• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

De lange k van Vlaanderen

7 juni 2022 door Marc van Oostendorp 6 Reacties

Een weinig bekend verschil tussen het Nederlands van Nederland en dat in Vlaanderen is dat van de uitspraak van de medeklinkers aan het einde van woorden. Ik heb de indruk dat het verschil groeit, al heb ik dat nergens gedocumenteerd gezien en zelf ook nog niet voldoende onderzocht: ik heb de indruk dat die medeklinkers in het Vlaams de neiging hebben om langer te worden. Dit geldt in ieder geval voor medeklinkers als t, p, s, ch, en misschien de r, maar het is het best te horen aan de k.

Een Vlaamse spreker die voor mij een goed voorbeeld is geworden, eenvoudigweg omdat ik vaak naar zijn podcast Drie boeken luister en je met die oortjes alles heel goed hoort, is Wim Oosterlinck. Hij bespreekt daarin steeds drie boeken waarvan zijn gast vindt dat ‘iedereen die gelezen moet hebben’. De structuur is daarbij steeds ‘wat is je eerste boek’, ‘wat is je tweede boek’ en ‘wat is je derde boek’, en dat geeft dus genoeg voorbeelden van een lange k.

Het volgende voorbeeld komt, vrij willekeurig, uit een aflevering met Jaouad Alloul:

De k duurt hier meer dan een halve seconde, wat vooral komt doordat het plofje aan het eind over gaat in geruis, je zou boek bijna uitschrijven als [boekh] of [boekch] (mits je de ch dan uitspreekt als een zachte ch).

Oosterlincks gasten doen het ook vaak, zij het niet allemaal even uitgesproken als de gastheer zelf. Hier is hoe Alloul in dezelfde aflevering ook uitspreekt:

Zoals gezegd hoor ik het ook bij t (ongeveer [ts]) en p (ph of pf). De zogeheten wrijfklanken zoals s en f worden ook langer.

Bij Nederlandse sprekers valt het me niet zo op – die zouden de klinker in boek en ook juist relatief wat langer uitspreken –, maar ik hoor ook andere sprekers van het Standaardnederlands van Vlaanderen het wel doen. Als dat klopt, is het een autonome uitspraakverandering in het Belgisch Nederlands en daar zijn niet zo heel veel andere voorbeelden van. Ik weet niet of je het aan een specifiek dialect kunt toeschrijven, want Oosterlinck komt uit Gent en Aouad uit Antwerpen.

Het is een opmerkelijke ontwikkeling omdat het Nederlands een taal waarin de slotmedeklinkers ‘geneutraliseerd’ worden, zodat het verschil tussen d en t er bijvoorbeeld in de uitspraak verdwijnt: rad en rat klinken hetzelfde. Hiermee wordt die slotmedeklinker juist weer wat prominenter. Benieuwd waar het heen gaat!

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: fonetiek, fonologie, taalverandering

Lees Interacties

Reacties

  1. WebredMiet zegt

    7 juni 2022 om 08:41

    Ik wil hier graag een opmerking bij geven: zowel de interviewer als de meeste geïnterviewden zijn mediamensen. Dat betekent dat ze het gewoon zijn om voor een microfoon te staan en dat ze waarschijnlijk daarin zijn geïnstrueerd of opgeleid. Een aspect waarop tijdens zo’n opleiding gehamerd wordt, is net de uitspraak van die plofklanken. Je leert die bewust te laten ‘ploffen’, zodat je je woorden zeker tot het einde verstaanbaar uitspreekt en je microfoon die (stemloze) plofklanken ook opvangt. Iedereen die voor een publiek spreekt (of zingt) en die zich ooit door een stemcoach of logopedist heeft laten begeleiden, leert dit vroeg of laat. Het is ook een gewoonte die zich makkelijk nestelt, heb ik al gemerkt. Ik heb het zelf geleerd tijdens één sessie van een stemcoach toen ik nog les gaf in het secundair onderwijs, ik heb er daarna een tijdje bewust op gelet tijdens het lesgeven en wanneer ik voor een microfoon beland en ik merk nu dat het een automatisme is geworden.
    De vraag is nu of Vlamingen die dit niet geleerd hebben hun stemloze medeklinkers ook rekken én of Nederlandse sprekers echt nooit dit advies hebben gekregen (en waarom dan niet).

    Beantwoorden
  2. jburger1 zegt

    8 juni 2022 om 09:32

    Wat mij altijd opvalt bij Vlaamstaligen: de uitspraak van de r aan het woordeinde. Heel anders dan bij Nederlanders.

    Beantwoorden
    • Roger Van Bever zegt

      9 juni 2022 om 13:58

      Kunt u ook preciseren waarin dat verschil bestaat?

      Beantwoorden
  3. Agnes Engbersen zegt

    8 juni 2022 om 10:17

    De geaspireerde uitspraak van de k, p en t is in het Gronings heel gebruikelijk.

    Beantwoorden
    • Marc van Oostendorp zegt

      8 juni 2022 om 11:32

      Zeker, maar bij mijn weten niet aan het einde van een woord.

      Beantwoorden
      • Agnes Engbersen zegt

        8 juni 2022 om 11:36

        Klopt, die finale positie is intrigerend.

        Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Willem Bilderdijk • Het Spaansch en ’t Fransch

Maar weg met u, ô spraak van bastertklanken,
Waarin hyeen en valsche schakals janken;
Verloochnares van afkomst en geslacht,
Gevormd voor spot die met de waarheid lacht

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

IN DROOM

In een bladstille droom
hoorde ik kreunen op de weg.
Mijn vader sprong op
uit zijn stoel bij het raam –
wij waakten die nacht –,
snelde de tuin door, ik ook.

Het licht van de maan
omrandde met scherpe glanzen
boomstronken, een wagenschot,
de struiken, ieder blad.
Ik zelf lag daar in het donker
in de regen languit op het pad.

Bron: Tirade, november-december 1959

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

23 mei 2025: Nijmegen taalhoofdstad

23 mei 2025: Nijmegen taalhoofdstad

16 mei 2025

➔ Lees meer
26 mei 2025: Nederlands Centraal

26 mei 2025: Nederlands Centraal

7 mei 2025

➔ Lees meer
9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

7 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1891 Jef Leenen
sterfdag
1940 Jacob Hiegentlich
1947 Jacobus Heinsius
2022 Thijs Pollmann
➔ Neerlandicikalender

Media

Verschenen: Romanreuzen

Verschenen: Romanreuzen

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

12 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d