• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Verkiezingsprogramma van de Partij voor Taal

10 november 2023 door Marc van Oostendorp 6 Reacties

Illustratie: DALL-E 3

Wie denkt dat taal een belangrijk politiek onderwerp is, krijgt niet veel hoop van de verkiezingsprogramma’s van de Nederlandse politieke partijen in 2023. Het is armoe troef: men slaakt wat kreten die al vaker geslaakt worden zonder dat ze ooit ergens toe hebben geleid, of dat het duidelijk is dat ze ooit ergens toe zouden leiden. Zo willen de christelijke partijen al decennia lang dat het Nederlands in de grondwet komt, en ik durf nu al te voorspellen dat dit ook in de komende periode niet gaat gebeuren. Als het wel gebeurt, betekent het overigens nog steeds nauwelijks iets.

Over de andere hete hangijzer, het Engels op de universiteiten, is iedereen het erover eens dat dit minder moet, maar niemand heeft een plan over hoe dat dan daadwerkelijk zou moeten gebeuren.

Als je zo’n analyse maakt, zijn er altijd mensen die vragen: maar hoe zou jij het dan doen? Welnu, hieronder staan een aantal punten. Ik bied ze open access aan, iedere partij die ze wil adopteren, is van harte welkom.

Uitgangspunt

Taal is belangrijk voor een samenleving. Dankzij taal kunnen kinderen zich ontwikkelen en volwassenen tot overeenstemming komen. Dankzij taal kunnen we ons allen scholen en elkaar beter leren kennen. Taal is een van de belangrijkste immateriële goederen die we hebben.

Het Nederlands is daarbij de taal die alle Nederlanders bindt, maar we kunnen juist ook profiteren van de grote rijkdom die meertaligheid is. Dat geldt voor het meertalige individu – we weten dat meertaligheid gezond is en ons onderwijs is daarop ingericht. Maar het geldt ook voor de samenleving, omdat iedere extra taal een extra brug is naar de samenleving.

We streven een beleid na waarin zowel de talen die hier van oudsher gesproken en bestudeerd worden als de talen van nieuwkomers allen een plaats krijgen in onze samenleving, een bonte samenleving die juist door die veelkleurigheid een eenheid wordt.

Onderwijs

De in de afgelopen jaren ontwikkelde plannen om het vak taal (op de basisschool) of Nederlands (op de middelbare school) aantrekkelijker, interessanter en uitdagender te maken door de leerlingen meer te vertellen over hoe taal werkt, en hoe literatuur werkt, wordt verder doorgezet. In de komende jaren wordt ook het centraal eindexamen in deze richting aangepast. Er wordt een groot leesoffensief gestart dat zich primair richt op het stimuleren van verlangen naar lezen bij jongeren. Centraal bij dit alles staat het Nederlands, al is het maar om pragmatische redenen – het is de taal waarmee mensen vooralsnog het best terecht kunnen.

Nederland heeft op dit moment een probleem met geletterdheid. Wij willen dat dit met de hoogste prioriteit wordt aangepakt. In 2030 moet het aantal laaggeletterden 15-jarigen volgens alle gangbare criteria zijn teruggebracht tot ten hoogste 5 procent. Bovendien moeten Nederlandse scholieren opnieuw een plaats krijgen in de top tien van bijvoorbeeld Pisa waar het gaat om vaardigheid en plezier.

Daarnaast worden plannen ontwikkeld om met name kinderen van nieuwkomers op weg te helpen, onder andere door ervoor te zorgen dat er in eerste instantie iemand bereikbaar is die hen kan helpen in hun eigen taal. Daarnaast worden buitenschoolse initiatieven om kinderen ook onderwijs te geven in de eigen taal, ruimhartig gesteund. Op de middelbare school wordt de uitholling van het vreemdetalenonderwijs gestopt: scholen moeten eindexamens blijven aanbieden in de buurtalen Frans en Duits of andere talen zoals Spaans of Chinees.

Aan de universiteit wordt iedere student voldoende taalvaardig gemaakt in zowel het Nederlands als het Engels. De laatste is immers de de facto taal van de wetenschap. Buitenlandse studenten die een Engelstalige studie doen, krijgen onderwijs om zich minstens ook in onze samenleving te kunnen bewegen. Nederlandse studenten die een Nederlandstalige bachelor doen, spijkeren zo nodig hun Engels bij om internationaal mee te kunnen doen. Van afgestudeerden van universiteiten wordt, los van hun opleiding, verwacht dat ze zich op hoog niveau kunnen uitdrukken. Aandacht voor taalvaardigheid en culturele ontwikkelingen spelen daarom een rol in iedere academische opleiding – minstens op bachelorniveau.

Een meertalige samenleving

Iedereen die in Nederland woont heeft recht op het Nederlands. Het is de taal die de samenleving bindt. De overheid verplicht zich ertoe om zo te communiceren dat het voor de overgrote meerderheid van de bevolking begrijpelijk is. Het stimuleert hierto de ontwikkeling van een instrument dat beter is dan ‘B1’.

Maar dat Nederlands de bindende taal is, hoeft op geen enkele manier te betekenen dat het de enige taal is. Onze partij erkent het vermogen van het individu om meer dan één taal te beheersen en de sociale rijkdom die er ontstaat als veel mensen zich zo goed mogelijk kunnen uitdrukken. Het beschermt daarom niet alleen het Fries, het Nedersaksisch, het Limburgs, de Nederlandse Gebarentaal, het Jiddisch en het Romanes – allen reeds erkend door eerdere regeringen – maar alle talen die hier gesproken worden: van Brabants tot Turks, en van Rotterdams tot Oekraïens. Al deze talen hebben een rechtmatige plaats in de samenleving en al deze talen worden zoveel mogelijk gesteund.

Om deze redenen wordt er geen nieuw artikel in de Grondwet opgenomen die ‘het Nederlands’ beschermt, maar wordt artikel 1 zodanig uitgebreid dat discriminatie op basis van bijvoorbeeld moedertaal of accent ook verboden worden.

Bibliotheken spelen een belangrijke rol in de samenleving. Het huidige bibliotheekbestand wordt uitgebreid, en iedere bibliotheek bevat een goede verzameling literatuur. Daarnaast zijn in iedere bibliotheek faciliteiten gegarandeerd zodat ieder die dat wil er kan lezen en studeren.

Een meertalige wereld

We leven in een wereld waarin het onderling contact nog steeds groeit. De pragmatische oplossing die daarvoor gekozen wordt is die van het Engels. Het is duidelijk dat dit ten koste gaat van alle landen waarvan de meerderheid van de bevolking het Engels niet goed beheerst – terwijl de centra van de anglofonie er buitenproportioneel van profiteren. Onze partij staat voor het onderzoeken van alternatieven voor dit scenario, zowel in de inzet van neutralere internationale talen, in technologische zin (de mogelijke toepassing van taaltechnologie), van bredere meertaligheid (het handhaven van meerdere talen als officiële talen van de EU of de VN).

Bij dit alles ondersteunt onze partij de Taalunie waar het gaat om samenwerking met Vlaanderen en Suriname voor de zorg voor een goede infrastructuur voor de taal. De Taalunie krijgt de mogelijkheden om ervoor te zorgen dat in meer landen Nederlands kan worden gestudeerd, dat de huidige faciliteiten voor de infrastructuur van de taal, ondergebracht bij het INT, blijven bestaan en dat er daarnaast een groots opgezette online dienst komt voor iedereen, waar ook ter wereld, die via zelfstudie tot op het hoogste niveau kennis wil maken met de taal en met de cultuur van de landen waar deze gesproken wordt: middels online-cursussen en studiemateriaal kan iemand zich in theorie van beginner tot vergevorderde ontwikkelen. Deze cursus wordt gemaakt door neerlandici uit zoveel mogelijk landen. Om dit alles te bereiken gaat de Taalunie grotendeels terug naar de oorspronkelijke structuur, waarin ministers hun verantwoordelijk nemen en in ieder geval de parlementariërs van de Partij voor de Taal een en ander controleren.

In ieder geval zet Nederland zich wat onze partij betreft in voor een wereld waarin iedereen profiteert van de talenrijkdom, die wij als een van de grootste rijkdommen beschouwt die er zijn. Iedere wereldburger moet wat ons betreft zoveel mogelijk kunnen communiceren in de taal van eigen keuze.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: politiek, taalbeleid

Lees Interacties

Reacties

  1. John Van Hulst zegt

    10 november 2023 om 10:26

    leuk stukje

    Beantwoorden
  2. Frank Willaert zegt

    10 november 2023 om 15:39

    Mooi allemaal… Maar… Wat vindt deze Partij voor de Taal over de samenwerking met die buitenlanden waar ook Nederlands gesproken wordt, over de neerlandistiek binnen en buiten Nederland, enne… wat met de Nederlandse Taalunie?

    Beantwoorden
    • Marc van Oostendorp zegt

      11 november 2023 om 07:38

      Ik had de alinea erover weggehaald (werd te lang), maar zet hem hierbij weer terug:

      Bij dit alles ondersteunt onze partij de Taalunie waar het gaat om samenwerking met Vlaanderen en Suriname voor de zorg voor een goede infrastructuur voor de taal. De Taalunie krijgt de mogelijkheden om ervoor te zorgen dat in meer landen Nederlands kan worden gestudeerd, dat de huidige faciliteiten voor de infrastructuur van de taal, ondergebracht bij het INT, blijven bestaan en dat er daarnaast een groots opgezette online dienst komt voor iedereen, waar ook ter wereld, die via zelfstudie tot op het hoogste niveau kennis wil maken met de taal en met de cultuur van de landen waar deze gesproken wordt: middels online-cursussen en studiemateriaal kan iemand zich in theorie van beginner tot vergevorderde ontwikkelen. Deze cursus wordt gemaakt door neerlandici uit zoveel mogelijk landen. Om dit alles te bereiken gaat de Taalunie grotendeels terug naar de oorspronkelijke structuur, waarin ministers hun verantwoordelijk nemen en in ieder geval de parlementariërs van de Partij voor de Taal een en ander controleren.

      Beantwoorden
  3. Weia Reinboud zegt

    11 november 2023 om 09:24

    Moet tweemaal ‘allen’ niet ‘alle’ zijn? 😉
    Extra: maak tweetalige lesboekjes om inwijkelingen Nederlands te leren terwijl de ‘docent’ Nederlands tegelijk de taal van de inwijkeling leert. Links de ene taal, rechts de andere. Tot niveau …?

    Beantwoorden
  4. Reinier Salverda zegt

    11 november 2023 om 09:54

    Discriminatie op taal is, zover ik weet, in Europa verboden sinds het verdrag van Lissabon. Dit geldt dus ook in Nederland. Maar in Nederland heb ik daar de afgelopen decennia nog nooit iets zinnigs over gelezen. Terwijl in Spanje, een jaar na dat verdrag, direct boeken verschenen over wat discriminatie op taal nu eigenlijk is en inhoudt. Goed dus dat dit punt nu voor Nederland in je programa is opgenomen. Een goede Nederlandse publicatie over dit belangrijke onderwerp zou zo langzamerhand wel eens op haar plaats zijn.

    Beantwoorden
  5. Kate Schlingemann zegt

    11 november 2023 om 10:15

    Mijn stem heeft deze partij! In het meertaligheid-programma Keunstryk van o.a. Cedin, Afûk, Keunstwurk (op Friese basisscholen) of Samen Kijken-Samen Maken-Samen Lezen van Verhalenmaker op School, verbinden we taal en kunst, en taal en thuis, om een zo’n breed mogelijk bewustzijn te creëren bij kinderen van de rijkdom die verschillende uitdrukkingsvormen/talen bieden. Praten/schrijven/uitdrukken in de taal van je hart. Dat dat nog niet gebruikelijk is, merk ik bijvoorbeeld aan kinderen die thuis wel Fries praten, maar op school met andere Friestalige kinderen niet.
    En dat zijn alleen nog de Friestalige kinderen. Deze week was ik op een NT2 school; daar hebben de kinderen in de taal van hun hart/thuistaal een taalkunst-vertelling gemaakt. Voorgelezen, verteld, uitgebeeld of getekend; iedereen begreep elkaars inhoud.
    Soms mag het niet van school, praten in je thuistaal, soms zijn kinderen verrast als ze horen dat het wel mag. Maar altijd zorgt de uitwisseling van talen, ‘hoe zeggen jullie dat’, voor de verbinding. En die is belangrijk om vertrouwen te krijgen in je eigen kunnen. Om jezelf te leren lezen, en de ander!
    Daarom zo eens met dit stukje, taal moet hoog op elke politieke agenda staan.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Margriet Westervaarder • gelegen in een nest

gelegen in een nest
van dons en klein venijn
de takjes dagelijks herschikt
zacht mos en doornig groen

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

Van zomers die wij niet kennen
ritselen de blaren,
in winters die wij niet kennen
sneeuw onhoorbaar valt.

Bron: Uit de hoge boom geschreven, 1967

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

15 juli 2025

➔ Lees meer
1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

11 juli 2025

➔ Lees meer
26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

10 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1933 Aad Nuis
sterfdag
1994 Jacob Drewes
➔ Neerlandicikalender

Media

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

15 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

14 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

13 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 2 Reacties

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d