De Friese spreektaal heeft veel variatie, niet alleen wat de Friese dialecten, maar ook wat de invloed van het Nederlands betreft. De resultaten uit onderzoek van taalkundige Nika Stefan (Wrocław, Polen, 1985) bevestigen het wijdverbreide voorkomen van leenwoorden en leenconstructies in het gesproken Fries en het verschil met de Friese standaard, maar laten ook zien dat taalcontact een complex proces is waarbij meerdere factoren zijn behaald. Maandag 24 oktober promoveert Nika Stefan aan de Universiteit van Amsterdam – volgens goed Fries gebruik in de Martinikerk in Franeker – op haar proefschrift met de titel: Spoken Frisian: Language contact, variation and change.
Het proefschrift van Stefan geeft inzicht in het gebruik van en de variatie in het gesproken West-Fries tegen de achtergrond van de Friese standaardtaal en het taalcontact met het Nederlands. Het Fries is een minderheidstaal die gesproken wordt in de Nederlandse provincie Fryslân. Het is met name een spreektaal die gekenmerkt wordt door een ruime diversiteit in dialectvariatie. Alle Friezen zijn tweetalig en hun taalbeheersing is vaak hoger in het Nederlands dan in het Fries. Van het gesproken Fries is bekend dat het beïnvloed wordt door het Nederlands, maar er is niet veel bekend over de feitelijke taalvariatie in het Fries zoals dat in het dagelijks leven gebruikt wordt.
Het onderzoek is uitgevoerd in het kader van een groter onderzoek in Fryslân – een sociologisch taalonderzoek – waar dit promotieproject onderdeel van is. Voor beide projecten is een online vragenlijst ontwikkeld die ingevuld is door 3.700 deelnemers, variërend in leeftijd (≥18 jaar) en wonend in verschillende delen van Fryslân. Ongeveer 250 van de 3.000 Friestalige deelnemers die het taaldeel van de vragenlijst invulden, werden uitgenodigd voor een diepte-interview.
De resultaten bevestigen het wijdverbreide voorkomen van leenwoorden en leenconstructies in het gesproken Fries en het verschil met de Friese standaard, maar laten ook zien dat taalcontact een complex proces is waarin meerdere factoren een rol spelen. Niet alleen kunnen de leenbaarheid van Nederlandse woorden en constructies sterk uiteenlopen, ook de populariteit en acceptatie ervan onder de sprekers varieert sterk. Met taalkennis en -bewustzijn die algemene aannames feitelijk overtreffen, blijkt dat sprekers van het Fries bewust kiezen om hun taalgebruik aan te passen aan de verschillende gesprekspartners en situaties.
Monika Helena (Nika) Stefan (1985, Wrocław, Polen) studeerde Nederlandse taal en cultuur aan de de Universiteit van Wrocław (Master Nederlandse taal en cultuur) en vervolgde haar studie aan de Rijksuniversiteit Groningen met de Bachelor Friese taal en cultuur. Ze voerde haar promotieonderzoek, dat gefinancierd werd door de Campus Fryslân, uit aan de Fryske Akademy te Leeuwarden en de Universiteit van Amsterdam. Ze is momenteel werkzaam als taalkundig onderzoeker aan de Fryske Akademy.
Promotiedetails
Spoken Frisian: Language contact, variation and change. Promotor is prof. dr. A.P. Versloot (Universiteit van Amsterdam). Co-promotor is dr. E.L. Klinkenberg (Fryske Akademy).
Tijd en locatie
De promotie vindt plaats op maandag 24 oktober om 14.00 uur. Locatie: Martinikerk, Breedeplaats 2, Franeker.
Laat een reactie achter