• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Veranderen op diverse manieren, zoals in de taal van de Kamervoorzitster

6 april 2022 door Siemon Reker Reageer

Wie zoekt naar regime change in de Handelingen van de Tweede Kamer komt dat begrip voor het eerst tegen in het begin van het jaar 2002. Irak speelde en de Amerikaanse president Bush was toen bezig met de realisering van dat beleidsvoornemen, in Bagdad een revolutie bewerkstelligen. Klinkt anders, komt op hetzelfde neer. Als het voor het eerst in de Kamerverslagen komt, wordt het nog tussen aanhalingstekens gezet. Dat betekent: let op lezer, dit is zodanig nieuw dat we het nog niet als gewoon Nederlands aanmerken.
Dat is momenteel niet meer zo. In 2022 is het tot dusver acht maal in de Handelingen genoteerd (waarvan zeven stuks uit de mond van een woordvoerder van FvD, stand eind maart 2022) maar inmiddels zonder aanhalingstekens. Regime change is inmiddels vernederlandst. Nou ja, het staat nog niet in Van Dale 16.

Op 3 februari 2022 was Roelof Bisschop degene die de bevoorrechte positie in de verhoogde stoel van het Presidium mocht innemen. Hij zei op een goed moment – de coronaregels werden nog gehanteerd: “Ik schors de vergadering voor een enkel moment, zodat het nodige changement kan plaatsvinden.”
Het theaterwoord changement sprak Bisschop geheel op z’n Frans uit, maar hij voorzag het woord mooi wél van een Nederlands, onzijdig lidwoord. Changement is Nederlands, ook volgens Van Dale en let op de fonetische tekens die de uitspraak karakteriseren.

Waarom gebruikte Bisschop dat woord? Is deze SGP’er een theaterliefhebber? Kan zo zijn, maar hij was deze ochtend merkbaar in een bijzondere stemming. Bisschop sloot zijn korte voorzittersbeurt af met de woorden: “Ik schors deze vergadering en ik moet u onder tranen verlaten, want ik heb andere verplichtingen. Iemand anders zal het voorzitterschap waarnemen, maar ik probeer mij manmoedig te gedragen, bij dezen. Ik wens u nog een arbeidsvreugdevolle werkdag.” Waarom theatraal op zijn Frans “sjanzjeman” gezegd? Kan het zijn – ik geef toe het is een wilde veronderstelling – dat Roelof ons hiermee in feite via een terzijdetje attendeerde op taal van Vera, Voorzitter-I?
Die zegt sinds enige tijd bij zo’n korte pauze of bij bijvoorbeeld een wisseling van spreker in vak-K, lees de Handelingen:
• “Dan kan ik nog even zeggen dat we even een klein changement hebben. Dan geef ik daarna het woord aan de heer Paternotte.”
• Dat betekent dat we nu een changement hebben en starten met de minister van Defensie.

Maar…. voorzitter Bergkamp zégt dat woord changement helemaal niet! Ze zegt “changé”, dus “dat we even een kleine changé hebben”. Wat het betekent is duidelijk en dat is in overeenstemming met wat ze volgens de plenaire verslagen beweert, maar ze zegt op z’n Frans dus “changé”. Dat past hier evenmin als bijvoorbeeld “changer” wat een andere Franse lezing zou zijn maar wel met identieke uitspraak.
Gelukkig vind ik geregeld woorden wél in Van Dale – inderdaad, ook weleens niet – en het zou theoretisch zo kunnen zijn dat mevrouw Bergkamp “changez” bedoelt te zeggen: op de dansvloer een uitnodiging om van partner te wisselen. Maar Van Dale noemt dat een tussenwerpsel. Dat kan mettertijd een zelfstandig naamwoord worden (een de-woord zoals bij mevrouw Bergkamp), maar dat is hier en nu nog niet erg waarschijnlijk.

De stenografen, de gewaardeerde vrienden van de afdeling Dienst Verslag en Redactie, hebben er vast ook mee zitten worstelen (in 2022 of al eerder, maar ik heb niet verder dan het lopende kalenderjaar teruggekeken) en ze kozen voor wat de voorzitter bedóelde en niet voor wat ze letterlijk zéi.
Goed, we zullen het aan haar weer berichten via een tweetje, maar van haar kant (ze zegt zelf aan haar kant) hoeven we geen changement in het taalgebruik te verwachten.

P.S. Het was sowieso een bijzondere vergadering die derde februari. Bisschop werd als fungerend voorzitter afgelost door Frank Wassenberg. Staatssecretaris Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat) verscheen voor het eerst in de Plenaire Zaal, Wassenberg kwam een poosje gezellig bij haar buurten. Ze had tevoren zó weinig naar de Tweede Kamer gekeken, dat ze bij haar beantwoording per ongeluk naar de sprekersplaats van de Kamerleden liep. Nu ja, nog in de war van het Limburgs natuurlijk dat zij (uit Spaubeek) daar had kunnen kalle ‘praten’ met Wassenberg (uit Heer).

Dit stuk verscheen eerder op het weblog van Siemon Reker.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: politiek, taalkunde, taalverandering

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Willem Bilderdijk • De Noordsche taal

U, Zustertaal der echt Germaansche spranken,
Uit eenen wel met de onze voortgevloeid,
U vlieten ook mijn Nederlandsche klanken;
Herbloei ook gy, als onze rank herbloeit!

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Agenda

Online (zomer)cursus Dutch for Reading Knowledge

Online (zomer)cursus Dutch for Reading Knowledge

24 mei 2025

➔ Lees meer
31 oktober 2025: Nedersaksisch symposium

31 oktober 2025: Nedersaksisch symposium

23 mei 2025

➔ Lees meer
26 mei 2025: promotie Viorica Van der Roest

26 mei 2025: promotie Viorica Van der Roest

22 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
1986 Anton Reichling
➔ Neerlandicikalender

Media

Memory, War and Translation

Memory, War and Translation

22 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Van Hogwarts naar Zweinstein

Van Hogwarts naar Zweinstein

20 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Verschenen: Romanreuzen

Verschenen: Romanreuzen

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d