Het Fries is een taal, het Nedersaksisch een dialect en iemand die alleen af en toe ‘houdoe’ zegt heeft een accent. Maar wat is het verschil en wie bepaalt dat? Taalkundige Marc van Oostendorp legt het uit.
Mijn zoon is historicus, en hij kwam eens met “Een taal is een dialect met een leger en een vloot”, wat dus het politieke karakter van een taal benadrukt. Je ziet het bij de politieke ontwikkeling van staten: In het Noorden had je de Unie van Kalmar, een samenvoeging van de drie koninkrijken Denemarken, Noorwegen en Zweden. In die tijd sprak men overal verschillende dialecten, maar men kon elkaar wel verstaan. De unie viel uit elkaar toen Zweden zich afscheidde, Denemarken en Noorwegen gingen de unie voortzetten. Omdat Zweden nu een eigen staat was wilden ze ook een eigen taal en besloten dat het dialect van de hoofdstad Stockholm voortaan de officiële Zweedse taal was. Noorwegen werd een tijd later een provincie van Denemarken en het Deens werd de officiële (geschreven) ambtstaal. Na de onafhankelijkheid van Noorwegen ging men echt op zoek naar een eigen taal, waarbij het Deens leidend bleef. Je had dan ook het Nynorsk als geschreven taal, echter, niemand sprak het omdat het een soort verzameling van verschillende Zuid-Noorse dialecten was. Ook hier werd weer besloten dat het dialect van Oslo de officiële gesproken taal van Noorwegen werd. Zo zijn er legio van voorbeelden hoe de machthebbers in een land bepaalden welk dialect een taal werd.
Het Noorse voorbeeld is niet juist. Er zijn twee officiële Noorse schrijftalen, maar is geen officiële gesproken taal. In Noorwegen spreekt men dialect. Dat het dialect van Oslo status heeft is ook maar gedeeltelijk waar. Het is de spreektaal van Oslo west dat status heeft en zo zijn invloed op de regionale dialecten in het zuidoosten van Noorwegen heeft.
Wie ben jij om te zeggen dat het Limburgs geen taal is en het Fries wel? Vooral als het volgens jou puur een taalpolitieke kwestie is. Je lijkt al jaren op een kruistocht te zijn om te bewijzen dat de erkende talen helemaal geen talen zijn en dat we eigenlijk onze bek maar moeten houden. Word je daar niet moe van op een gegeven moment?
Als dit aan mij gericht is: ik ben helemaal niet iemand om dat te beweren. Ik beweer juist dat het niet objectief valt vast te stellen of het Limburgs of het Fries (of het Nederlands) al dan niet ‘een taal’ zijn. Uw tweede bewering, dat ik op een kruistocht zou zijn om te bewijzen dat erkende talen helemaal geen talen zijn, is niet alleen in tegenspraak met uw eerste, maar geeft ook mijn standpunt evenmin weer. Natuurlijk zijn erkende talen talen, maar dat is zo alleen omdat ze erkend zijn, er is geen andere grond voor. In de jaren 80 was in die zin het Limburgs geen taal, maar sinds de jaren 90 is het dat wel.
Dat gezegd zijnde: natuurlijk is het soms vermoeiend om altijd maar de stem van de rede te zijn en dan toch weer geconfronteerd te worden met anonymi die zomaar wat roepen. Maar ik geef niet op! Ooit zal de rede zegevieren.
Neder-Saxisch > Nedersaksisch (1 x zo aangetroffen in de ondertitels — elders correct gespeld).
Mijn zoon is historicus, en hij kwam eens met “Een taal is een dialect met een leger en een vloot”, wat dus het politieke karakter van een taal benadrukt. Je ziet het bij de politieke ontwikkeling van staten: In het Noorden had je de Unie van Kalmar, een samenvoeging van de drie koninkrijken Denemarken, Noorwegen en Zweden. In die tijd sprak men overal verschillende dialecten, maar men kon elkaar wel verstaan. De unie viel uit elkaar toen Zweden zich afscheidde, Denemarken en Noorwegen gingen de unie voortzetten. Omdat Zweden nu een eigen staat was wilden ze ook een eigen taal en besloten dat het dialect van de hoofdstad Stockholm voortaan de officiële Zweedse taal was. Noorwegen werd een tijd later een provincie van Denemarken en het Deens werd de officiële (geschreven) ambtstaal. Na de onafhankelijkheid van Noorwegen ging men echt op zoek naar een eigen taal, waarbij het Deens leidend bleef. Je had dan ook het Nynorsk als geschreven taal, echter, niemand sprak het omdat het een soort verzameling van verschillende Zuid-Noorse dialecten was. Ook hier werd weer besloten dat het dialect van Oslo de officiële gesproken taal van Noorwegen werd. Zo zijn er legio van voorbeelden hoe de machthebbers in een land bepaalden welk dialect een taal werd.
Het Noorse voorbeeld is niet juist. Er zijn twee officiële Noorse schrijftalen, maar is geen officiële gesproken taal. In Noorwegen spreekt men dialect. Dat het dialect van Oslo status heeft is ook maar gedeeltelijk waar. Het is de spreektaal van Oslo west dat status heeft en zo zijn invloed op de regionale dialecten in het zuidoosten van Noorwegen heeft.
Wie ben jij om te zeggen dat het Limburgs geen taal is en het Fries wel? Vooral als het volgens jou puur een taalpolitieke kwestie is. Je lijkt al jaren op een kruistocht te zijn om te bewijzen dat de erkende talen helemaal geen talen zijn en dat we eigenlijk onze bek maar moeten houden. Word je daar niet moe van op een gegeven moment?
Als dit aan mij gericht is: ik ben helemaal niet iemand om dat te beweren. Ik beweer juist dat het niet objectief valt vast te stellen of het Limburgs of het Fries (of het Nederlands) al dan niet ‘een taal’ zijn. Uw tweede bewering, dat ik op een kruistocht zou zijn om te bewijzen dat erkende talen helemaal geen talen zijn, is niet alleen in tegenspraak met uw eerste, maar geeft ook mijn standpunt evenmin weer. Natuurlijk zijn erkende talen talen, maar dat is zo alleen omdat ze erkend zijn, er is geen andere grond voor. In de jaren 80 was in die zin het Limburgs geen taal, maar sinds de jaren 90 is het dat wel.
Dat gezegd zijnde: natuurlijk is het soms vermoeiend om altijd maar de stem van de rede te zijn en dan toch weer geconfronteerd te worden met anonymi die zomaar wat roepen. Maar ik geef niet op! Ooit zal de rede zegevieren.
Het Haspengouws ( Tongers, St-Truiers) verschilt duidelijk van het Maaslands patois en het taaltje in het noorden van Limburg…(Lommel/ Perlt…)
Ik vraag mij af hoe prof. Jos Swanenbeeg hier over denkt!