Graaien – grabbelen

Verwarwoordenboek vervolgd (285)

In het Verwarwoordenboek zijn 600 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Nog steeds worden woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek. De aanvullingen worden ook opgenomen in de digitale versie van het Verwarwoordenboek op www.schrijfwijzer.nl.

Wilt u ook een ‘verwarpaar’ behandeld zien? Plaats dan een reactie onder deze rubriek. Kijkt u dan wel even op de website om te zien of de woorden al zijn opgenomen.

graaien / grabbelen

Deze woorden verwijzen beide naar een bepaalde manier van ‘grijpen’ of ‘pakken’, maar de betekenisassociaties verschillen sterk.

graaien grijpen, eerder: begerig tastend

• Hij graaide snel wat blikjes bier bij elkaar, en wilde zonder betalen de winkel uitlopen.
• Waarom moest die oud-politicus zoveel gaan verdienen? In de Kamer verzette hij zich nog tegen de cultuur van graaien en snaaien.

grabbelen pakken, eerder: zoekend rondtastend

• Zo’n grabbelton, dat is toch wel echt ouderwets kermisvermaak voor kinderen.
• Na lang rommelen grabbelde ze een eyeliner uit haar toilettasje tevoorschijn.

Bij graaien gaat het om een doelgerichte grijpbeweging vanuit een begeerte. Vandaar dat graaien ook het betekenisaspect ‘snel’ heeft. Zoals in ‘weggrissen’. Ook heeft graaien vaak het betekenisaspect ‘oneerlijk’, zoals in ‘wegjatten’ of ‘pikken’. Bij grabbelen gaat het om een zoekende of rondgaande beweging om ergen iets tussen uit te halen.

Als je dat rondgaand zoeken met de neus doet, heet het ‘snuffelen’, en als je het met je benen en je ogen doet, dus als je slenterend rondkijkt, dan heet het ‘struinen’. Prachtige details hè! Hoe dan ook, een duidelijk onderscheid is: graaien is ‘om te hebben’ en grabbelen is ‘om te vinden’.

Beide woorden in één zin: Mag kantinepersoneel studenten aanspreken die in de saladebakken staan te graaien of in de broodjesbak grabbelen?

En nog zo iets opmerkelijks. Het woord grabbel tussen te … gooien betekent niet: iets gooien opdat anderen rondtastend kunnen vinden. Nee, het betekent dan iets heel anders, namelijk ‘zomaar weg’. Lees maar:

• Met dit plan voor bestrijdingsmiddelen wordt het zorgvuldig opgebouwde milieuvriendelijke imago van de landbouw te grabbel gegooid.

Dus gooi bij het volgende sinterklaasfeest geen snoepgoed te grabbel. Maar zorg dat de kinderen er in het feestgedruis de snoepjes uit kunnen grabbelen die ze lekker vinden. En daarbij mogen ze in alle opwinding ook wel een beetje graaien.