De Gerrit Komrij-prijs 2025 gaat naar Tom Lanoye voor zijn roman ReinAard. Alwéér wordt er een Reynaert-boek bekroond, vorig jaar was dat Iedereen Reynaert van Marianne Vonck & Kato Beirnaert, en het jaar daarvoor De Reynaert – Leven met een middeleeuws meesterwerk van Frits van Oostrom. Het is niet de bedoeling dat de Gerrit Komrij-prijs een soort Reynaert de Vos-prijs … [Lees meer...] overGerrit Komrij-prijs 2025 voor Tom Lanoye
Klassieke Bulkboeken binnenkort offline?
Al jaren laat ik mijn studenten diverse historische literatuur lezen aan de hand van de Bulkboek-uitgaven. Deze Bulkboeken staan gratis als pdf’s online. Onlangs werkten de linkjes naar die website niet meer. Wat was er aan de hand? Bulkboek is overgenomen door BruutTAAL (een uitgeverij van een lesmethode). BruutTAAL is van plan om die pdf’s binnenkort achter een betaalmuur te … [Lees meer...] overKlassieke Bulkboeken binnenkort offline?
Hornbachreclame als rederijkersdrama
In het rederijkerstoneel van de 16e eeuw komen geregeld sinnekens voor. Sinnekens waren allegorische personages die de gemoedstoestand van de hoofdpersoon vertolkten. Of die commentaar gaven op de gemoedstoestand van de hoofdpersoon. Of die de hoofdpersoon verleidden tot verkeerde beslissingen. Sinnekens waren altijd negatief, vandaar dat ze geregeld als duivelse personages … [Lees meer...] overHornbachreclame als rederijkersdrama
Een notabel kookboekje uit 1514
Ieder kookboek dat Marleen Willebrands aanraakt, verandert in goud. Dat was al zo met Het excellente kookboek van doctor Carolus Battus (2020) en De verstandige kok (2022), en nu is dat weer zo met Een notabel kookboekje uit 1514 (2025). Drie prachtige uitgaven waar de kleuren van de pagina’s afspatten! Feestelijk tafelen in de middeleeuwen is de ondertitel van het recentste … [Lees meer...] overEen notabel kookboekje uit 1514
Sonnettenkransennieuws
Er zijn onlangs drie boeken verschenen waarin een sonnettenkrans een grote rol speelt: Wat we kunnen weten van Ian McEwan, Nieuwpoortse gedichten van Mike Van Acoleyen en Koorsboom van Jakes Möller. De eerste en laatste zijn niet Nederlandstalig, ze zijn Engels en Afrikaans. De nieuwe roman van McEwan gaat over de zoektocht naar een verloren gegane of verloren gewaande … [Lees meer...] overSonnettenkransennieuws
Vrolijke rederijkerspoëzie
Om de zoveel jaar publiceert iemand een boekje met rederijkersliteratuur. 2025 is zo'n jaar. Samen met een aantal masterstudenten Nederlands van Fontys Lerarenopleiding Tilburg heb ik een boekje gemaakt met vrolijke rederijkerspoëzie. Het boekje is als pdf gratis te downloaden: https://neerlandistiek.nl/wp-content/uploads/2025/03/gratis-vrolijke-rederijkerspoezie.pdf . De pdf … [Lees meer...] overVrolijke rederijkerspoëzie
Hans Faverey in het Latijn
Vanwege het enthousiaste en enthousiasmerende artikel van Helge Bonset over Hans Faverey, dacht ik: laat ik eens wat gedichten van Faverey in het Latijn vertalen. Ik heb er drie gekozen. Aangezien ik niet gewend ben om wat dan ook in het Latijn te vertalen, hoop ik flink wat commentaar te krijgen van latinisten. Waar ik vooral over twijfel, zijn de naamvallen bij werkwoorden en … [Lees meer...] overHans Faverey in het Latijn
Ic sach in enen rozengaerde
Ik heb een vertaling gemaakt van en een korte inleiding geschreven bij ‘Ic sach in enen rozengaerde’. Dat is liedje 48 uit het Gruuthuse-manuscript. Het staat je vrij om de pdf te verspreiden onder je leerlingen, collega’s, vrienden, familieleden, buren en andere (on)bekenden. Het is een leuk liedje, dus waarom zou je dat niet doen? … [Lees meer...] overIc sach in enen rozengaerde
Gerrit Komrij-prijs 2024
De Gerrit Komrij-prijs 2024 gaat naar Marianne Vonck & Kato Beirnaert voor hun boek Iedereen Reynaert. In 2023 ging de Gerrit Komrij-prijs ook al naar een boek over Vanden vos Reynaerde (namelijk De Reynaert – Leven met een middeleeuws meesterwerk van Frits van Oostrom). Blijkbaar hangt er de laatste jaren iets Reynaerdigs in de lucht. Waar Van Oostroms boek mikt op een … [Lees meer...] overGerrit Komrij-prijs 2024
Kennis voor vaardigheden
Bij de discussie over hoe het Centraal Examen van het schoolvak Nederlands vormgegeven moet worden, neemt Helge Bonset in een van de commentaren een ferm standpunt in: ‘Nederlands is primair een vaardighedenvak […].’ (Bonset 2024) Het probleem met vaardigheden is dat ze niet op zichzelf staan. Vaardigheden hebben inhoud nodig om te kunnen bestaan. Als je een spreekbeurt … [Lees meer...] overKennis voor vaardigheden
Steeckt van verre ick heb luttel an
Dat ze in de Late Middeleeuwen in Freudiaanse termen over seks praatten, bewijst dit refereyn uit de verzameling van Jan van Stijevoort: https://neerlandistiek.nl/wp-content/uploads/2024/11/steect-van-verre-ick-heb-luttel-an.pdf … [Lees meer...] overSteeckt van verre ick heb luttel an
Wie Evi Aarens is,
houdt de hele neerlandistiek al jaren in een verstikkende wurggreep – denkend aan Evi kan ik niet slapen, niet slapend denk ik aan Evi. Dat soort dingen. Soms valt er ineens iets op, alsof er iemand naar staat te wijzen. Zo lezen we in krans 8 van Disoriëntaties deze regel: ‘Jouw naam luidt nu Europa,’ zegt hij zacht In krans 11 staat echter deze regel: ‘Mijn … [Lees meer...] overWie Evi Aarens is,
Van der mollenfeeste
Van der mollenfeeste is een van de bekendste gedichten van Anthonis de Roovere. Peter Burger heeft er in 1986 een mooie vertaling van gemaakt: https://www.dbnl.org/tekst/_twe007198601_01/_twe007198601_01_0023.php . Minder mooi, maar wel letterlijker, is mijn vertaling: https://neerlandistiek.nl/wp-content/uploads/2024/10/Anthonis-de-Roovere-Van-de-mollenfeeste.pdf . Voel je … [Lees meer...] overVan der mollenfeeste
Prueft selve wat sulcke liefde can maken
Ook vieze literatuur is literatuur. Uit de twintigste eeuw kennen we de bundel Agath van W.C. Kloot van Neukema - de lichaamssappen spuiten en druppelen van de bladzijden. Maar er werd eerder ook nogal wat smerigheid aan het papier toevertrouwd. Uit het begin van de zestiende eeuw dateert het refereyn op de stok 'Prueft selve wat sulcke liefde can maken'. Ik heb van dat … [Lees meer...] overPrueft selve wat sulcke liefde can maken
Kerelslied
'Het Kerelslied' uit het Gruuthuse-manuscript is een van de bekendere liederen uit de Nederlandse literatuurgeschiedenis. De tekst is echter niet helemaal helder en open voor verschillende interpretaties - zoals Herman Brinkman in dit artikel en dit artikel laat zien. Ik heb een vertaling gemaakt van 'Het Kerelslied' (en ik dank Henk 't Jong voor een paar nuttige opmerkingen). … [Lees meer...] overKerelslied
Aars-refereyn
Een lofzang op de anus, waarom ook niet? Moet Anna Bijns ooit gedacht hebben. En inderdaad: waarom ook niet? Dus Anna Bijns aan de slag. Het resultaat is een van de merkwaardigste gedichten uit de Nederlandse literatuurgeschiedenis, en daarom heb ik het vertaald. Ik bedank Jos Houtsma voor zijn hulp. De pdf vind je hier: … [Lees meer...] overAars-refereyn
Vertaling van ‘Vanden vos Reynaerde’
Onlangs heb ik een vertaling gemaakt van Vanden vos Reynaerde. Het is geen mooie literaire vertaling geworden, want die zijn er al en dat kan ik niet. Mijn vertaling is regel-per-regel. Dat levert niet per se heel swingend modern Nederlands op, maar wel een vertaling waarmee je de Middelnederlandse tekst kunt leren begrijpen. Die vertaling geef ik graag weg, als pdf . De pdf … [Lees meer...] overVertaling van ‘Vanden vos Reynaerde’
Literair plezier en literair genot
Momenteel lees ik met veel plezier Literair vermaak in de zeventiende eeuw van Jeroen Jansen. Op blz. 152 bespreekt hij Roland Barthes en diens verschil tussen literair plezier en literair genot. Ik had natuurlijk al lang Le plaisir du texte (1973) gelezen moeten hebben, maar dat was er nooit van gekomen. Het grappige is, dat plezier en genot ook in de zeventiende eeuw een rol … [Lees meer...] overLiterair plezier en literair genot
Lanceloet en het hert met de witte voet
Lanceloet en het hert met de witte voet vind ik een van de tofste ridderromans. Vooral ook omdat het een kort verhaal is. Qua queeste zijn er uiteraard langere en dus betere verhalen te vinden, maar die vervelen mij op een gegeven moment. Lanceloet en het hert met de witte voet is lekker compact, en alles zit erin. Zelfs die arrogante Keye. Kortom, iedereen zou het moeten … [Lees meer...] overLanceloet en het hert met de witte voet
Gerrit Komrij-prijs 2023
De Gerrit Komrij-prijs 2023 gaat naar Frits van Oostrom voor zijn boek De Reynaert – Leven met een middeleeuws meesterwerk. Het lijkt in eerste instantie een beetje een vreemd boek, want wat is het eigenlijk? Is het een autobiografie? Is het literatuuroverzicht? Is het een duiding van Vanden vos Reynaerde door de eeuwen heen? Nou, het is dit allemaal tegelijk, en meer. En dat … [Lees meer...] overGerrit Komrij-prijs 2023
Sermon on Saint Nobody op muziek
In 2010 publiceerden Ben Parsons en ik een Engelse vertaling van het 16e-eeuwse spotsermoen over Sint Niemand (Ben Parsons & Bas Jongenelen, ‘The Sermon on Saint Nobody: A Verse Translation of a Middle Dutch Parodic Sermon’. De Nederlands tekst is terug te vinden in Herman Pleij, Het gilde van de blauwe schuit. Literatuur, volksfeest en burgermoraal in de late … [Lees meer...] overSermon on Saint Nobody op muziek
Een nieuw examen schrijfvaardigheid – een voorstel uit de losse pols
De schrijfvaardigheid van leerlingen en studenten neemt af en de invloed van ChatGPT (en soortgelijke programma’s) neemt toe. Dat laatste zou niet zo'n probleem zijn als de schrijfvaardigheid zou zijn toegenomen. Misschien dat een ander type examen kan helpen de leerlingen schrijfvaardiger te maken. Ik doe daarvoor een voorstel, maar ik zeg er meteen bij dat ik geen onderzoek … [Lees meer...] overEen nieuw examen schrijfvaardigheid – een voorstel uit de losse pols
Sonnettenkransen(kransen)
Voorlopig hoeven we niet veel te verwachten van AI-poëzie (zie https://neerlandistiek.nl/2023/10/sonnettenkrans-en-chatgpt/ en https://neerlandistiek.nl/2023/10/sonnettenkrans-en-google-bard/). AI kan niet tot 14 tellen en AI snapt ook niet wat een laatste regel van een gedicht is. Volgens ChatGPT kan een laatste regel ook de voorlaatste zijn. Over rijm en metrum van rijmende … [Lees meer...] overSonnettenkransen(kransen)
Sonnettenkrans en Google Bard
Na het debacle met ChatGPT om een sonnettenkrans te schrijven, wilde ik een ander AI-programma de kans geven: Google Bard. Het woord ‘bard’ is natuurlijk veelbelovend in dezen, want als een bard íets kan, dan is het wel dichten. Maar helaas, uiteindelijk sloeg het werkelijk nergens op. Ik begon met deze opdracht: Schrijf een sonnet van 14 regels over slecht weer. Gebruik de … [Lees meer...] overSonnettenkrans en Google Bard
Sonnettenkrans en ChatGPT
Wat kan ChatGPT wel en wat niet? Schrijft het programma al poëzie? Dat wilde ik wel weten. En dan niet van die moeilijke hermetische poëzie vol diepzinnige gedachten, maar een simpele sonnettenkrans over het weer. Lekker oppervlakkig. Ik gaf de opdracht: Schrijf een sonnet van 14 regels over slecht weer. Gebruik de woorden 'donder', 'bliksem', 'regenbui' en 'storm'. Dit was … [Lees meer...] overSonnettenkrans en ChatGPT
