Jeugdverhalen over Joden (31) Door Ewoud Sanders Herkomst en drukgeschiedenis Sophia Claymore bevat de vertaling van het hoofdstuk uit Sheer off, a Tale, een boek dat Charlotte Maria Tucker (1821-1893) schreef onder het pseudoniem A.L.O.E. (‘A Lady Of England’). Het gaat om het hoofdstuk ‘The Blind Maiden’. De eerste editie van Sheer off verscheen in 1868. Tucker … [Lees meer...] overSophia Claymore, of Liefde en vertrouwen (1895)
Willem, Karel en Betje (1825)
Jeugdverhalen over Joden (30) Door Ewoud Sanders Herkomst en drukgeschiedenis Anna Barbara van Meerten-Schilperoort (1778-1853), die op haar zestiende trouwde met een predikant, vond dat zij ‘oppervlakkig en zeer gebrekkig’ onderwijs had genoten. Gestimuleerd door haar man compenseerde ze dit met zelfstudie. Vervolgens ontwikkelde zij zich tot een vooraanstaand … [Lees meer...] overWillem, Karel en Betje (1825)
Eind goed, al goed (1913)
Jeugdverhalen over Joden (29) Door Ewoud Sanders Herkomst en drukgeschiedenis Het verhaal ‘Eind goed, al goed’ is geschreven door P.H.N. Bloemink (1886-1947). Bloemink was hoofd van een lagere school in Leiden en schreef diverse succesvolle leerboeken, vooral over lezen en schrijven. Daarnaast publiceerde hij verscheidene jeugdboeken en was hij vertaler. ‘Eind goed, … [Lees meer...] overEind goed, al goed (1913)
Prentgeschenk voor de Nederlandsche jeugd (omstreeks 1830)
Jeugdverhalen over Joden (28) Door Ewoud Sanders Herkomst en drukgeschiedenis Prentgeschenk voor de Nederlandsche jeugd: behelzende voorstellingen uit het dagelijksche leven verscheen bij uitgeverij Mensing en Van Westreenen in Rotterdam. In welk jaar is niet met zekerheid bekend. Het wordt genoemd in de Alphabetische naamlijst van boeken 1790-1832, maar zonder jaartal. … [Lees meer...] overPrentgeschenk voor de Nederlandsche jeugd (omstreeks 1830)
Mathilde, het kleine Joodsche meisje (1850)
Jeugdverhalen over Joden (27) Door Ewoud Sanders Herkomst en drukgeschiedenis ‘Mathilde, het kleine Joodsche meisje’ werd in 1850 gepubliceerd in Het zendelingsblad voor de jeugd. Volgens Marjoke Rietveld-van Wingerden, die in 1995 een bibliografie samenstelde van jeugdtijdschriften in Nederland en Vlaanderen, werd dit verhaal al in 1845 in De gids der jeugd gepubliceerd. … [Lees meer...] overMathilde, het kleine Joodsche meisje (1850)
De jood Ismael (1822)
Jeugdverhalen over Joden (26) Door Ewoud Sanders Herkomst en drukgeschiedenis ‘De jood Ismael’ is geschreven door Jakob Glatz (1776-1831). Glatz groeide op in Hongarije, dat toen tot het Habsburgse rijk behoorde. Tijdens zijn studie theologie schreef hij zijn eerste verhalen, gedichten en toneelstukken. Ook zette hij zich in voor de hervorming van het Hongaarse … [Lees meer...] overDe jood Ismael (1822)
’t Was maar een Jood (1848)
Jeugdverhalen over Joden (25) Door Ewoud Sanders Herkomst en drukgeschiedenis Het verhaal ‘’t Was maar een Jood’ verscheen eind 1848 in twee publicaties: in de Almanak voor de jeugd, voor 1849 en in Uren van vreugde. Beide werden samengesteld door de Amsterdamse predikant, dichter en schrijver Cornelis van Schaick (1808-1874). Van Schaick besluit zijn lange, stichtelijke … [Lees meer...] over’t Was maar een Jood (1848)
Een moeilijke jeugd (1914)
Jeugdverhalen over Joden (24) Door Ewoud Sanders Herkomst en drukgeschiedenis J.A. Wormser jr. (1845-1916) schreef Een moeilijke jeugd onder het pseudoniem Salvafama. Wormser was in de tweede helft van de negentiende eeuw een bekende uitgever, publicist en politicus. Hij begon zijn loopbaan als effectenhandelaar, maar na zijn huwelijk met de dochter van een uitgever … [Lees meer...] overEen moeilijke jeugd (1914)
Sara, het Jodenmeisje (1872)
Jeugdverhalen over Joden (23) Door Ewoud Sanders Herkomst en drukgeschiedenis Sara, het Jodenmeisje (1872) is geschreven door Lucia. Het is niet bekend wie zich van deze schrijversnaam bediende. Sara, het Jodenmeisje verscheen bij uitgeverij S.E. van Nooten in Schoonhoven. Het gaat om een boekje van slechts zestien bladzijden dat nog drie andere bijdragen bevat: een … [Lees meer...] overSara, het Jodenmeisje (1872)
De oude jood (1925)
Jeugdverhalen over Joden (22) Door Ewoud Sanders Herkomst en drukgeschiedenis Door wie dit verhaal is geschreven is niet bekend. Aangezien het in Frankrijk is gesitueerd, is het origineel waarschijnlijk Frans. ‘De oude jood’ verscheen in 1925 in het maandblad Voor de Lieve Kleinen, een uitgave van de gereformeerde uitgeverij J.N. Voorhoeve in Den Haag. Dit maandblad … [Lees meer...] overDe oude jood (1925)
‘Wat er van drie jongens werd’ (1868)
Jeugdverhalen over Joden (21) Door Ewoud Sanders Herkomst en drukgeschiedenis Pieter Louwerse (1840-1908), de auteur van ‘Wat er van drie jongens werd’, was dertig jaar werkzaam als onderwijzer. In 1868 debuteerde hij als medewerker van de Kinder-Courant, een weekblad dat sinds 1852 bestond. ‘Wat er van drie jongens werd’ verscheen in deze jeugdkrant en behoort tot … [Lees meer...] over‘Wat er van drie jongens werd’ (1868)
‘Het jodinnetje en de kleine Farizeester’ (1932)
Jeugdverhalen over Joden (20) Door Ewoud Sanders Herkomst en drukgeschiedenis De woensdagavondklantjes was het debuut van Annie M. Ringnalda (1906-1999), dochter van een gereformeerde dominee in Den Haag. Op woensdagavonden gaf Annie gratis naailes aan meisjes van elf tot zeventien jaar ‘uit de armste buurten’. Het ging om een vorm van zogenoemde stadsevangelisatie: … [Lees meer...] over‘Het jodinnetje en de kleine Farizeester’ (1932)
Het arme joodje (1855)
Jeugdverhalen over Joden (19) Door Ewoud Sanders Herkomst en drukgeschiedenis Het gedicht ‘Het arme joodje’, dat dertien coupletten van zes regels telt, is geschreven door Jan Christoffel Gewin (1808-1887). Gewin studeerde geneeskunde in Leiden maar stopte met zijn studie om schrijver te worden. Van 1852 tot 1876 was hij redacteur van De Gids. Hij vertaalde uit het … [Lees meer...] overHet arme joodje (1855)
Zadoks Kleindochter, of De Leidingen Gods met een verstooten kind (1893)
Jeugdverhalen over joden (18) Door Ewoud Sanders Herkomst en drukgeschiedenis Onder welke titel het Duitse origineel is verschenen en door wie dit boek is geschreven, heb ik niet kunnen achterhalen. De Nederlandse vertaling is gemaakt door Frederik Willem Adrianus Korff. Korff was werkzaam in het christelijk onderwijs in Amsterdam en godsdienstonderwijzer bij de … [Lees meer...] overZadoks Kleindochter, of De Leidingen Gods met een verstooten kind (1893)
Een levende brief (1934)
Jeugdverhalen over joden (17) Door Ewoud Sanders A.E.H. (‘Annie’) de Graaff-Wüppermann (1882-1937), de auteur van Een levende brief, was actief als vertaalster en publicist. Zij schreef voornamelijk over kinderen, opvoeding en dieren in tijdschriften als De Hollandsche Lelie, Eigen Haard, De vrouw en haar Huis, De Groene Amsterdammer en Nederland. In 1914 debuteerde … [Lees meer...] overEen levende brief (1934)
‘De dankbare jood of de beloonde braafheid’ (1801)
Jeugdverhalen over joden (16) Door Ewoud Sanders ‘De dankbare jood of de beloonde braafheid’ is een vertaling van ‘Le juif reconnaissant, ou la probité récompensée’. Het Franstalige origineel werd in 1799 gepubliceerd in een Duits-Frans leerboek, getiteld Französisches Lesebuch für deutsche Söhne und Töchter. De Nederlandse vertaling verscheen in 1801 in Verzameling van … [Lees meer...] over‘De dankbare jood of de beloonde braafheid’ (1801)
Sarie en haar vriendinnen (1937)
Jeugdverhalen over joden (15) Door Ewoud Sanders Over Rudolf van Rossum, de auteur van Sarie en haar vriendinnen, is vrijwel niets bekend. Tussen omstreeks 1935 en 1940 schreef hij ten minste acht jeugdboeken. Dit waren voornamelijk zogenoemde fabrieksleesboeken: goedkope, gekartonneerde jeugdboeken die via colportage, warenhuizen en markten werden verkocht. Daarnaast … [Lees meer...] overSarie en haar vriendinnen (1937)
‘Voorbeeld van groote eerlijkheid in een jood’ (1799)
Jeugdverhalen over joden (14) Door Ewoud Sanders De eerste Nederlandse vertaling van deze Duitse zedengeschiedenis verscheen in een vierdelig werk waarvan geen exemplaren bewaard zijn gebleven: Godsdienst, deugd, natuur en voorzienigheid: een leesboek voor het algemeen (1798-1803). Het tweede deel, waarin dit verhaal in 1799 werd afgedrukt, werd besproken in het … [Lees meer...] over‘Voorbeeld van groote eerlijkheid in een jood’ (1799)
‘Het Joodse bruidje’ (1938)
Jeugdverhalen over joden (13) Door Ewoud Sanders ‘Het Joodse bruidje’ (1938) is geschreven door Ans van der Putten (1898-?). Zij was medewerkster van onder meer de katholieke jeugdtijdschriften De Engelbewaarder, Ons eigen blad en het Weekblaadje voor de Roomsche Jeugd. Zij schreef ook gedichten voor de jeugd, een toneelstuk (De strijd tussen het zonlicht en de maneschijn, … [Lees meer...] over‘Het Joodse bruidje’ (1938)
‘De dankbare jood’ (1793)
Jeugdverhalen over joden (12) Door Ewoud Sanders Dit verhaal is gesitueerd tijdens de zesde Russisch-Turkse Oorlog (1787-1792). Na een beleg van ruim een half jaar veroverden Russische troepen de vestingstad Choczim (nu Chotyn in West-Oekraïne). Zij werden daarbij geholpen door troepen uit Oostenrijk en uit het Duitse hertogdom Saksen-Coburg. ‘De dankbare jood’ zal zeker … [Lees meer...] over‘De dankbare jood’ (1793)
Eva (1939)
Jeugdverhalen over joden (11) Door Ewoud Sanders Herkomst en drukgeschiedenis Eva is geschreven door Frouke Bakker (1907-1963). Tussen 1937 en 1941 schreef Bakker, die waarschijnlijk onderwijzeres was, vier jeugdboeken: drie verschenen bij uitgeverij Callenbach en één bij uitgeverij J.M. Bredée in Rotterdam. Hoewel sommige titels een herdruk beleefden, werden ze … [Lees meer...] overEva (1939)
‘De vernuftige rechter’ (1783)
Jeugdverhalen over joden (10) Door Ewoud Sanders Het deel van Geschenk voor de jeugd waarin dit verhaal is opgenomen, is opgedragen aan de kinderen van een stadsbestuurder van Den Bosch. Zij worden, in het openingsgedicht, rechtstreeks aangesproken door de samenstellers ervan, de predikanten Ahasverus van den Berg (1733-1807) en J.F. Martinet (1729-1795): Wij wachten, lieve … [Lees meer...] over‘De vernuftige rechter’ (1783)
‘Het kan tot haar eeuwig voordeel zijn, dat ze hier is gekomen’
Jeugdverhalen over joden (9) Door Ewoud Sanders Herkomst en drukgeschiedenis Het vreemde zusje is geschreven door Aart Duyser (1908-1981). Duyser debuteerde in 1936 als kinderboekenschrijver met Van Hippeltje en Janneman, dat verscheen bij uitgeverij W.D. Meinema in Delft. In de decennia daarna schreef hij ruim twintig jeugdboeken. Het vreemde zusje verscheen bij … [Lees meer...] over‘Het kan tot haar eeuwig voordeel zijn, dat ze hier is gekomen’
‘De barmhartige jood’ (1781)
Jeugdverhalen over joden (8) Door Ewoud Sanders Elementen in ‘De barmhartige jood’ doen enigszins denken aan de parabel die Jezus vertelt over de barmhartige Samaritaan (Lucas 10:30-37). Dit verband werd ook in sommige uitgaven gelegd. Zo wordt in Pligt en belang (1814 en 1853) in een noot naar dit Bijbelse verhaal verwezen. ‘De barmhartige jood’ is minstens elf keer … [Lees meer...] over‘De barmhartige jood’ (1781)
Het Joodje (1923)
Jeugdverhalen over joden (7) Door Ewoud Sanders Herkomst en drukgeschiedenis Het Joodje is geschreven door W.J.C. Blomberg-Zeeman (1877-1950). Tussen 1914 en 1939 schreef zij ruim dertig protestantse jeugdboeken. Het ging voornamelijk om zondagsschoolboekjes met titels als Hij zorgt voor u; Verwende Ben en Tom’s kerstfeest in Nederland. Blomberg-Zeeman schreef … [Lees meer...] overHet Joodje (1923)
