• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Waarom het Engels: De boomer en de millennial

15 oktober 2023 door Eline Zenner en Jan Hautekiet Reageer

De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen 2.1

Foto: Ian Cook, Wikimedia

In deze reeks vertellen onderzoeker Eline Zenner en taalliefhebber Jan Hautekiet het verhaal van de ‘verenglishing’ van het Nederlands in Vlaanderen. Een overzicht van de afleveringen in de aangroeiende reeks vind je hier. In dit stukje gebruiken ze hun eigen ervaringen met het Engels doorheen hun leven, Jan als boomer en Eline als millennial, om aan te geven hoeveel er op korte tijd is veranderd. Van daaruit belichten ze in het volgende stukje hoe uitzonderlijk de huidige positie van het Engels in de wereld is en waarom.

Jan is een boomer, en heeft dus vanop de eerste rij meegemaakt hoe Britse en Amerikaanse film én The Beatles én Elvis Presley én kauwgum en bluejeans hun plaats opeisten in de belevingswereld van het continent. Een oorlog had hij net niet meer meegemaakt, maar van de hang naar culturele en zelfs identitaire vrijheid was hij volop getuige. Zijn eerste single was If I Had A Hammer van de Texaan Trini Lopez, een versie van een politieke song van Pete Seeger ter ondersteuning van de Amerikaanse Progressive Party en later nog ingezet in de campagne tegen de Vietnamoorlog. Nog later ook vertaald door Claude François, want zo ging dat toen ook: Angelsaksische popmuziek werd zo snel mogelijk naar de thuistaal vertaald. Zijn eerste elpee was Laughing Cavalier van The Wallace Collection, een unitair Belgische groep die in de fameuze Abbey Road-studio’s was gaan opnemen, dichter bij The Beatles kon je niet geraken. Hoewel: bij zijn eerste bezoek aan Londen in 1969 stapte hij in de taxi die net John Lennon aan Abbey Road had afgezet voor een sessie voor het gelijknamige album. De Engelse taal stond synoniem voor ontdekking, vrijheid, bevrijding, het Grote Leven. Omarmen, die handel dus, en jezelf groter voordoen dan je toen eigenlijk was. Maar het Engels was het Engels, en Nederlands was wat je op school geleerd kreeg en in een slordiger vorm sprak op de speelplaats. Toen in datzelfde jaar 1969 Woodstock zich voltrok als three days of love, peace and music, en een jaar later de film in de gemeentelijke filmzaal werd getoond, was de overlevering totaal. Dit was dé gereedschapskist waarmee je een eigen identiteit kon bouwen. Op een moment dat Leuven Vlaams probeerde te worden (waarover later meer), was Jan in het Brusselse jeugdclubcircuit met heel andere dingen bezig.

Toen de keuze voor een hogere studie door eliminatie naar Germaanse taal-en letterkunde wees, was dat niet om Gezelle beter te doorgronden, maar om zo snel mogelijk het oeuvre van Jack Kerouac en William Burroughs te mogen verslinden en daar nog punten voor te krijgen ook. Een week taalbad in Canterbury was één groot feest. Even groot was dan ook de teleurstelling toen het thesisplan om de wederzijdse beïnvloeding van William Burroughs en het oeuvre van de bands Soft Machine en Steely Dan te bestuderen stuitte op een kordaat njet van de promotor: “Maar Burroughs, dat is toch geen literatuur?” Terug naar af, dus, en dan maar snel op acht weken een thesis bij mekaar pennen over een dichtbundel van Robert Graves.

De liefde voor de Britse en Amerikaanse cultuur, en de taal, werden er niet kleiner door, en een eerste bezoek aan New York medio jaren tachtig voelde als thuiskomen. Sinds die tijd neemt Jan kinderen en intussen kleinkinderen bij hun achttiende verjaardag mee voor een weekje Big Apple. Niet om hen onder te dompelen in het Engels, wél om hen aan den lijve te laten ondervinden hoe het voelt om je 24/7 te kunnen laven aan een superdiverse en constant evoluerende cultuur en samenleving.

Hoe het Engels vanuit managementtaal en technologie is binnengesijpeld in het Nederlands, heeft hij zelf zien gebeuren. Hij stond erbij en keek ernaar. Het zal wel overwaaien, dacht hij. Niets is minder waar. De management assistants en soft skills zijn here to stay. En daar zijn intussen bij jonge mensen cool, nice, fakking en Oh my God bijgekomen. Voor het leven, misschien. Ongelukkig is hij daar niet écht van, maar wel lichtjes bedroefd dat het palet om emoties of zakelijke aangelegenheden uit te drukken, stilaan verarmd lijkt. En de gebruiker dus stilaan dreigt afgesneden te worden van een rijkdom aan woordenschat en uitdrukkingen.

Eline is dan weer een millennial. Bij gebrek aan kindvriendelijke Nederlandstalige programma’s keek ze als ze ziek was in de lagere school overdag BBC, met ondertitels for the hearing impaired. Als jonge tiener keek ze Friends en leerde ze zo toen al oh my God zeggen. Je weet wel, met veel pauzes en intonatieverschillen. Ze zong als tienjarige even vaak mee met Queen en R.E.M. als met Clouseau, soms wat naast de toon of in Engels-bij-benadering. Hoe die tekst van de cat’s in the cradle and the silver spoon nu precies hoorde, ontdekte ze pas jaren later. Dactylo volgde ze nog net op de elektronische tikmachine, maar de vervolmaking van blind typen voltrok zich in Word Perfect 5.0. Blauw scherm, witte letters. Ze was nog niet goed hersteld van de verbazing van wat een mens niet allemaal kan vinden op die Encarta-cd-rom of het internet nestelde zich in haar leven. Eerst met een inbellijn – en een boze moeder wanneer de kosten te hoog opliepen – dan met LAN-kabels, wifi en hotspots. Van de eerste chatkamers op chat2.be kroop ze via de hausse van sociale media samen met alle andere internetgebruikers wereldwijd uiteindelijk zelf aan het stuur van de contentmachine.

Geboeid door die Engelse aanwezigheid in haar bestaan, en met een passie voor Nederlandstalige literatuur, ging ze Germaanse Taal- en Letterkunde studeren. Waarom we niet ‘ns wat onderzoek zouden uitvoeren naar al die Engelse woorden in het Nederlands, vroeg intussen professor-emeritus Dirk Geeraerts haar aan het einde van de opleiding. In de zestien jaren die sindsdien verstreken probeerde Eline de vraag te ontmantelen wat het Engels nu precies doet met het Nederlands. Dat deed ze in een onderzoekscontext die zelf steeds meer op het Engels gericht werd, met meer Engelstalige output dan Nederlandstalige, en met de intrede van Google Scholar als bermudadriehoek van de kennis. Ze zag hoe haar eigen kinderen als vliegen op stroop reageerden op Engelstalige input, en via YouTube-filmpjes al als kleuter blue car en red car aan hun mentale woordenboek toevoegden. Ze surfen zich als bijna-tieners intussen een been af, zoeken met DeepL of Google Translate de vertaling van de regels in hun games die ze niet snappen, verrijken hun eigen Nederlands met best friends forever, cuties en losers, en – warempel – kijken ook Friends en leren zo ook oh my God zeggen. Met pauzes en intonatieverschillen.

De kinderjaren van Elines kinderen versus de kinderjaren die ze zelf beleefde. De kinderjaren van Eline versus die van Jan, die intussen al zeven kleinkinderen kan observeren die niet vies zijn van een ça va, cool en bummer meer of minder. We leerden ons elk op onze eigen manier verhouden tot het Engels, die grootmacht uit de talenwereld. Net hoe uitzonderlijk de positie van het Engels in de wereld is, lichten we in dit eerste deel van onze reeks toe, met voldoende aandacht ook voor de vraag hoe het Engels die positie heeft kunnen verwerven.

Een gestructureerde inhoudsopgave van De verenglishing staat hier.
Bij deze reeks hoort een regelmatig geüpdatete bronnenlijst.

Lees ook het volgende artikel in deze reeks: Waarom het Engels: unieker dan je denkt

Lees ook het vorige artikel in deze reeks: De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel, Uitgelicht Tags: De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen, Engels, taalkunde, Vlaanderen

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Margriet Westervaarder • gelegen in een nest

gelegen in een nest
van dons en klein venijn
de takjes dagelijks herschikt
zacht mos en doornig groen

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

ALSOF IK ER NIET GEWEEST BEN

Ik stel er prijs op na ergens gelogeerd te hebben geen sporen achter te laten. Zo wordt logeren een soort inbreken – trouwens, het hele bestaan lijkt er op.

Bron: Barbarber, september 1969)

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

15 juli 2025

➔ Lees meer
1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

11 juli 2025

➔ Lees meer
26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

10 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1830 Eelco Verwijs
sterfdag
1989 Willem Beuken
➔ Neerlandicikalender

Media

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

15 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

14 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

13 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 2 Reacties

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d