• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

achterdocht / argwaan / wantrouwen

1 december 2021 door Jan Renkema Reageer

Verwarwoordenboek vervolg (245)

In het Verwarwoordenboek zijn 600 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Nog steeds worden woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek. De aanvullingen worden ook opgenomen in de digitale versie van het Verwarwoordenboek op www.schrijfwijzer.nl.

Wilt u ook een ‘verwarpaar’ behandeld zien? Plaats dan een reactie onder deze rubriek. Kijkt u dan wel even op de website om te zien of de woorden al zijn opgenomen.

achterdocht / argwaan / wantrouwen      

De woorden overlappen in betekenis, maar er zijn ook subtiele verschillen.

achterdocht               een houding van ‘ergens iets achter zoeken’, argwaan

  • Zal de nieuwe fractieleider erin slagen om de jarenlange partijcultuur van achterdocht te veranderen?

argwaan                     een, soms ook onterecht, vermoeden van kwade bedoelingen (slaat eerder op een handeling), achterdocht

  • Je moest werken, zei je. Maar je was niet op kantoor, hoorde ik. En in zijn stem klonk argwaan.

wantrouwen              de afwezigheid van vertrouwen (meer algemeen)

  • Na die ene misstap van haar bleef hij steeds vol wantrouwen over haar bedoelingen.
  • De minister overleefde ternauwernood een motie van wantrouwen.

De overlap in betekenis is dat je iets niet vertrouwt. Het woord wantrouwen heeft de meest algemene betekenis met wan in de betekenis ‘gebrek aan’ (zoals in ‘wanorde’). Tussen de woorden achterdocht en argwaan bestaat ook een klein stijlverschil: achterdocht is iets formeler of ouderwetser dan argwaan.

Het woord achterdocht komt van ‘overdenken’, en vandaaruit is de betekenis voorstelbaar dat je denkt dat ergens ‘iets achter zit’. Bij argwaan gaat het erom dat je ‘waant’ dat iets ‘arg’ of ‘erg’ afloopt. Met die ‘waan’ is dan ook uitgedrukt dat je dat ten onrechte kunt denken.

De woorden achterdocht en argwaan worden vaak door elkaar gebruikt. Maar welk woord kiest u op welke plek?

  • Dementie is zo erg. En dan ook nog die …  Mijn vader is steeds vaker zijn horloge kwijt en vraagt dan vol … aan mij of ik het gestolen heb!

Mijn voorkeur gaat uit naar: eerst achterdocht en dan argwaan. Bij achterdocht denk ik eerder aan een houding of instelling van een persoon, en bij argwaan eerder aan een vermoeden over een handeling van een ander. Je kunt wel achterdochtig van aard zijn, maar niet argwanend van aard.

Bij achterdocht hoort achterdochtig en bij argwaan hoort argwanend. Maar wantrouwen kent beide vormen: wantrouwig lijkt eerder een eigenschap, een wantrouwig persoon, en wantrouwend lijkt eerder een tijdelijke houding.

Als toegift nog een voorstel om wat meer persoonlijke kleur te krijgen in de Nederlandse politieke cultuur. We kennen in Kamerdebatten drie soorten moties, in toenemend politiek gewicht. In een motie van treurnis wordt iets betreurd. In een motie van afkeuring wordt beleid afgekeurd, maar de bewindspersoon hoeft niet weg. In een motie van wantrouwen wordt het vertrouwen opgezegd; als zo’n motie wordt aangenomen, moet de bewindspersoon vertrekken.

Maar we zouden nog twee andere moties kunnen invoeren. Een motie van achterdocht waarmee de indieners zeggen dat ze ergens niet in geloven, en een motie van argwaan waarmee de indieners beweren dat een minister kwade bedoelingen heeft, of waarmee de indieners bekennen dat ze ten onrechte kwade bedoelingen hebben vermoed.

Afbeelding van Victoria Borodinova via Pixabay.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: Verwarwoordenboek, woordbetekenis

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

E. du Perron • Reisverhaal

De ander, die dikwijls sprak over de dood,
roemde de natuur, doorzocht alle hoeken,
en ademde diep; de een las in boeken
gedachten van derden, zijn dagelijks brood.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

LEER DER PROPORTIËN

Het teentje maan dat gisteren te klein was
maar nu zo klein dat ik het op zijn plaats vind staan,
er is steeds minder nodig om het te bedekken,
steeds minder nodig om het te verstaan.

Bron: Het zinrijk, 1971

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

25 mei & 21 juni 2025: Leidse Zang voor Kerk en Kroeg

25 mei & 21 juni 2025: Leidse Zang voor Kerk en Kroeg

21 mei 2025

➔ Lees meer
21 juni 2025: J.H. Leopold-lezing

21 juni 2025: J.H. Leopold-lezing

19 mei 2025

➔ Lees meer
20 juni 2025: Lezingenmiddag Indische Letteren

20 juni 2025: Lezingenmiddag Indische Letteren

19 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1903 Cornelis Stutterheim
1904 Leendert van Dis
sterfdag
2020 Hugo Ryckeboer
➔ Neerlandicikalender

Media

Van Hogwarts naar Zweinstein

Van Hogwarts naar Zweinstein

20 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Verschenen: Romanreuzen

Verschenen: Romanreuzen

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d