• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Graaien – grabbelen

21 september 2022 door Jan Renkema Reageer

Verwarwoordenboek vervolgd (285)

In het Verwarwoordenboek zijn 600 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Nog steeds worden woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek. De aanvullingen worden ook opgenomen in de digitale versie van het Verwarwoordenboek op www.schrijfwijzer.nl.

Wilt u ook een ‘verwarpaar’ behandeld zien? Plaats dan een reactie onder deze rubriek. Kijkt u dan wel even op de website om te zien of de woorden al zijn opgenomen.

graaien / grabbelen

Deze woorden verwijzen beide naar een bepaalde manier van ‘grijpen’ of ‘pakken’, maar de betekenisassociaties verschillen sterk.

graaien grijpen, eerder: begerig tastend

  • Hij graaide snel wat blikjes bier bij elkaar, en wilde zonder betalen de winkel uitlopen.
  • Waarom moest die oud-politicus zoveel gaan verdienen? In de Kamer verzette hij zich nog tegen de cultuur van graaien en snaaien.

grabbelen pakken, eerder: zoekend rondtastend

  • Zo’n grabbelton, dat is toch wel echt ouderwets kermisvermaak voor kinderen.
  • Na lang rommelen grabbelde ze een eyeliner uit haar toilettasje tevoorschijn.

Bij graaien gaat het om een doelgerichte grijpbeweging vanuit een begeerte. Vandaar dat graaien ook het betekenisaspect ‘snel’ heeft. Zoals in ‘weggrissen’. Ook heeft graaien vaak het betekenisaspect ‘oneerlijk’, zoals in ‘wegjatten’ of ‘pikken’. Bij grabbelen gaat het om een zoekende of rondgaande beweging om ergen iets tussen uit te halen.

Als je dat rondgaand zoeken met de neus doet, heet het ‘snuffelen’, en als je het met je benen en je ogen doet, dus als je slenterend rondkijkt, dan heet het ‘struinen’. Prachtige details hè! Hoe dan ook, een duidelijk onderscheid is: graaien is ‘om te hebben’ en grabbelen is ‘om te vinden’.

Beide woorden in één zin: Mag kantinepersoneel studenten aanspreken die in de saladebakken staan te graaien of in de broodjesbak grabbelen?

En nog zo iets opmerkelijks. Het woord grabbel tussen te … gooien betekent niet: iets gooien opdat anderen rondtastend kunnen vinden. Nee, het betekent dan iets heel anders, namelijk ‘zomaar weg’. Lees maar:

  • Met dit plan voor bestrijdingsmiddelen wordt het zorgvuldig opgebouwde milieuvriendelijke imago van de landbouw te grabbel gegooid.

Dus gooi bij het volgende sinterklaasfeest geen snoepgoed te grabbel. Maar zorg dat de kinderen er in het feestgedruis de snoepjes uit kunnen grabbelen die ze lekker vinden. En daarbij mogen ze in alle opwinding ook wel een beetje graaien.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: Verwarwoordenboek, woordbetekenis

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

D. Hillenius • Wij hebben nog vergeten

men laat Hongaren de zee zien
hijst Hollanders op bergen
beren op fietsen
opoe Moses maakt schilderijen

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

Van zomers die wij niet kennen
ritselen de blaren,
in winters die wij niet kennen
sneeuw onhoorbaar valt.

Bron: Uit de hoge boom geschreven, 1967

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

18 juli 2025

➔ Lees meer
19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

15 juli 2025

➔ Lees meer
1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

11 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1933 Aad Nuis
sterfdag
1994 Jacob Drewes
➔ Neerlandicikalender

Media

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

15 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 3 Reacties

➔ Lees meer
Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

14 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

13 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 2 Reacties

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d