Het schokkendst aan heel NBD-Bibliongate is natuurlijk dat er zomaar plompverloren honderden mensen op straat zijn gezet die voor een habbekrats korte recensies schreven ten behoeve van de bibliotheken, omdat ze vervangen werden door kunstmatige intelligentie. Maar een goede tweede is wel de LinkedIn-pagina van degene die ervoor verantwoordelijk is, directeur Nina Nannini.

Ik kwam op die pagina doordat Nannini een PR-technisch rampzalig interview gaf in De Taalstaat afgelopen zaterdag (nadat Tzum de hele Bibliongate vorige week op een voortreffelijke wijze aan de orde had gesteld). Ze leek niet te weten dat ze in een programma voor liefhebbers taal en lezen zat, of misschien kan ze niet anders dan managementtaal uitslaan, maar op de vraag van Frits Spits of hier sprake was van een bezuiniging zei ze:

Nee, het is geen bezuiniging, het heeft te maken met efficiëntie, het heeft te maken met de kwaliteit van de metadata, het heeft ook te maken met dat we breken met een traditie waarin we een oordeel in het aanschafinformatiepakket stoppen.

Een oordeel! Nee, dat moeten we natuurlijk niet hebben als we willen weten of we een boek moeten aanschaffen. En dan dat ontkennen dat er sprake is van een bezuiniging, maar dat het gaat om efficiëntie – alsof er een verschil is. Van zo iemand wilde ik wel meer weten, en het eerste zoekresultaat was Nannini’s LinkedIn-pagina (zalig degenen van wie de LinkedIn-pagina het eerste resultaat is, want zij hebben een carrière). Zo ziet een van de houders van het Nederlandse leeswezen zichzelf:

Highly driven enthousiastic transformation manager. Empower and inspire people to change, work hard and meet goals in a respectful, and pleasant way. Find digital opportunities in the changing business.

Specialist in business strategy, making creative ideas financially sustainable, innovate existing business, train teams to change their perspectives, bring in inspiration!

Jazeker, drie keer change in vijftig woorden, één keer transformation en één keer innovate. Alles moet altijd koste wat kost veranderen, dat is het levensdoel van mensen als Nannini. Het maakt eigenlijk niet uit in welke richting het verandert, argumenten worden altijd wel gevonden voor iedere verandering, en dat er soms argumenten zijn om dingen zo te laten als ze zijn, doet er niet toe. Stilstaan, dat is de grote ellende. Het motto van de verandermanager is het omgekeerde van dat van J.C. Bloem: Elke verandering is een verbetering, zelfs een verslechtering.

Er is niet een bepaald doel waarvoor verandering nodig is, maar verandering is inherent beter. Kenmerkend is dan ook dat Nannini haar optreden bij De Taalstaat op LinkedIn als volgt aankondigde:

We waren nogal onderwerp van gesprek deze week. Ik was vergeten dat veranderen voor veel mensen tot ongemak leidt.

Want dat is wat je leert als transformation manager: oh ja, veranderen leidt voor veel mensen tot ongemak. Dat dit ongemak soms misschien terecht is, dat er argumenten voor zijn, doet er niet toe: je moet die weerstand altijd zien als een conservatieve kracht waar je maar een beetje begripvol op moet reageren zonder je ooit van de heilige graal van de verandering te laten afleiden. (Het was precies die meewarigheid, dat gebrek in interesse voor tegenargumente, die Nannini ook bij Spits liet horen.)

Of, zoals een van Nannini’s LinkedIn-contacten schrijft in commentaar op haar post:

Jullie zijn op de goede weg! Ga zo door. Galileo Galileo werd ter dood gebracht omdat hij aantoonde dat de aarde rond, en niet plat was. Het zou honderd jaar duren voordat zijn inzichten gemeen goed werden.
Niet iedereen ziet meteen wat zichtbaar is. Compassie is op zijn plaats en doorgaan op de ingeslagen weg essentieel!

Waarom is Nannini op de goede weg? Niet om enige inhoudelijke reden, of in ieder geval is het niet de moeite waard die te expliciteren, maar omdat Galileo Galileo [sic, zeggen we dan] ter dood werd gebracht. Ooit heeft iemand gelijk gehad toen hij het anders zag, dus moet voortaan altijd alles anders. Goed, wat compassie is op zijn plaats voor de sukkels die het allemaal niet kunnen bijbenen, maar verder is het “essentieel” om je niet door hun eventuele argumenten van de wijs te laten brengen.

Het is overigens best mogelijk dat Nannini gelijk heeft en het niet eens gaat om bezuinigingen. Die AI-machines slurpen energie. Het is haar ook vast niet te doen om bezuiniging, want dat is slechts één van de vele vormen van verandering op haar repertoire.

Wat gaat Nannini doen met alle kritiek? Ze organiseert een webinar waarin ze het allemaal uitlegt aan de amorfe massa die geen transformation manager is. Ze ‘neemt ze mee’. Argumenten – als je een keuze moet maken uit tienduizenden boeken is het handig om een oordeel te hebben, als je als bibliotheekbeheerder je eigen keuze wil maken heb je niet genoeg aan alleen statistiek, en ook niet aan de door de uitgever zelf meegegeven ‘metadata’, hoe hoog de kwaliteit volgens jou ook is.