• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

De blinde fotograaf

12 mei 2023 door Mathijs Sanders Reageer

Met de moed der wanhoop proberen de personages in de romans van Willem Frederik Hermans zich toegang te verschaffen tot de waarheid. Maar in het sadistische universum wordt die toegang hun steevast ontzegd. Bovendien: waarheid?

Wat wij voor waarheid houden is hier niets anders dan de projectie van onze particuliere paranoïa.

Gisteren lazen promovenda Sasha Richman en ik met onze tweedejaars studenten Nederlands in Groningen het verhaal ‘De blinde fotograaf’, geschreven in februari 1957, een jaar voordat Hermans’ doorbraakroman De donkere kamer van Damokles het licht zou zien.

De societyjournalist Appie portretteert ‘paradoxale persoonlijkheden’. Zijn hoofdredacteur zet hem op het spoor van een blinde fotograaf, die bij zijn ouders in een donkere pijpenlade woont en alleen mag worden bezocht tegen betaling en met een lege zaklamp: zwart licht. Rond de donkere kamer ontspint zich een even macaber als absurd spel met beeld en taal.

Behalve over verhaaltheorie en Wittgenstein ging het vandaag over analoge fotografie, over camera’s en optische instrumenten, over donkere kamers en zwart licht (wie ziet nog de sneer naar Harry Mulisch, schrijver van de kleine roman ‘Het zwarte licht’, die een jaar eerder was verschenen: “Het gewauwel over zwart licht, erg in de mode, verveelde mij al lang.”)

Ook wisselden we van gedachten over een beslissende leeservaring van de jonge Hermans. In de oorlogsjaren las en herlas hij Kafka. Op 11 februari 1943 schreef hij over die ervaring een lange brief aan de twintig jaar oudere Jhr. Mr. A.F. de Savornin Lohman, met wie hij een passie voor literatuur deelde. Hermans zag al vroeg de absurde logica in de dialogen die de personages van Kafka op touw zetten, de cynische humor ook (die aan de narratologie ontsnapt) in de parabel ‘Vor dem Gesetz’: een man wil toegang krijgen tot de wet, maar de poortwachter ontmoedigt de man en wanneer de man van buiten na vele jaren zal sterven krijgt hij van de wachter te horen dat de poort uitsluitend voor hem was bestemd en dat deze nu gesloten zal worden.

Hermans in 1942 over de verhalen van Kafka:

Er is iets niet in orde, er gebeurt iets wat anders had moeten gebeuren of niet; zijn personen gebruiken hun hele leven met de fout op te sporen, maar zij vinden hem niet en gaan er aan te gronde.

Over wie zou dat nu gaan?

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: 20e eeuw, Franz Kafka, Willem Frederik Hermans

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

E. du Perron • Reisverhaal

De ander, die dikwijls sprak over de dood,
roemde de natuur, doorzocht alle hoeken,
en ademde diep; de een las in boeken
gedachten van derden, zijn dagelijks brood.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

LEER DER PROPORTIËN

Het teentje maan dat gisteren te klein was
maar nu zo klein dat ik het op zijn plaats vind staan,
er is steeds minder nodig om het te bedekken,
steeds minder nodig om het te verstaan.

Bron: Het zinrijk, 1971

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

25 mei & 21 juni 2025: Leidse Zang voor Kerk en Kroeg

25 mei & 21 juni 2025: Leidse Zang voor Kerk en Kroeg

21 mei 2025

➔ Lees meer
21 juni 2025: J.H. Leopold-lezing

21 juni 2025: J.H. Leopold-lezing

19 mei 2025

➔ Lees meer
20 juni 2025: Lezingenmiddag Indische Letteren

20 juni 2025: Lezingenmiddag Indische Letteren

19 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1903 Cornelis Stutterheim
1904 Leendert van Dis
sterfdag
2020 Hugo Ryckeboer
➔ Neerlandicikalender

Media

Van Hogwarts naar Zweinstein

Van Hogwarts naar Zweinstein

20 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Verschenen: Romanreuzen

Verschenen: Romanreuzen

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d