Door Marc van Oostendorp Er is een verschil tussen muziek en gedichten: voor het eerste hoor je zelden iemand reclame maken. Een enkeling wil misschien de jeugd nog met een bepaald genre laten kennis laten maken – klassieke muziek is kapot heftig! –, maar ik heb geloof ik nog nooit een warm pleidooi gelezen van een musicus voor de muziek. Voor de dichtkunst moet dat … [Lees meer...] overOp de juiste manier genieten van gedichten
Het zogenaamde ‘hotel’
Door Marc van Oostendorp Wat betekent zogenaamd? Er worden, zegt de Kasselse taalgeleerde Holden Härtl in een nieuw artikel, meestal twee mogelijke betekenissen onderscheiden (eigenlijk heeft hij het over sogenannt, maar ik doe maar even net alsof dat hetzelfde woord is; volgens mij kan dat wel): Een zogenaamde sepsis ontstaat door het verspreiden van bacteriën in het … [Lees meer...] overHet zogenaamde ‘hotel’
Waarom gebruiken mensen zoveel van die betekenisloze stopwoordjes en vullers zoals “hè” en “zeg maar”?
Waarom zeggen ze niet gewoon wat ze bedoelen? Onverwachte vragen uit de wetenschapsagenda (19) Door Marc van Oostendorp Sommige vragen in de Wetenschapsagenda tonen aan dat er grote taalproblemen zijn in de wereld: ergernis en zorgen om de medemens. Neem bijvoorbeeld de volgende vragensteller die kennelijk zelf geen problemen heeft, maar zich wel bekommert om de boosheid van … [Lees meer...] overWaarom gebruiken mensen zoveel van die betekenisloze stopwoordjes en vullers zoals “hè” en “zeg maar”?
Hoe nuttig is sociolinguïstiek?
Door Marc van Oostendorp De moderne wetenschapper doet geen dingen meer die nuttig zijn, maar alleen nog dingen met impact. In ieder geval de westerse wereld heeft dat begrip de afgelopen jaren stormenderwijs veroverd. Je kunt geen onderzoeksproject meer beginnen zonder dat je eerst hebt uiteengezet wat de impact ervan zal zijn. Hoewel het begrip al enige tijd … [Lees meer...] overHoe nuttig is sociolinguïstiek?
De Romaanse geest of de Germaanse
Door Marc van Oostendorp De eerste Nederlandse vertaling van Louis-Ferdinand Céline in 1934 kon niet op iedereens goedkeuring rekenen. "Katholieken mogen deze smeerlapperij niet lezen," schreef Gerard Knuvelder bijvoorbeeld in Roeping. "Men wordt van enkele pagina's trouwens al onwel, en gebruikt daarom het papier van de Reis naar het einde van de nacht op de plaats waar … [Lees meer...] overDe Romaanse geest of de Germaanse
Sterre Leufkens over taal
Door Marc van Oostendorp Deze week filmde ik de lezing van dr. Sterre Leufkens over taal tijdens de presentatie van haar nieuwe boek Taal. (Meer naar aanleiding van dat boek hier.) … [Lees meer...] overSterre Leufkens over taal
Lekker doorhotsen
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (74) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Wie het woord doorhotsen intikt bij Google, vindt vier treffers, waarvan er drie uit de laatste vijf jaar komen ('Het park gaat echter pas om acht uur open en dan is het nog anderhalf uur flink doorhotsen … [Lees meer...] overLekker doorhotsen
Wat ik eigenlijk wilde drinken
Door Marc van Oostendorp "Wat wil je drinken?" vroeg de man in het strak gesneden pak van het bedrijf waar ik op bezoek was (later zou hij aanmerkingen maken op het feit dat ik op gympen liep). En toen gebeurde het. "Nou," zei ik, "ik wil eigenlijk..." En toen wist hij al wat ik wilde hebben! Sterker nog, jullie weten het ook als jullie mijn antwoord nauwkeurig lezen. Ik wilde … [Lees meer...] overWat ik eigenlijk wilde drinken
Forellen en taal
Door Marc van Oostendorp Gisteren verscheen het Elementair Deeltje: Taal van de bekende taalkundige en schrijfster Sterre Leufkens. Hieronder mijn voorwoordje voor dat boekje, bij wijze van voorpublicatie. En een filmpje dat ik gisteren voor de presentatie met Sterre maakte. Als forellen konden lezen, moesten ze eens een boek kopen met de titel Water. Ze zouden er in de … [Lees meer...] overForellen en taal
Naar een perfectere Taalunie
Door Marc van Oostendorp Nu er gisteren een rapport is uitgelekt waarin een commissie van wijze heren bevestigt wat er vorig jaar al naar buiten was gekomen – er zijn grote problemen bij de Taalunie, er is vooral in 2015 van alles fout gegaan, het kan zo echt niet verder –, wordt het tijd om ons te bezinnen. NRC Handelsblad, de krant die het nieuws bracht, waarschuwde … [Lees meer...] overNaar een perfectere Taalunie
Commercial English in the Wetenschapsagenda
Door Marc van Oostendorp Ik voorspel een grote toekomst aan de wetenschappelijke studie van de taalkeuze in Nederland. Gegeven het feit dat waarschijnlijk de meeste inwoners van ons land minstens tweetalig zijn, welke taal kiezen we dan in welke omstandigheden? Er zijn nog veel domeinen waar dit nauwelijks een kwestie is. Ik geloof dat twee moedertaalsprekers van het … [Lees meer...] overCommercial English in the Wetenschapsagenda
De digitale poëzie is dood, leve de roman
Door Marc van Oostendorp Een dezer dagen wordt geloof ik een hoofdstukje in de literatuurgeschiedenis afgesloten. De dichter en PC Hooftprijswinnaar Tonnus Oosterhoff stuurde zijn volgers de volgende mail: Ongetwijfeld heeft u gemerkt dat er al enkele jaren geen nieuwe gedichten meer verschenen op de site www.tonnusoosterhoff.nl . Mijn belangstelling verplaatste zich naar … [Lees meer...] overDe digitale poëzie is dood, leve de roman
Leve de fonologie
Door Marc van Oostendorp Ik was deze week in Manchester voor de Manchester Phonology Meeting. Omdat ik mijn laptop én mijn camera niet meegenomen had, vandaag geen zondagochtendminicollege, maar een filmpje dat ik helemaal met mijn telefoon gefilmd én gemonteerd heb en dat dus uitermate hip is. … [Lees meer...] overLeve de fonologie
Als vlugge sylph in ’t stralend zonlicht zweven
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (73) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Jan Jacob Lodewijk ten Kate heeft lang een fascinatie gehad voor een sonnet. In de tijd waarin hij leefde was het allesbehalve een populair genre en de afgelopen weken besprak ik sonnetten uit de jaren … [Lees meer...] overAls vlugge sylph in ’t stralend zonlicht zweven
Spookklinkers
Door Marc van Oostendorp Gisteren mocht ik samen met mijn Italiaanse collega Edoardo Cavirani de wereldberoemde Manchester Phonology Meeting openen met een lezing over spookklinkers. Je hebt zulke klinkers – je hoort ze niet, maar ze geven allerlei signalen af dat ze er wel degelijk zijn – in allerlei talen en Edoardo en ik zijn bezig daar een theorie over te ontwikkelen. … [Lees meer...] overSpookklinkers
Variatie en verandering van het Latijn
Door Marc van Oostendorp We spreken in de Lage Landen misschien sinds 2500 jaar een taal die je Nederlands kunt noemen, of een voorloper van het Nederlands. Maar het Latijn wordt in onze streken ook al zo'n 2000 jaar gesproken. En natuurlijk, het is altijd een minderheidstaal geweest, maar lange tijd was het wel de taal van een minderheid die cultureel, economisch en politiek … [Lees meer...] overVariatie en verandering van het Latijn
Ga toch weg met je correcte spelling
Door Marc van Oostendorp Onlangs was het weer mis. Ik heb weer menigeen onder jullie geërgerd door mijn optreden tegen iemand die net zo grappig zijn superioriteit aan het demonstreren was. Ik moet dat niet meer doen, want velen van jullie houden daar niet van, het is ook eigenlijk onaardig. Ik had een aankondiging van een tentoonstelling geplaatst waarin een … [Lees meer...] overGa toch weg met je correcte spelling
Wie het woord Multatuli kan uitspreken is een Multatuliaan
Door Marc van Oostendorp Christiaan Weijts zal binnenkort wel een keer worden uitgenodigd bij het Multatuli Genootschap. Sinds hij onlangs zo gevat uit de hoek kwam en kond deed van de bevinding dat Max Havelaar een 'afgrijselijke, monumentale baksteen' was, vindt men het bij het Multatuli Genootschap vast een reuzelollige gedachte om hem een keer uit te nodigen. Want … [Lees meer...] overWie het woord Multatuli kan uitspreken is een Multatuliaan
Leren lezen? Let op de details!
Door Marc van Oostendorp Taal is een van de weinige zaken die bij veel mensen via twee totaal verschillende zintuigen kan binnenkomen: via de oren of de ogen. Dat is het verschil tussen gesproken en geschreven taal. Als volwassene ben je er zo aan gewend, dat je er meestal niet bij stil staat hoe bijzonder dat is. Ergens in je hoofd zit het woord vlinder opgeslagen, en zowel … [Lees meer...] overLeren lezen? Let op de details!
Help! Pleh!
Door Marc van Oostendorp In mijn zondagochtendcollege van vandaag ga ik nader in op de vraag hoe je het woord help moet omdraaien en waarom het niet genoeg is om pleh te zeggen. … [Lees meer...] overHelp! Pleh!
Het is een sjouw
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (72) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Er zou een dikke studie te schrijven zijn over het gebruik van spreektaal in de poëzie. Dat gebruik wordt tegenwoordig geloof ik in sommige poëtenscholen aangemoedigd en áls de boekwinkels zouden uitpuilen … [Lees meer...] overHet is een sjouw
Mansplaining
Door Marc van Oostendorp Wie wil begrijpen hoe woordbetekenis werkt, doet er goed aan de komende tijd het woord mansplaining in de gaten te houden. Het woord komt ineens opduiken – volgens Wikipedia sinds 2010 ongeveer –, ook in allerlei Nederlandse teksten. De term verwijst oorspronkelijk naar een bepaalde manier van dingen uitleggen aan iemand terwijl de uitleggee het … [Lees meer...] overMansplaining
Waarom ik een blogger ben
Door Marc van Oostendorp Door omstandigheden kon ik er helaas niet bij zijn toen Ionica Smeets vorige week vrijdag haar oratie uitsprak als hoogleraar wetenschapscommunicatie. Nu ja, laat ik eerlijk zijn, de omstandigheden bestonden er vooral uit dat ik ergens in een Italiaans bergdorp frutti di mare (!) zat te eten. Ik had hoe dan ook het graag meegemaakt, want ik vind … [Lees meer...] overWaarom ik een blogger ben
Europa heeft wel een euro, maar geen tweede taal, waarom niet?
Onverwachte taalvragen aan de wetenschapsagenda (18) Door Marc van Oostendorp 'Tweede taal' Illustratie: M. van Oostendorp De 12.000 vragen die vorig jaar door het publiek zijn gesteld zijn de vorige zomer door commissies wetenschappers teruggebracht tot 140 vragen. Inmiddels hebben onbekenden – ik heb het aan insiders gevraagd en zelfs die weten … [Lees meer...] overEuropa heeft wel een euro, maar geen tweede taal, waarom niet?
Zelf concrete voorbeelden gebruiken
Door Marc van Oostendorp Het vak van taalbeheersing en communicatiewetenschap wordt in Nederland maar matig gepopulariseerd. Er bestaat wel wat (boekje van Van Eemeren en Grootendorst over argumentatie naar aanleiding van cartoons van Peter van Straaten, boekje van Jaap de Jong over toespraken naar aanleiding van Max Havelaar, een weblog van het project Begrijpelijke taal), … [Lees meer...] overZelf concrete voorbeelden gebruiken
