Door Marc van Oostendorp Ook een tochtje naar Albert Heijn is opwindend voor de taalliefhebber. Terwijl ik me onlangs een weg baande naar de schappen met Turkse, Bulgaarse en Griekse yoghurt benevens de hangop, werd mijn oog getroffen door een veganistisch drankje van het huismerk van de Zaanse grutter: Zachte amandel drink ongezoet Wat een heerlijkheid! Want waarom … [Lees meer...] overAmandel, drink!
De wijn dat rood is in de middeleeuwen
Door Marc van Oostendorp Als ik jullie vraag wat jullie vinden van de zin 'Kook de wijn en giet het in de pan', dan denken jullie waarschijnlijk: 'Ah, ik ben hier op Neerlandistiek, het blog waarop wetenschappers dag in dag uit aan de wereld vertellen dat alles wel zo'n beetje goed is'. En vervolgens zeggen jullie in koor: "Wat een interessante taalverandering!" En daarmee … [Lees meer...] overDe wijn dat rood is in de middeleeuwen
Zag mij!
Door Marc van Oostendorp Elektronische post uit het oosten van Nederland! Hoe staat de taal er daar voor, volgens onze correspondent ter plaatse? Mijn zoon (7) en mijn dochter (13) hoor ik iets zeggen dat mijn dochter (19) niet zegt: 'Zag mij!'. Of 'zag mijn gezicht!' Ze geven ermee aan dat de gezichtsuitdrukking of de handeling alweer in het verleden ligt. Eigenlijk dus: … [Lees meer...] overZag mij!
Neerlandistiek en nationalisme
Door Marc van Oostendorp Ik verwachtte niet dat er op letterkundige bijeenkomsten PowerPoints met kolommen cijfers werden getoond, en zeker niet als die bijeenkomsten dichterlijke titels dragen als Dreef de zwarte bui schaduwend voorbij?, maar precies dat gebeurde afgelopen vrijdag in Nijmegen. Die cijfers waren over het algemeen onheilspellend en lieten bijvoorbeeld zien hoe … [Lees meer...] overNeerlandistiek en nationalisme
STOP DE VERHUIZEN!
Door Marc van Oostendorp Martin Bosma is lid van de Tweede Kamer en heeft een van de belangrijkste politieke posities waar het gaat om de Nederlandse taal. Maar wat hij zegt is onzin! (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overSTOP DE VERHUIZEN!
Lange choralen van zon-muziek
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (117) Het Nederlandse sonnet bestaat 452 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Terwijl in Nederland rond het eind van de negentiende eeuw de vijfvoetige jambe (vijf keer taDAM in een regel) definitief doorbrak, bleven Vlaamse dichters als Karel van de Woestijne nog een tijdje als … [Lees meer...] overLange choralen van zon-muziek
Baby’s die zinnen in woorden hakken
Door Marc van Oostendorp Nooit worden we meer zulke sponzen als we in de eerste jaren van ons leven waren. Stel, je bent een paar maanden oud en je wil je moedertaal leren. Het lijkt misschien een goed idee om dan te beginnen met woorden, maar helaas spreken mensen eigenlijk nooit in losse woorden. Ze zeggen alles aan elkaar en je hoort dan bijvoorbeeld dingen … [Lees meer...] overBaby’s die zinnen in woorden hakken
Nederlands op Turkse melodie
Door Marc van Oostendorp Vloeiend Nederlands spreken ze over het algemeen, de Turken van de tweede generatie in Nederland, en ook nog een behoorlijk mondje Turks. De laatste taal is vaak technisch gezien hun eerste – ze hebben hem van hun ouders meegekregen –, maar omdat een groot deel van hun opleiding en hun maatschappelijk en sociaal leven zich natuurlijk in het Nederlands … [Lees meer...] overNederlands op Turkse melodie
Knapen wat spreken Arawak
Door Marc van Oostendorp Of er in Guyana nu nog sprekers zijn van de verre nazaat van het Nederlands, het Berbice-Nederlands, daarover hoorden we de laatste jaren tegenstrijdige berichten. De taal ontstond in de zestiende en de zeventiende eeuw op plantages in dat gebied, de Barbiesjes, waar slaven met hun slavendrijvers probeerden te praten en was dus een mengtaal van … [Lees meer...] overKnapen wat spreken Arawak
Een leerboek dat denkt dat het geen leerboek is
Door Marc van Oostendorp "Aangezien dit geen studieboek is", schrijft de Britse taalkundige Ian Roberts in het nawoord van zijn boek The Wonders of Language. Or How To Make Noises and Influence People, "heb ik zo min mogelijk literatuurverwijzingen door mijn tekst gestrooid." Verder heeft hij het in dit boek af en toe over zijn poes. Maar dat zijn dan ook precies de enige … [Lees meer...] overEen leerboek dat denkt dat het geen leerboek is
Teleurstellingswetenschap
Door Marc van Oostendorp Het is onzeker dat er behalve de mens ergens in het universum nog een wezen is dat teleurstelling kan ervaren. Het is vergeleken met bijvoorbeeld boosheid of vrolijkheid een ingewikkelde emotie. Je moet iets verwacht hebben en dan moet het gebeurd zijn en je gevoel over die gebeurtenis moet negatiever zijn dan van te voren. Wie wil er geen … [Lees meer...] overTeleurstellingswetenschap
Malbakaĉus
Door Marc van Oostendorp Van iemand wiens vader esperantist was kreeg ik 'Esperanto in een doosje'. Ik ging spelen met woorden! Speelt u mee? (Bekijk de video op YouTube.) … [Lees meer...] overMalbakaĉus
’t Was alles hoogste Werklijkheid
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (116) Het Nederlandse sonnet bestaat 452 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Het wordt tijd dat ik iets beken over deze reeks. De afgelopen maanden heb ik een aantal gedichten gecensureerd. Ik had er wel iets over te zeggen, maar ik zei het niet omdat ik het sonnet onacceptabel … [Lees meer...] over’t Was alles hoogste Werklijkheid
Taalwetenschap: terug naar het klooster
Door Marc van Oostendorp Misschien berusten alle twisten tussen verstandige mensen wel op een misverstand, en nog preciezer: op verwarring tussen wat de woorden die de twistenden gebruiken precies betekenen. Je zou misschien verwachten dat taalkundigen een uitzondering op die regel zouden zijn, met hun speciale belangstelling voor woorden. Maar zo zit het natuurlijk niet in … [Lees meer...] overTaalwetenschap: terug naar het klooster
Marc van Oostendorp – taalkundige
Door Marc van Oostendorp We hebben nieuwe visitekaartjes! Ik vergeet die dingen weliswaar altijd mee te nemen naar gelegenheden waar ik ze aan iemand uit kan delen, maar ik ben er nu heel blij mee. Dat komt doordat we zelf onze functie-omschrijving mochten bedenken. Dus nu heb ik een kaartje waar niet een of andere bizarre rangaanduiding op staat, maar wat ik eigenlijk, … [Lees meer...] overMarc van Oostendorp – taalkundige
Waar de neerlandistiek al niet goed voor is!
Eindelijk goed nieuws in het managersfeuilleton De verleden tijd van lijken. Door Marc van Oostendorp "Marie!" zei Wouter. "Ik heb goed nieuws!" Verwonderd keek de UHD Geschiedenis van de neerlandistiek voor 1800 op van haar beeldscherm naar haar direct leidinggevende. "Je gaat minister worden", zei ze. Wouter was niet zo lang geleden lid geworden van een progressieve … [Lees meer...] overWaar de neerlandistiek al niet goed voor is!
De deskundigen hebben het weer gedaan
Door Marc van Oostendorp "De afgelopen twintig jaar", berichtte de NOS gisteren, "waren deskundigen het erover eens dat het lesgeven in de moedertaal een snelle integratie niet bevorderde, maar daar wordt nu anders over gedacht." De NOS schreef het naar aanleiding van een nieuw boekje van het ministerie van onderwijs, waarin aan onderwijzers in de basisschool wordt uitgelegd … [Lees meer...] overDe deskundigen hebben het weer gedaan
Mensen zijn communicatiedieren
Door Marc van Oostendorp De mens zou geen mens zijn geworden zonder woorden. Zouden we ons ooit over de hele wereld hebben verspreid als we elkaar niet telkens nieuwe woorden hadden geleerd? Zouden we die wereld nu niet bijna kunnen vernietigen? Zouden we wel bewustzijn hebben gehad, en zorgen om de vernietiging van de aarde, zonder woorden? De Amerikaanse filosoof Daniel … [Lees meer...] overMensen zijn communicatiedieren
Loike taal!
Door Marc van Oostendorp Deze week werd het ineens hip om Nederlands te spreken! Zowel de Europese president Tusk als de Deense tv waagden zich eraan. Hoe kun je dan aan kleine details toch horen dat Nederlands niet hun moedertaal is? (Bekijk de video op YouTube.) … [Lees meer...] overLoike taal!
Als men leeft voor iets, dat niet bestaat
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (115) Het Nederlandse sonnet bestaat 452 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Een van de wonderlijkste vaardigheden die een mens kan ontwikkelen, is het gevoel voor rijm. Er doemen al meteen allerlei vragen op waarop ik nog nooit een bevredigend antwoord gelezen heb: waarom geeft … [Lees meer...] overAls men leeft voor iets, dat niet bestaat
Universiteiten: let op uw merk, sticht een tijdschrift!
Door Marc van Oostendorp Ik ben er altijd vóór geweest dat wetenschappers de uitkomsten van hun onderzoek gratis ter beschikking stelden – ook toen het nog geen 'open access' heette en niet baadde in de warme aandacht van demissionair staatssecretaris Sander Dekker. Nu we onze artikelen niet meer per se op glanzend papier hoeven af te drukken, kunnen we ze natuurlijk … [Lees meer...] overUniversiteiten: let op uw merk, sticht een tijdschrift!
Taalkundigen zijn betere sociologen
Door Marc van Oostendorp De Gents-Tilburgse geleerde Jan Blommaert begint zijn recente uitbundige lofzang op de sociolinguïstiek met enkele kritische noten. Volgens hem hebben zijn collega's soms te weinig ambities. Ze zien zichzelf vooral als ijverige verzamelaars van gedetailleerde gegevens over hoe de taal in de wereld om ons heen varieert en verandert, ze passen daarop … [Lees meer...] overTaalkundigen zijn betere sociologen
Gesprekken met inhoud
Eindexamen gesprek (aflevering 6) Door Marc van Oostendorp Waarom worden gesprekken vrijwel alleen gevoerd op het vmbo en het mbo? Misschien heeft het ermee te maken dat we gesprekken als een eenvoudigere en wie weet zelfs lagere vorm van taalgebruik zien: niet iets waar je je vreselijk voor hoeft in te spannen. Praten is iets voor werklui, wij intellectuelen van de havo en … [Lees meer...] overGesprekken met inhoud
Gesprekken examineren – het rollenspel
Eindexamen gesprek (aflevering 5) Door Marc van Oostendorp Er zijn schoolvormen in Nederland waar het gesprek inderdaad wordt geëxamineerd: het vmbo en het mbo. Het zogenoemde ‘referentiekader’ dat in opdracht van het ministerie van onderwijs is samengesteld geeft vrij uitvoerige informatie over aan wat voor criteria een goede gespreksbijdrage zou moeten voldoen. Een van die … [Lees meer...] overGesprekken examineren – het rollenspel
Hoe examineer je gespreksvaardigheid?
Eindexamen gesprek (aflevering 4) Door Marc van Oostendorp Niet al je streven, schreef ik vorige keer, kan gericht zijn op het voorbereiden van jongeren op een ideale samenleving. Je wilt ze ook vertrouwd maken met de rijstebrijberg waar ze in de werkelijke wereld mee moeten omgaan, de kakofonie die helemaal niet voortkomt uit één geest, maar uit al die andere geesten die ons … [Lees meer...] overHoe examineer je gespreksvaardigheid?
