Een zomerquiz

Wie studie wil maken van Nederlandstalige toneelstukken uit voorbije eeuwen hoeft al lang niet meer stad en land af te reizen om exemplaren ervan in (universiteits)bibliotheken op te vragen. Zo zijn via Google Books talrijke gedigitaliseerde tragedies, blijspelen en kluchten gemakkelijk online te raadplegen. Nog prettiger voor onderzoekers is de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren, waar de teksten niet alleen online te lezen maar ook in verschillende formaten (pdf, XML, txt) te downloaden en te doorzoeken zijn.

Ceneton

Maar zonder enige twijfel is de allerbelangrijkste bron voor toneelliefhebbers Ceneton (Census Nederlands Toneel), dat gegevens bevat over 12.500 Nederlandse toneelstukken tot 1803. De redactie van deze website is in de deskundige handen van Ton Harmsen, die op Neerlandistiek met enige regelmaat interessante en lezenswaardige bijdragen levert over bekende, minder bekende en onbekende toneelstukken. 

Quiz

Van 1224 Nederlandse toneelstukken is via Ceneton de volledige tekst beschikbaar, in een teksteditie, een facsimile of beide. Ze zijn hier te vinden. Die indrukwekkende lijst inspireerde me tot het maken van deze zomerquiz. Bijna alle vragen zijn te beantwoorden met behulp van de titels en de teksten uit die lijst met 1224 stukken. Soms volstaat zoeken in de lijst, een andere keer moet je ook daadwerkelijk de teksteditie of facsimile er op naslaan. Voor een paar vragen is het gebruik van Google zeer aan te bevelen. Vraag 28 vergt wat zoek- en denkwerk.

Elk goed antwoord op de vragen 1 tot en met 27 levert één punt op. Bij vraag 28 zijn maar liefst 5 punten te verdienen. Het maximum aantal te behalen punten is dus 32. 

Winnaar

Winnaar is degene die de meeste punten heeft. Bij gelijke puntenaantallen zal het lot bepalen wie er gewonnen heeft. De hoofdprijs bestaat uit de gebruikelijke onsterfelijke roem en een theaterbon van 15 euro.

Zend het (zo) volledig (mogelijk) ingevulde antwoordformulier vóór 1 augustus 2023 naar r.de.bonth@hotmail.com. De winnaar zal daarna bekend gemaakt worden. 

Veel succes!

1. Hoe heette de geliefde van Romeo in de Nederlandse vertaling van Shakespeares beroemde toneelstuk? Schrijf die naam over in de spelling zoals die voorkomt op de titelpagina van de facsimile-uitgave van deze bewerking. 
2. Hoe werd de Duitse kwakzalver Hans nog meer aangeduid in de klucht die een in Elmina (Ghana) overleden schrijver over hem schreef?
3. Welke keizer is de titelheld in de tragedie die de Agrippijnse Zwaan over de ondergang van de Chinese heerschappij schreef? 
4. Agrariër Jaap verkeert in kennelijke staat als hij naar een concert gaat. Wat is de achternaam – zonder tussenvoegsel – van de schrijver van het stuk dat hierover handelt? 
5. Wat is de voornaam van de titelheld én een van de twee verarmde edellieden uit een blijspel van Asselyn, die zich gehuld hebben in het gewaad van een bedelaar? 
6. Hoe heetten de twee hoofdpersonages in het ‘bly-eynd’-spel’ dat in 1689 verscheen bij de Leidse drukker Johannes Kellenaar?
7. Welke Nederlandse titel kreeg het werk dat een bewerking in poëzie was van de prozavertaling die Hendricus Zwaerdecroon maakte van dit spel van Terentius?
8. Deze in Kleef geboren schrijver droeg een adellijke titel als achternaam. Waarvan was de vrouw uit de titel van een van zijn toneelstukken koningin? 
9. De lijst van Vertooners van dit muziekspel bestaat uit Pluto, Eurydice, Schimmen en Spooken. Wie staat er ook nog in die lijst maar ontbreekt in deze opsomming? 
10. Hoe heten de twee broeders die onder keizer Maximianus de marteldood sterven, uit het toneelstuk dat schoenmakers als eersten opvoerden?
11. Vondel schreef een bruiloftsgedicht dat hij opdroeg “Aen den Heer Drost en sijne E. Bruyd.” Hoe luidden de voor- en achternaam van die bruid?
12. Krispyn, Ary, Schokkebast, Goedhart, Adelgond, Agniet, Robbert, Jochem, Eelhart en Reintje zijn alle sprekende personages uit een toneelstuk van …?
13. Deze beroemde achttiende-eeuwse taalkundige verdedigde Corneille vanwege een bijverdichtsel dat de Franse schrijver had opgenomen in een toneelstuk dat hij navolgde. Hoe heet de Nederlandse bewerking? 
14. Tot welk genre behoort het toneelstuk dat gaat over een schipper die weinig thuis is, en een boer die een sukkel is. 
15. Heeft Fobert Swaantje zwanger gemaakt? Dat is een belangrijke vraag voor de ‘Boere rechtbank’. Met welk bijvoeglijk naamwoord drukte de schrijver uit dat Swaantje in een zekere toestand verkeerde? 
16. Waar speelt het kluchtspel zich af dat Hermanus Angelkot opdroeg aan Jan Casper Hartsinck, regent van het Oudemannenhuis?
17. De echtgenoot van kladschilder Joost Plagger, die voorkomt in een klucht waarin ‘gestrafte wellust’ centraal staat, had een lichamelijk gebrek. Zij was …?  
18. In 1659 verscheen de Klucht van de koeck-vreyer. Wat is de voornaam van het personage dat zo wordt aangeduid?
19. Over het beleg van Leiden zijn verschillende toneelstukken geschreven. Hoe luidt de achternaam van de schrijver die er een treurspel over schreef dat gedrukt werd bij de Elzeviers en een drempeldicht van Daniel Heinsius bevat?
20. Bij de overwinning die Karel VI behaalde op sultan Achmed III was een belangrijke rol weggelegd voor zijn veldoverste. Wat was de voornaam van deze onoverwinnelijke prins?
21. Haar uit het Frans vertaalde toneelstuk over een koning van de Gothen werd gedrukt bij de erfgenamen van haar vader. Hoe luidt haar (en haar vaders) achternaam?
22. Welk beroep heeft Kees die in een toneelstuk getrouwd is met Marrij? 
23. Dit toneelstuk werd opgevoerd bij de inwijding van de Nederlandse Schouwburg in Utrecht. Welk personage uit de titel verheugt zich op de nakende vrede, die het daaropvolgende jaar daar daadwerkelijk wordt gesloten?
24. Cornelis Sweerts, Jan de Marre en Coenraad Droste schreven allen een toneelstuk over haar, maar zij tooien haar niet allemaal met dezelfde adellijke titel. Welke titel komt het minst vaak voor? 
25. Het Franse origineel van dit blijspel van Voltaire heette L’enfant prodigue. In een Nederlandse bewerking van dat spel is geen sprake van een ‘kind’ maar van een …?
26. Hoewel de drie spelen over dit mythische duo worden toegeschreven aan J.B. Houwaert, zijn ze hoogstwaarschijnlijk het werk van Colijn Keyart. Hoe heette het tweede personage uit de titel?
27. Deze twee Amsterdamse broers worden beiden acteur en toneelschrijver. Een van hen trouwt met Ariana van den Bergh, de eerste vrouwelijke beroepstoneelspeler bij de Amsterdamse Schouwburg. Welke achternaam dragen zij allen nadat dit huwelijk gesloten is?
28. Wat is de relatie tussen de bovenstaande 27 vragen en de toneeluitvoering die op woensdag 20 juni 1798 onder regie van H. ’s Gravensanden in Delft werd uitgevoerd door de “Bataafsche Republikeinsche, Jonge Tooneelisten”?

Update 14 augustus 2023: de winnaar van deze quiz is Swen Zuiderwijk. Hij wist alle vragen goed te beantwoorden en heeft daarmee het maximum aantal punten behaald. Gefeliciteerd!