• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

constant / voortdurend

27 april 2022 door Jan Renkema Reageer

Verwarwoordenboek vervolg (266)

In het Verwarwoordenboek zijn 600 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Nog steeds worden woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek. De aanvullingen worden ook opgenomen in de digitale versie van het Verwarwoordenboek op www.schrijfwijzer.nl.

Wilt u ook een ‘verwarpaar’ behandeld zien? Plaats dan een reactie onder deze rubriek. Kijkt u dan wel even op de website om te zien of de woorden al zijn opgenomen.

constant / voortdurend

De woorden worden wel door elkaar gebruikt, maar ze verwijzen elk naar een ander betekenisaspect.

constant         onveranderlijk, ‘het verandert niet’

  • Deze transformator zorgt voor een constante stroom van 12 volt voor de aangesloten led-spotjes.
  • Italië kent al jarenlang een constante stroom vluchtelingen uit Afrika.

voortdurend  aanhoudend, ‘het gaat steeds door’

  • Met een voortdurende stroom van desinformatie probeert Fox News de democratie in gevaar te brengen.
  • Mensenrechtschendingen zorgen voor een voortdurende stroom aan vluchtelingen.

Bij een constante stroom denk je eerder dat de omvang gelijk blijft of dat de intervallen regelmatig zijn. En bij een voortdurende stroom kunnen de aantallen of de intervallen verschillen.

Bij constant gaat het erom dat iets niet verandert, het aspect ‘gelijkblijvendheid’. Bij voortdurend gaat het erom dat iets niet stopt, het aspect ‘tijdsverloop’. Maar toch is het wel begrijpelijk dat de woorden door elkaar worden gebruikt. Als iets niet verandert, dus constant blijft, is het ook op een later tijdstip hetzelfde, en gaat het dus steeds door, en is het daarmee ‘voortdurend’. En andersom, als iets voortduurt, en het accent ligt niet op verandering, dan kun je ook zeggen dat iets ‘constant’ is in de tijd. Daarom zijn in bijvoorbeeld de volgende zinnen de woorden inwisselbaar. (Bent u er nog? Ik krijg het niet duidelijker.)

  • Zij zat hem constant/voortdurend te plagen.
  • Een huis verliest in de winter constant/voortdurend warmte aan de buitenlucht.

Dit verwarpaar levert nog twee raadsels op.

1. Waarom kent het woord voortdurend tal van synoniemen met heel subtiele gebruiksverschillen: aan één stuk door (uiting van ongeduld), alsmaar (meer informeel), chronisch (bij ziekte), gestaag (inspanning vereist), gestadig (ietwat archaïsch). En dan zwijgen we nog maar over niet aflatend, onafgebroken en permanent. Zie voor het verschil tussen constant en continu elders in het Verwarwoordenboek. Zie voor de verwante woorden steeds en altijd ook elders in het Verwarwoordenboek.

2. Wat zegt u: constánt of cónstant, vóórtdurend of voortdúrend? Dit woordpaar is tot nu het enige van de inmiddels 866 verwarparen (600 in het Verwarwoordenboek en 266 in deze vervolgrubriek) waarin beide woorden twee klemtonen kunnen hebben. Dat roept om nadere verkenning van mogelijke verschillen. Wat zou het aardig zijn wanneer constánt de betekenis ‘onveranderlijk’ heeft, en cónstant vooral gebruikt wordt in de betekenis ‘voortdurend’. En wat zou het dan nog wonderlijker zijn wanneer vóórtdurend de betekenis ‘aanhoudend’ heeft en voortdúrend vooral gebruikt wordt in de betekenis ‘constant’. Want dan zijn we een prachtig verschijnsel op het spoor. Dit zou namelijk betekenen dat de taalgebruiker in dit geval via klemtoonwisseling een poging doet om te voorkomen dat verwarring gaat voorkomen.

Afbeelding door Ri_Ya via Pixabay.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: Verwarwoordenboek, woordbetekenis

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Willem Bilderdijk • De taal

Die Taal sluit meer, meer ziel, meer wijsheid in,
Dan Platoos school, dan heel Atheen bevatten;
Houdt Waarheid, ja, en echten hemelzin,
En ’t inbegrip der ons verleende schatten.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

LOOPMUIS

Niet eenzamer, maar even eenzaam,
welk huis hij kiest of welke plaats,
zijn poten laten hem niet los,
hij loopt, soms eet hij uit zijn poot,
hij loopt,
tot hij zijn graf haalt, inderhaast.

Bron: Enkele gedichten, 1973

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

26 mei 2025: Nederlands Centraal

26 mei 2025: Nederlands Centraal

7 mei 2025

➔ Lees meer
9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

7 mei 2025

➔ Lees meer
16 mei 2025: In contact met collecties

16 mei 2025: In contact met collecties

5 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1777 Nicolaas Anslijn
1910 Jo Daan
1941 Ton van der Geest
sterfdag
2013 Marijke Spies
➔ Neerlandicikalender

Media

Nachoem W. Wijnberg

Nachoem W. Wijnberg

11 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Kruispunt/Croisement: Nederlands in Noord-Frankrijk

Kruispunt/Croisement: Nederlands in Noord-Frankrijk

10 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
Bespreking vwo-examen Nederlands 2025

Bespreking vwo-examen Nederlands 2025

9 mei 2025 Door Arnoud Kuijpers Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d