets wat in de buurt ligt:

HIRUNDO

Woordsoort: znw.v.
Modern lemma: hirundo
Oudste attestatie: Limburg, 1240
Frequentie: totaal: 3, lexic.: 1, lit..: 2
Aangetroffen spelling: (h)irundo, grundo (l. irundo)
Flexie: ns
Korte betekenis: zwaluw; vliegende zeehaan
↪1. Zwaluw (fam. Hirundinidae; Nat.Rer. hyrundo). Zie ook: swalewe
bijbel: Nat.Rer. 5,66
Semantische klasse: Diernaam
↪2. Vliegende vis, de vliegende zeehaan of zeezwaluw (Dactylopterus volitans; Nat.Rer. irundo maris).
bijbel: Nat.Rer. 7,41
Semantische klasse: Diernaam

VMNW

Schiep Bouazza dan letterlijk een gevleugeld woord?

Dit stuk verscheen eerder op De honingpot

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel, Uitgelicht Tags: Geerten Gossaert, Hafid Bouazza, morfologie

Lees Interacties

Reacties

  1. J. Houtsma zegt

    4 mei 2021 om 09:37

    Als je van het Latijnse hirundo, zwaluw, een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord wilt vormen kom je al gauw uit op hirundinus, wat zich heel mooi laat vernederlandsen tot een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord hirondijnen. Haar hirondijnen wenkbrauwen, haar hirondijnen woorden… Ik stel voor dat we dit woord onder geen voorwaarde ooit weer prijsgeven.

    Beantwoorden
  2. 0gfhdeja zegt

    4 mei 2021 om 11:28

    une hirondelle = een zwaluw, in het Frans

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Jolanda Kooijmans • Constant

de koeien kauwend en herkauwend in het kikkerbadje
onder de hoge lucht die een zoete pudding is
met ganzen in lange slierten vloekend en tierend
in een groots verband

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

LOOPMUIS

Niet eenzamer, maar even eenzaam,
welk huis hij kiest of welke plaats,
zijn poten laten hem niet los,
hij loopt, soms eet hij uit zijn poot,
hij loopt,
tot hij zijn graf haalt, inderhaast.

Bron: Enkele gedichten, 1973

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

26 mei 2025: Nederlands Centraal

26 mei 2025: Nederlands Centraal

7 mei 2025

➔ Lees meer
9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

7 mei 2025

➔ Lees meer
16 mei 2025: In contact met collecties

16 mei 2025: In contact met collecties

5 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1947 Renata de Bies
sterfdag
2024 Renata de Bies
➔ Neerlandicikalender

Media

De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

12 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
Nachoem W. Wijnberg

Nachoem W. Wijnberg

11 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Kruispunt/Croisement: Nederlands in Noord-Frankrijk

Kruispunt/Croisement: Nederlands in Noord-Frankrijk

10 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d