• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

hard / luid

23 november 2022 door Jan Renkema Reageer

Verwarwoordenboek vervolg (294)

Afbeelding van StockSnap via Pixabay 

In het Verwarwoordenboek zijn 600 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Nog steeds worden woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek. De aanvullingen worden ook opgenomen in de digitale versie van het Verwarwoordenboek op www.schrijfwijzer.nl.

Wilt u ook een ‘verwarpaar’ behandeld zien? Plaats dan een reactie onder deze rubriek. Kijkt u dan wel even op de website om te zien of de woorden al zijn opgenomen.

De woorden worden wel door elkaar gebruikt, maar er zijn verschillen in betekenisnuancering.

hard / luid

In de ‘auditieve’ betekenis worden de woorden door elkaar gebruikt. Toch is er een verschil.

hard    te goed hoorbaar, vaak hinderlijk

Die muziek staat veel te hard, zachter graag!

Hij heeft een harde stem, en daardoor komt hij altijd dominant over.

luid     heel goed hoorbaar

Met luide stem riep hij uit dat hij onschuldig was.

Er worden goede vorderingen gemaakt, en dat mag luid en duidelijk worden gezegd.

Het woord hard kent een waaier aan betekenissen en daarmee ook gebruikswijzen. Je kunt het gebruiken bij de woorden: borstel, klap, ei, kleur, regen, bewijs en maatregel. En dit is nog maar een selectie. Denk ook aan een hard gelag of Het valt mij hard om dit te zeggen. Waarom heeft hard dan toch ook nog de auditieve betekenis? Misschien moeten we denken aan de betekenis van hard als ‘niet goed indrukbaar’ of ‘moeilijk kapot te krijgen’, waaruit dan ‘niet goed wegdrukbaar’ voorstelbaar is. En als je geluid niet uit je oren kunt wegdrukken, kun je dus geluid ook (hinderlijk) hard noemen.

Dus hard is eerder negatief, en luid is eerder positief. Klopt dit altijd? Nee, er zijn tegenvoorbeelden. Ik noem er drie. We kennen luid ook in de combinatie luidruchtig, en dat heeft een onaangename betekenis. Dat zou dan toch eerder ‘hardruchtig’ moeten zijn? Nee,  want in deze samenstelling met luid zit het oude woord ‘rucht’ voor ‘geschreeuw’, en dat is al heel vaak onaangenaam. En hardhorend dan? Dat heeft toch niets te maken met het betekenisaspect ‘hinderlijk’. Ook dit is geen goed tegenvoorbeeld. Want het ‘hard’ in hardhorend heeft de oude betekenis ‘bijna niet’ of ‘met moeite’, zoals in het Engelse ‘hardly’: I could hardly hear him. Wel is er een overtuigender tegenvoorbeeld. Je kunt ook hardop lezen of hardop tegen jezelf praten. Hierin zit niet de betekenisassociatie ‘hinderlijk’. Alleen in Vlaanderen kun je iets luidop voorlezen. Zouden dan alleen de Vlamingen een duidelijker onderscheid maken tussen hard (eerder: hinderlijk goed hoorbaar) en luid (eerder: heel goed hoorbaar)? Benieuwd naar andere tegenvoorbeelden.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: Verwarwoordenboek, woordbetekenis

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Christine D’haen • Vijfde grafgedicht voor Kira van Kasteel

Al wat de moestuin gunt, de groenten van het jaar;
het boerenhof, de boter, room en schuimige melk;
de herfstelijke boomgaard peer- en appelzwaar;
’t fijn kruid uit wei en tuin, uit ’t bos de kantharel

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

BEDELDEUN

“’k Heb kalk in m’n hoofd,
hoor je ’t rammelen,
hoor je ’t rammelen,
maak je ’t goed?

Heb je niet een paar kousen,
niet een lapje of een hoed,
hoor je ’t rammelen,
hoor je ’t goed?”

(Bedeldeun)

Bron: Barbarber, januari 1961

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

12 september 2025: Dag van de Nederlandse partikels

12 september 2025: Dag van de Nederlandse partikels

7 juli 2025

➔ Lees meer
10 juli 2025: Hofwijck en het lezen van maakbaar landschap

10 juli 2025: Hofwijck en het lezen van maakbaar landschap

4 juli 2025

➔ Lees meer
29-30 september 2025: Struggling Sovereignty

29-30 september 2025: Struggling Sovereignty

3 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1871 Kornelis ter Laan
1912 Félicien de Tollenaere
➔ Neerlandicikalender

Media

‘Pipi, paradoxen en leermomenten’

‘Pipi, paradoxen en leermomenten’

5 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Plein Publiek: Nadia de Vries

Plein Publiek: Nadia de Vries

5 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
Van Tamazight tot straattaal – met Khalid Mourigh

Van Tamazight tot straattaal – met Khalid Mourigh

2 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d