• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

21 juni – vrijwel de hele of heel de dag licht

21 juni 2025 door Siemon Reker 1 Reactie

AI geeft een helder antwoord als aan Google gevraagd wordt of er verschil is tussen heel de dag en de hele dag. Nee, die hebben een identieke betekenis:

Ook andere hulp-in-noodadressen bieden geen simpele extra informatie of nieuwe inzichten.

Denk niet, lezer, dat met dit stukje alles anders wordt, maar íets levert een rondje zoeken in de Handelingen van de Tweede Kamer wel op. Iets geografisch binnen-Nederlands. Ik beperk me tot de 11 maanden van de periode-Schoof en licht daar enkele feitjes uit, onder de logische aanname dat de Dienst Verslag en Redactie de woordvoerders correct heeft weergegeven. Achtergrond het vermoeden: heel de dag is vast niet identiek aan de hele dag.

We zoeken naar dergelijke combinaties:

  • de hele vs heel de / het hele vs heel het / die hele vs heel die / dat hele vs heel dat

Eerste conclusie: de combinatie met lidwoord of aanwijzend voornaamwoord voorop, levert véél meer treffers dan eerst het bijvoeglijke “heel”. Let op AI, want de hele dag is veel en veel gewoner dan heel de dag.

De hele X komt ruim 1200x voor tegenover heel de X 13 maal en dat spoort met 811x het hele Y naast bijna verwaarloosbaar 7x heel het Y.

Die hele is ook veel normaler als we afgaan op wat er in de Kamer gezegd wordt (145 x) dan die hele dat maar tweemaal vindbaar is.

Vergelijkbaar is het voorkomen van dat hele (130x) naast het ontbreken van heel dat.

Dat zou AI misschien toch hebben kunnen vermelden, dat verschil in frequentie met als resultaat een heel gewone gecontrasteerd met een veel minder gewone constructie.

Kunnen we het Nederlands van de Kamerleden koppelen aan de regio van hun herkomst? Als we Limburg, Noordbrabant en Zeeland ZUID noemen, dan komt heel de en heel het ook daar weliswaar niet veel voor, maar naar verhouding zeker wel.

Ook een royaal stuk in het midden van Nederland, een gebied vanwaar heel gevolgd door de, het of die nog weleens doorklinkt in de Tweede Kamer. Zet in gedachten stipjes op de kaart bij deze informatie, mede gebaseerd op gegevens uit parlement.com.

  • Heel die
    • en heel die brief niet heeft gelezen (Ouwehand, Katwijk)
    • wat ik met heel veel liefde doe en ook heel die tijd gedaan heb (Heutink, Oldenzaal)
  • Heel het
    • horen we de VVD namelijk door heel het land (El Abassi, Utrecht)
    • dat wij heel het OS-budget zouden willen wegbezuinigen (Kamminga, Zuidbroek nota bene)
    • een adequate en complete infrastructuur, in heel het land (Rooderkerk/Mohandis in motie met Rooderkerk als eerste ondertekenaar: Leiderdorp)
    • Ik heb in heel het rapport van de staatscommissie alleen maar gelezen over bandbreedtes (Ergin, Schiedam)
    • oog hebben voor de noden in heel het land (Keijzer, Volendam)
    • om de digitale dienstverlening in heel het Koninkrijk beter op elkaar af te stemmen (White, Paramaribo)
  • Heel de
    • heel de tijd (Ouwehand, Katwijk)
    • dat klopt voor heel de Kamer (Inge van Dijk, Helmond)
    • Heel de sector bereidt zich al tijden voor (Grinwis, (Ouddorp)
    • overwegende dat in heel de EU arbeidsinspecties (Kisteman, Ede)
    • dat heel de Kamer zei (Maatoug, Leiden)
    • de commercialisering en heel de schil eromheen (Beckerman, Veenendaal)
    • voor heel de fractie zal gelden (Claassen, Heerlen)
    • door heel de wereld (El Abassi, Utrecht)
    • wachten tot heel de wereld het doet (Boswijk, Woerden)
    • daar is het heel de dag nog niet over gegaan (Van Nispen, Breda)
    • stond bijna heel de Kamer vooraan (El Abassi, Utrecht)
    • iedereen die vanuit heel de wereld hiernaartoe wil komen (Aartsen,Breda)
    • Het gaat eigenlijk om bijna heel de wereld (​​Klever, Weesp)

Is hier van alles op af te dingen? Zeker – ook buiten de opmerkelijke sprekers White en Kamminga. Wie las er misschien een tekst van een ander voor of zei iets wat ingestudeerd was? Is de toekenning van de plaatsnaam juist en matcht deze terecht met de regio die aan de spreker v/m is toegekend?

Een beetje zoeken en we weten meer. Maar al met al ben ik geneigd, te concluderen: AI van Google komt in dit lukrake voorbeeldje onnodig mager over.

Trouwens, in Utrecht is er een studentenvereniging van Cultureel antropologen, Djembé. Die hadden iets op 12 juni en vierden dat op de 18de van deze maand, overmorgen. Wat precies? Wie lust heeft, die gaat op nader onderzoek uit, het is HEEL DE DAG feestdag:

Dit stuk verscheen eerder op het weblog van Siemon Reker

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: taalkunde, taalverandering

Lees Interacties

Reacties

  1. Maarten zegt

    22 juni 2025 om 14:08

    In hoeverre is het verslag echt helemaal woordelijk? Je zou de opnames moeten beluisteren. Wie weet is er een tekstredacteur die “heel de” consequent verandert in “de hele”.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Vincent Van Meenen • onder het ijs door zwemmen

het ijs lost op
is dat werkelijk nieuw water
hoe het tevoorschijn gulpt
het lijkt zo grauw

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

VIS-VERBOD

Vissen mogen in dit water
zich niet voortbewegen lager
dan met voorgeschreven spoed
en zij mogen het niet wagen
van hun baan te wijken en te
aarzelen, hun aarzelvinnen
werken goed, te eten zonder
vragen en de wagen even
te verlaten weeklijks om te
wisselen van ondergoed.

Bron: Soma, januari-februari 1971

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

Augustus: Eetvoorstelling ‘Muzikaal Feestmaal’ op Slot Zuylen en Muiderslot

Augustus: Eetvoorstelling ‘Muzikaal Feestmaal’ op Slot Zuylen en Muiderslot

8 juli 2025

➔ Lees meer
12 september 2025: Dag van de Nederlandse partikels

12 september 2025: Dag van de Nederlandse partikels

7 juli 2025

➔ Lees meer
10 juli 2025: Hofwijck en het lezen van maakbaar landschap

10 juli 2025: Hofwijck en het lezen van maakbaar landschap

4 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1898 Anton Reichling
1934 Pieter Seuren
➔ Neerlandicikalender

Media

De laatste keuze van Rogi Wieg

De laatste keuze van Rogi Wieg

9 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Van Lacarise den katijf die enen pape sach bruden zijn wijf

Van Lacarise den katijf die enen pape sach bruden zijn wijf

8 juli 2025 Door Vianne Cré Reageer

➔ Lees meer
‘Pipi, paradoxen en leermomenten’

‘Pipi, paradoxen en leermomenten’

5 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d