Door Bas Jongenelen Lees dit gedicht van monnhauser: papieren tissue proppen in een la avonden vol hoop potlood, gom, etui inval, zin, delete eindeloze sleur reviseer, herzie eigenzinnig man nietig is ie niet tempert de ennui inventieve klus solitaire dwaas strikt individu uiterst mal idee evengoed de baas Wat valt op? … [Lees meer...] overKransslagader
Wisselspoor
Door Bas Jongenelen Iemand die zich 'monnhauser' noemt heeft ruim een maand geleden een nieuwe versvorm bedacht: Wisselspoor. Een wisselspoor is een gedichtje van drie regels met rijmschema aaa. Het middelste rijmwoord is echter oogrijmend op regel 1 en klankrijmend op regel 3. Dit 'wisselwoord' is meestal van buitenlandse komaf. Een metrum is verplicht, maar de auteur is vrij … [Lees meer...] overWisselspoor
Sonnettengenerator
Door Bas Jongenelen Raymond Queneau heeft in 1961 een papieren sonnettengenerator gepubliceerd, ik heb er al eens eerder over geschreven. Het heeft lang geduurd voor deze in het Nederlands vertaald werd. Maar nu is hij er. Niet op papier, wel elektronisch. Pieter Breman heeft een generator gemaakt waarmee 120.291.408.044.097.638.400.000 sonnetten geschreven kunnen worden. Daar … [Lees meer...] overSonnettengenerator
Wie is het? De oplossing
Door Bas Jongenelen Ja, wie was het? Vandaag dus de oplossing. Dit zijn de namen: … [Lees meer...] overWie is het? De oplossing
Wie is het? Een naamspelletje
Door Bas Jongenelen Onderzoek toont aan dat ons gezicht erg lijkt op onze naam. Of dat onze naam lijkt op ons gezicht. Zo iets dus. Het woord 'flutonderzoek' ligt op mijn tong, maar zal ik hier niet gebruiken. Sterker nog: ik vind het zeer interessant allemaal. We hebben hier een mooie variant op het spelletje Wie is het? Er is alleen geen mogelijkheid om ja/nee-vragen te … [Lees meer...] overWie is het? Een naamspelletje
Sonnettenmatrix
Door Bas Jongenelen Vorige week en de week daarvoor had ik het over de sonnettenkrans en het sonnettenraam - maar het kan altijd nog gekker. Zo heeft Raymond Queneau in 1961 een sonnettengenerator bedacht: iedere regel kent tien varianten, zodat je 14 x 10 x eh... nou ja eh... heel veel sonnetten kunt maken. Deze generator is in boekvorm beschikbaar (prachtige uitgave (kopen … [Lees meer...] overSonnettenmatrix
Sonnettenraam, sonnettenkransenkrans en Groningen
Door Bas Jongenelen Vorige week schreef ik over de geschiedenis van de sonnettenkrans in het Nederlands. Dat het altijd nog een beetje gekker kan, daar ga ik het zo over hebben. Bijna alle Nederlandstalige sonnettenkransen zijn geschreven door Nederlanders, er is één Vlaamse krans, die van Miguel Declercq. In ieder geval zijn er ook Groningse sonnettenkransen. … [Lees meer...] overSonnettenraam, sonnettenkransenkrans en Groningen
Sonnettenkrans
Door Bas Jongenelen Sinds de poëzieweek van 2015 is er een beetje discussie over het fenomeen ‘sonnettenkrans’. Het poëzieweekgeschenk was een sonnettenkrans geschreven door Ilja Leonard Pfeijffer, getiteld Giro giro tondo, een obsessie. Er ontstond wat verwarring over de vraag of dit nu wel of niet de eerste sonnettenkrans in de Nederlandse literatuur was. Om maar meteen het … [Lees meer...] overSonnettenkrans
Gerrit Komrij-prijs 2016 voor Elvis Peeters
Door Bas Jongenelen In 2012 ging de Gerrit Komrij-prijs naar Ingrid Biesheuvel voor haar vertalingen van Arturverhalen uit de Lage Landen, in 2013 waren Rick Honings en Peter van Zonneveld met hun biografie van Willem Bilderdijk (De gefnuikte arend) de winnaars. Annemieke Houben was met Vieze liedjes uit de 17e en 18e eeuw in 2014 de laureaat. Vorig ging Odilia Beck en haar … [Lees meer...] overGerrit Komrij-prijs 2016 voor Elvis Peeters
Tilburgs sonnet
Door Bas Jongenelen Sinds een week is het Nederlands een sonnettype rijker: het Tiburgse sonnet. Een sonnet is nooit zo maar een sonnet, er zijn Italiaanse sonnetten, Engelse sonnetten, Nijmeegse sonnetten, Utrechtse sonnetten - en ga zo maar door. Meestal heeft zo'n geografische aanduiding slechts te maken met de plaats waar hij bedacht is. Bij het Tilburgse sonnet is dat … [Lees meer...] overTilburgs sonnet
De lat van Boendale
Door Bas Jongenelen Donderdag 3 november jl. vond in De Brakke Grond te Amsterdam de Dag van de Literatuurkritiek, georganiseerd door De Buren en De Reactor. Ik mocht er de openingslezing verzorgen. De tekst daarvan was: Hoe hoog leggen we de lat van Boendale? - Middeleeuwse literatuurkritiek in de klas Af en toe, in gezelschap van neerlandici, doe ik een … [Lees meer...] overDe lat van Boendale
Gerrit Komrij-prijs 2016
Door Bas Jongenelen Sinds 2012 organiseert Neder-L / Neerlandistiek.nl de Gerrit Komrij-prijs. De prijs is bedoeld voor de beste / leukste / origineelste / etceteraste popularisering van de oudere literatuur. Nederlandse Arthurverhalen in modern Nederlands, de biografie van Bilderdijk, vieze oude liedjes en het online dagboek van Odilia Beck waren de eerdere winnaars. Maar wie … [Lees meer...] overGerrit Komrij-prijs 2016
Wat staat daer?
Door Bas Jongenelen Het lezen van oude handgeschreven berichten is niet moeilijk. Vroeger konden ze die dingen immers ook lezen, dus waarom zouden wij dat nu niet meer kunnen? Het lezen van een Middeleeuws handschrift is dus net zo eenvoudig als Chinees: miljoenen mensen kunnen het. Ja, was het maar zo simpel, als je er niet mee opgegroeid bent, dan kom je er niet zo makkelijk … [Lees meer...] overWat staat daer?
Sonnettenkransenkrans
Door Bas JongenelenWat een sonnet is, zullen alle lezers van Neder-L wel weten. Wat een sonnettenkrans is, zullen heel veel lezers van Neder-L wel weten, zeker nadat Bart FM Droog vorig jaar een column erover schreef. Het kan natuurlijk altijd nog gekker: de sonnettenkransenkrans. Dat is een sonnettenkrans van sonnettenkransen. En die bestond nog niet. Tot nu. … [Lees meer...] overSonnettenkransenkrans
Eerste beginselen
Door Bas JongenelenSoms loop je bij de opruiming van een oude bibliotheek tegen een boekje aan dat er onooglijk uitziet, maar inhoudelijk heel bijzonder is. De bibliotheek van de Fontys Lerarenopleiding Tilburg heeft een groot deel van de collectie in de verkoop gedaan om ruimte te maken voor digitale opslag. In die verkoop zijn ook boeken terecht gekomen die niet uit de eigen … [Lees meer...] overEerste beginselen
Smakelijk zingen
Door Bas Jongenelen, Johan Oosterman en Annemieke Houben In Museum Meermanno ligt een bijzonder zestiende-eeuws manuscript: 10C26. Dat is het nummer waaronder het manuscript opgeslagen ligt. Het is een dun boekje met een feestelijke inslag. Het begint met een carnavaleske tekst, dan volgen er diverse wapenschilden van pseudo-adellijke heren als Apenborch en Druckingen (die … [Lees meer...] overSmakelijk zingen
Hoe klonk de Engelse jambe van Doctor Syntax?
Door Bas JongenelenHet klassiek Grieks en het Latijn kenden het metrum: de regelmatige afwisseling van lange en korte klinkers. In de moderne talen is er sprake van een ander soort metrum: de regelmatige afwisseling van beklemtoonde en onbeklemtoonde lettergrepen. Met moderne talen bedoel ik de moderne talen die ik ken, zo ongeveer de Romaanse en Germaanse talen. Met ‘die ik … [Lees meer...] overHoe klonk de Engelse jambe van Doctor Syntax?
Een nieuw examen Nederlands
Door Bas JongenelenHet schoolvak Nederlands staat de afgelopen tijd nogal in de belangstelling. Sommigen willen de canon eruit, anderen willen hem er absoluut in houden, weer anderen pleiten voor Nederlands als keuzevak en weer sommigen zien Nederlands als pure ondersteuning voor overige vakken. Heel erg concreet wordt het echter nergens, vandaar dat ik hier en nu (en op … [Lees meer...] overEen nieuw examen Nederlands
Gerrit Komrij-prijs 2015
Door Bas JongenelenIn 2012 ging de Gerrit Komrij-prijs naar Ingrid Biesheuvel voor haar vertalingen van Arturverhalen uit de Lage Landen, in 2013 waren Rick Honings en Peter van Zonneveld voor hun biografie van Willem Bilderdijk (De gefnuikte arend) de winnaars. Annemieke Houben was met Vieze liedjes uit de 17e en 18eeeuw in 2014 de laureaat. De Gerrit Komrij-prijs is … [Lees meer...] overGerrit Komrij-prijs 2015
Gerrit Komrij-prijs 2015
Door Bas JongenelenDe Gerrit Komrij-prijs is in het leven geroepen om de beste popularisering van de oudere letteren te eren, Komrij zelf hield van oude literatuur – maar voorkeur in een soort modern jasje. Vandaar dat hij vrij veel vertaald heeft uit het Middelnederlands. In 2012 ging de Gerrit Komrij-prijs naar Ingrid Biesheuvel voor haar vertalingen … [Lees meer...] overGerrit Komrij-prijs 2015
Het metrum en Carglass
Door Bas JongenelenTja, het metrum. Wat moeten we ermee? En waarom? En hoezo? Het hemelsche gerecht heeft zich ten lange lesten Erbarremt over my en mijn benaeuwde vestenPrachtig hoor, die goeie ouwe Vondel, maar moet je de jongens en meisjes van nu nog lastig vallen met zo iets klassieks, traditioneels en ouderwets als het metrum? Het is bovendien … [Lees meer...] overHet metrum en Carglass
Een taalspelletje uit de 15e eeuw
Door Bas JongenelenHet komt niet vaak voor dat er een nieuw Middeleeuws literatuurtje ontdekt wordt, maar soms duikt er ineens een gedicht, liedje of verhaal(fragment) uit vroeger tijden op. Tijdens zijn onderzoek naar de Franse kroniek BAV, Reg. lat. 752 (in de Vaticaanse bibliotheek) kwam historicus Hanno Wijsman een Middelnederlands gedichtje tegen. Zie foto. … [Lees meer...] overEen taalspelletje uit de 15e eeuw
Gerrit Komrij-prijs 2014
In 2012 ging de Gerrit Komrij-prijs naar Ingrid Biesheuvel voor haar vertalingen van Arturverhalen uit de Lage Landen, in 2013 waren Rick Honings en Peter van Zonneveld voor hun biografie van Willem Bilderdijk (De gefnuikte arend) de winnaars. De Gerrit Komrij-prijs is in het leven geroepen om de beste popularisering van de oudere letteren te eren, Komrij zelf hield van … [Lees meer...] overGerrit Komrij-prijs 2014
Gerrit Komrij-prijs 2014
Door Bas JongenelenHet studiejaar / schooljaar / theaterseizoen / etc. is weer begonnen, tijd om na te denken over de Gerrit Komrij-prijs. In 2012 is deze prijs in het leven geroepen om de beste popularisering van de oudere Nederlandse letterkunde in het zonnetje te zetten. De prijs kan gewonnen worden door een teksteditie, een tv-programma, een biografie, of wat dan … [Lees meer...] overGerrit Komrij-prijs 2014
Lees Mei
Door Bas JongenelenDe vrijdag voor de kerstvakantie bespraken mijn studenten en ik Mei van Gorter (timing is everything in comedy). Uiteraard ging het over sensitivisme, estheticisme, l’art pour l’art en Kloos & Perk. Een ander punt was de indeling op hoofdgenre: hebben we te maken met epiek of lyriek? Bij epiek zijn er gebeurtenissen en verstrijkt er tijd, bij lyriek gaat het … [Lees meer...] overLees Mei
