Ik had mijn serie van Middelnederlandse scheldwoorden even onderbroken, omdat ik iets anders te melden had. Hier is echter deel 7 van de scheldwoordenlijst, gebaseerd op het Rhetoricaal Glossarium van Mak. Opdat u ouderwetsch schelde. Komen ze: … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 7
Middelnederlands in de deeltjesversneller
Remco Sleiderink is een onderzoeker die nieuws uit de Middeleeuwse literatuur brengt. Kan dat dan? De Middeleeuwen zijn toch voorbij? Nou en of dat mogelijk is. Zo ontdekte hij in 2010 een paar nieuwe fragmenten van Jacob van Maerlant - ik geef toe dat dit vooral bij mediëvisten spectaculair nieuws was, maar dat het grote publiek er niet echt koud of warm van werd. Twee … [Lees meer...] overMiddelnederlands in de deeltjesversneller
Een regel der Duytsche Schoolmeesters
Ik vertel geen nieuws als ik zeg dat www.dbnl.org een literaire goudmijn is, je kunt er uren op doorbrengen om van de ene verbazing in de andere te vallen. Mijn oog viel op Dirck Adriaensz. Valcooch, een zestiende-eeuwse dichter, van wie niet veel meer bekend is, dan dat hij geboren en later ook weer gestorven is. In 1591 werd er een boekje van hem gepubliceerd: Een Nut … [Lees meer...] overEen regel der Duytsche Schoolmeesters
Middelnederlandse scheldwoorden 6
Om eerlijk te zijn dacht ik dat het samenstellen van een Middelnederlandse scheldwoordenlijst op basis van de rederijkerswoordenlijst een klein klusje was. Het tegendeel bleek waar. Dit is nu al deel 6... (Deel 1 staat hier.) En er zullen nog meer afleveringen volgen. Excuses voor de overlast. … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 6
Middelnederlandse scheldwoorden 5
Merkt u ook dat er in uw omgeving op een eigenaardige manier gescholden wordt? Dat komt door de reeks Middeleeuwse scheldwoorden op Neder-L. Vandaar dat ik hier weer een follow up geef uit het Rethoricaal Glossarium van Mak. Dit is de basislijst, hier komen de aanvullingen: … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 5
Middelnederlandse scheldwoorden 4
Terwijl heel Nederland zucht onder en geniet van de tropische hitte, ben ik voor het onvolprezen Neder-L in de Middeleeuwse scheldwoorden uit de woordenlijst van Mak gedoken. Clabotshoot dat ik ben. En is het al af? Nee, natuurlijk niet. Misschien de volgende keer. … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 4
Middelnederlandse scheldwoorden 3
In het woordenboek der rederijkers van Mak staat bij veel scheldwoorden dat het een scheldwoord is. Bij veel schimpwoorden dat het een schimpwoord is. Niet altijd. Ik ben daarom maar dat woordenboek door gaan vlooien om een compleet overzicht te krijgen van hoe men elkaar uitschold in de zestiende eeuw. Ben ik er al klaar mee? Nee. Zelfs de C heb ik nog niet helemaal … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 3
Middelnederlandse scheldwoorden 2
Vorige week kwam ik met een lijst van Middelnederlandse scheldwoorden die ik uit het Rhetoricaal Glossarium van J.J. Mak had samengesteld. Uiteraard was deze lijst niet compleet; ik heb nog een paar aanvullingen:Capoen, cappoender, capuijn, … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden 2
Middelnederlandse scheldwoorden
Onlangs vroeg iemand me of ik een stel Middeleeuwse scheldwoorden wist, om te gebruiken in een historische roman. Verder dan 'fielt' en 'dobbel velleken' kwam ik niet 1-2-3. Er is geen kant en klare lijst gepubliceerd, noch in een boek, noch op een site. Wat er niet is, moet je zelf maken. Vandaar dat ik begonnen ben in het Rhetoricaal Glossarium van J.J. Mak. Een kwestie van … [Lees meer...] overMiddelnederlandse scheldwoorden
Het vogelmotief in ‘De Binocle’ van Louis Couperus
In 1920 publiceerde Louis Couperus het verhaal ‘De binocle’ in De Haagse Post. Het werd een klassieker en wordt tot op de dag van vandaag in het onderwijs veel gebruikt. (1) Vooral omdat de naturalistische noodlotsgedachte erin terug te lezen is en omdat de docent het fenomeen Leitmotiv er goed mee kan behandelen. Het Leitmotiv is de vogel; de vraag is waarom Couperus voor de … [Lees meer...] overHet vogelmotief in ‘De Binocle’ van Louis Couperus
Rutger Kopland
Afgelopen woensdag overleed dichter Rutger Kopland. Zijn bekendste gedicht is 'Jonge sla':Alles kan ik verdragen,het verdorren van bonen,stervende bloemen, het hoekjeaardappelen kan ik met droge ogenzien rooien, daar ben ikwerkelijk hard in.Maar jonge sla in september,Net geplant, slap nog,In vochtige bedjes, nee.In 1977 verscheen de Engelse vertaling, in de bundel An empty … [Lees meer...] overRutger Kopland
Gerrit Komrij-prijs
Afgelopen donderdag overleed Gerrit Komrij, een man met een scherp oog voor poëzie. Behalve dichter was hij ook bloemlezer; juist daar kwam dat oog goed van pas. Komrij richtte meesterlijk de spotlights op gedichten die min of meer vergeten waren. Zijn magnum opus is uiteraard het overzicht van duizenden gedichten uit de Nederlandse literatuur, Komrij was snugger genoeg om … [Lees meer...] overGerrit Komrij-prijs
Drie minnaars
Morgen verdedigt Chantal van Hest op de lerarenopleiding Nederlands in Tilburg haar bachelor-scriptie over leesvaardigheid van literaire teksten. Voor die scriptie heeft zij Een speel van drie minners vertaald in modern Nederlands. Deze zestiende-eeuwse klucht is een variant van ATU 1730, ook wel The entrapped suitors genoemd. De klucht is te leuk om niet … [Lees meer...] overDrie minnaars
Werkwoordspelling: welke fouten maken de beste spellers?
Het afgelopen schooljaar zijn Tom Borsten en ik bezig geweest met een groot onderzoek naar werkwoordspelling. We hebben hierover gepubliceerd in Onze Taal. We vonden het echter nodig om nog een stapje verder te gaan, want we wilden weten wat voor soort fouten mensen maken. Hier het verslag van onze foutenanalyse. … [Lees meer...] overWerkwoordspelling: welke fouten maken de beste spellers?
Wat zegt het hondje (2)
Vorige week schreef ik een wedstrijd uit, ik vroeg mij namelijk af wat het meest kenmerkende geluid van de mens was. Hondjes zeggen 'Waf', poesjes 'Miauw' en koetjes 'Boe'. Maar wat zegt de mens?Het belangrijkste verschil tussen mens en dier is de taal. Natuurlijk kunnen dieren ook met elkaar communiceren, bijen kunnen elkaar vertellen waar mooie bloemen te vinden zijn, … [Lees meer...] overWat zegt het hondje (2)
Wat zegt het hondje?
Volgens mij trekken dieren zich weinig aan van landgrenzen, ook taalgrenzen zijn aan hen niet besteed. Een Nederlands paard hinnikt precies als een Spaans paard (maar in Spanje hinnikt hij wel wat harder, vandaar dat Spanjaarden een paard /kabaal/ noemen - doch dat geheel terzijde). Mensen hebben de slechte eigenschap dat zij dingen op willen schrijven en zij hebben daarvoor … [Lees meer...] overWat zegt het hondje?
Bas Jongenelen: Geen zorgen voor de toekomst van de neerlandistiek
Een pessimist noemt zich vaak optimist met realiteitszin. Hoe een optimist zich noemt, weet ik niet. Wel weet ik dat veel mensen pessimistisch zijn over het schoolvak Nederlands en de vervolgstudies daarop: de neerlandistiek. Er worden veel zorgen gemaakt over de toekomst van het onderwijs in en over onze taal.Colleges in het Engels, tweetalig voortgezet onderwijs, geleide … [Lees meer...] overBas Jongenelen: Geen zorgen voor de toekomst van de neerlandistiek
Het Nederlands is veel ouder
NRC Handelsblad noemt zich een kwaliteitskrant, maar soms is deze kwalificatie bezijden de waarheid. Afgelopen donderdag kwam de krant met een spectaculair bericht. Op de voorpagina nog wel: door de Lex Salica is het Nederlands ouder dan het oudste zinnetje. Met dat oudste zinnetje bedoelde de wetenschapsredactie: … [Lees meer...] overHet Nederlands is veel ouder
De klucht van de Schuyfman
De klucht van de Schuyfman is een vroeg zestiende-eeuws stuk dat bewaard is gebleven in het Trou moet blijcken-archief. Het is een van de leukste toneelstukken uit onze literatuurgeschiedenis en het verdient meer aandacht. Helaas is de editie uit 1928 (herdruk 1932) van Stoett alleen maar tweedehands te koop en gelukkig staat deze editie op dbnl-site. Femke Kramer … [Lees meer...] overDe klucht van de Schuyfman
Auteur Karel ende Elegast schreef meer boeken
In 1973 werd er postuum in Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde een artikel gepubliceerd van K.H. Heeroma waarin hij betoogde dat Karel ende Elegast, Moriaen en Lantsloot vander Haghedochte door één auteur geschreven zijn. Hij had hiervoor een hele lijst met overeenkomsten tussen deze drie werken aangelegd. Toch vonden velen zijn argumentatie niet overtuigend … [Lees meer...] overAuteur Karel ende Elegast schreef meer boeken
Eindexamen Nederlands (4)
Al eerder (namelijk hier, hier en hier) schreef ik eindexamens Nederlands, nu weer - vandaag is het laatste examen, dat van het vmbo-BB. Waarop worden de BB'ers getoetst? Ze moeten teksten lezen waarover vragen worden gesteld en ze krijgen een schrijfopdracht. De teksten van het examen van vorig jaar staan hier, die van dit jaar worden hier gepubliceerd (althans, dat zou de … [Lees meer...] overEindexamen Nederlands (4)
Eindexamen Nederlands (3)
Het havo-examen Nederlands was gisteren, het vwo-examen eergisteren en vandaag waren de leerlingen van vmbo-TL, GL en KB aan de beurt. TL en GL hebben hetzelfde examen, dat van KB wijkt voor een deel af. Het vmbo-TL/GL-examen bestaat uit een tekstboekje, een opdrachtenboekje en een uitwerkboekje. Voor de docent komt daar nog het correctievoorschrift bij. Ook het KB-examen … [Lees meer...] overEindexamen Nederlands (3)
Eindexamen Nederlands (2)
Gisteren ondergingen de vwo-leerlingen het eindexamen Nederlands, vandaag waren de havisten aan de beurt. Ook op dit schooltype is de samenvatting een onderdeel van het examen en ook op dit schooltype is de samenvattingsopdracht verworden tot een kunstje. Kunstjes zijn heel leuk, maar je hebt er zo weinig aan. Ik kan een muntstuk laten verdwijnen achter mijn rechteroog, om het … [Lees meer...] overEindexamen Nederlands (2)
Eindexamen Nederlands
Deze week zijn de eindexamens van het voortgezet onderwijs. Dus ook voor het schoolvak Nederlands moeten de scholieren aan de bak. Een belangrijk onderdeel van het examen Nederlands is de samenvatting - sinds mensenheugenis. Toen ik in 1988 vwo-examen deed moest ik een lange tekst samenvatten tot 500 woorden. Dat was de enige opdracht: 'Vat deze tekst samen, gebruik niet meer … [Lees meer...] overEindexamen Nederlands
Geen dubbele ontkenning
Dubbele ontkenningen zijn interessant, er zijn diverse talen die dubbele ontkenningen gewoon als enkele ontkenning gebruiken. Dit is onlogisch, omdat iedereen weet dat min maal min gelijk is aan plus. 'Het is niet onlogisch' betekent 'het is logisch', de twee ontkenningen kun je tegen elkaar wegstrepen. Maar ja, grammatica houdt zich niet altijd aan de logica.In het … [Lees meer...] overGeen dubbele ontkenning
