ReparatiegroetenDoor Marc van Oostendorp"Hallo, zo had ik dat niet bedoeld hoor!" Het mooie van mijn beroep is dat je je op maandagmiddag – op kosten van de eeuwige belastingbetaler – over dat soort zinnen mag buigen. En dus luisterde ik naar een lezing van mijn collega Gertjan Postma die onder andere over dit soort onderwerpen ging.Volgens Postma zijn woorden als … [Lees meer...] overJa, hallo!
Even kijken hoor
Door Marc van Oostendorp Een van de raarste dingen die ik regelmatig zeg is even kijken hoor. En ik ben niet de enige. Het is inmiddels een algemeen gangbare Nederlandse uitdrukking geworden, en buitenlanders kunnen op het Internet zelfs nazoeken hoe het zinnetje moet worden uitgesproken. Ik ken sprekers die het ongeveer iedere drie minuten zeggen. Zo ver durf ik … [Lees meer...] overEven kijken hoor
Behoud de science fiction, red de DBNL
Door Marc van OostendorpJe moet goed zorgen voor wat ooit sciencefiction was: wanneer je niet uitkijkt, gaat wat je voor de toekomst had opgebouwd weer verloren en ben je terug bij af. Dat dreigt in Nederland, als we niet uitkijken, te gebeuren met de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (DBNL).Dit was ooit de droom: dat iedereen gratis kennis kon maken met de … [Lees meer...] overBehoud de science fiction, red de DBNL
Het menselijk vermogen om overal betekenis aan te geven
Door Marc van Oostendorp Het is al een beetje juni, want ik heb het juninummer van Onze Taal al gekregen. Het is mijn lievelingsnummer van dit jaar tot nu toe, met onder andere een artikel van Ton den Boon over de taal van de Beatles en een steengoed artikel van Frank J. over de bijzondere betekenis die we onmiddellijk lezen wanneer iemand in een artikel alleen met initialen … [Lees meer...] overHet menselijk vermogen om overal betekenis aan te geven
Wandelende pinautomaat was eerst een wandelende portemonnee
Door Ton den BoonOp Neder-L signaleerde Marc van Oostendorp onlangs de nieuwe uitdrukking 'wandelende pinautomaat'. Aanleiding was de PVV-campagnetaal waarin Nederland werd getypeerd als 'pinautomaat van Europa': een land dat 'gratis geld' verschaft aan andere landen, die daar dus zonder tegenprestaties van profiteren.Splinternieuw is die uitdrukking trouwens niet: eind … [Lees meer...] overWandelende pinautomaat was eerst een wandelende portemonnee
Het einde van de BNTL?
Door Marc van Oostendorp Ik hoorde het de afgelopen weken van van twee onafhankelijke bronnen, dus het is op zijn minst een zorgwekkend gerucht: het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis overweegt te stoppen met de BNTL, de Bibliografie voor de Nederlandse Taal- en Letterkunde. Misschien hebben eerstejaarsstudenten Nederlands tegenwoordig een beter gevoel voor humor, … [Lees meer...] overHet einde van de BNTL?
Drie hoeraatjes voor Willem Kuiper
Door Marc van Oostendorp Helaas kan ik er niet bij zijn, als Willem Kuiper vanmiddag in Utrecht geëerd wordt en een boek overhandigd krijgt. Willem is misschien wel de pionier van de neerlandistiek op het internet. Hij is tegelijkertijd een zeer consciëntieuze geleerde. En hij is ook nog eens een uiterst beminnelijk mens. Willem zat al op internet toen jullie en ik nog … [Lees meer...] overDrie hoeraatjes voor Willem Kuiper
Hoorcolleges geven is discriminatie
Door Marc van Oostendorp Ik heb me laten overtuigen door de wetenschap: ik wil geen klassieke hoorcolleges meer geven. Ze zijn verspilde tijd en moeite, je bent als docent alleen maar bezig urenlang alles voor te bereiden en ze maken het de studenten alleen maar moeilijker om de stof te onthouden. In het beste geval zijn ze alleen maar amusant, en hopelijk niet al te … [Lees meer...] overHoorcolleges geven is discriminatie
Dat ge-Miriam in ‘Geachte heer M.’
Door Marc van Oostendorp Bron: NRC Handelsblad 'I'm all yours, Marie Claude', zegt de schrijver M. ergens aan het begin van de roman Geachte heer M. van Herman Koch tegen zijn interviewster. "Hij weet dat vrouwen het leuk vinden wanneer je hun voornaam uitspreekt," merkt de verteller dan op. "Niet te vaak, want dan wordt het al snel bezitterig, maar precies goed … [Lees meer...] overDat ge-Miriam in ‘Geachte heer M.’
De menschheid zal er spijt van hebben, ’n boek is álles!
Over boekenjoden Door Marc van Oostendorp 'Boekenwurm werd boekenjood', kopte de Nieuwe Leidsche Courant in 1950 boven een artikel waarin een journalist een dag was meegelopen met een marktkoopman. Meteen schreef een lezer een boze brief, maar volgens de krant was er sprake van een 'bekende uitdrukking' die zeker niet beledigend was: "Bovendien bleek uit het artikel … [Lees meer...] overDe menschheid zal er spijt van hebben, ’n boek is álles!
De wereld zou nog best wat filologie kunnen gebruiken
Door Marc van Oostendorp De Westerse geesteswetenschappen begonnen allemaal met verbazing over hoe verschillend de mensen zijn. De Grieken hadden twee boeken die ze enorm bewonderden en dagelijks lazen, de Ilias en de Odyssee. Die waren echter in een wonderlijke mengeling van Griekse dialecten geschreven – een mengeling die, net als de inhoud van de boeken, bovendien in … [Lees meer...] overDe wereld zou nog best wat filologie kunnen gebruiken
Wat betekent het woord ding volgens Noam Chomsky?
Door Marc van OostendorpHet zijn grote vragen, die Noam Chomsky stelt in drie nieuwe artikelen in het Journal of Philosophy: Wat is taal? Wat kunnen we begrijpen? En wat is het gemeenschappelijk belang? De artikelen zijn kort en heel duidelijk geschreven; samen vormen ze denk ik de beste inleiding op zijn eigen ('late') werk die Chomsky schreef.In het eerste artikel staat … [Lees meer...] overWat betekent het woord ding volgens Noam Chomsky?
Wandelende pinautomaat
Een nieuwe uitdrukking Door Marc van Oostendorp Er is een nieuwe, nog nergens geboekstaafde uitdrukking het Nederlands binnengekomen: 'als een/de (wandelende) pinautomaat'. De PVV gebruikte hem in de verkiezingscampagne voor de Europese Unie regelmatig ('Nederland is de pinautomaat van Europa') maar is er duidelijk niet de uitvinder van. Er is heel gemakkelijk een grote … [Lees meer...] overWandelende pinautomaat
Sjwavuur
Eindelijk een nieuw taaljournalistiek tijdschrift Door Marc van Oostendorp Waarom heeft niet iedere krant een dagelijkse taalpagina? Nooit kom je de mens zo nabij, als in zijn taal. Verhalen over taal – en daarmee zelfs verhalen over taalwetenschap – zijn uiteindelijk verhalen over mensen. Verhalen over mensen zijn uiteindelijk verhalen over taal. Je kunt er reportages … [Lees meer...] overSjwavuur
Gratis tijdschriften voor 600 dollar per artikel
Door Marc van Oostendorp Het is altijd een mooi moment, wanneer een promovendus zijn eerste artikel gepubliceerd krijgt in een wetenschappelijk tijdschrift. Maar deze keer was er toch iets vreemds aan de hand. Een collega uit Zuid-Frankrijk had via e-mail contact opgenomen met F., omdat ze zijn artikel moest beoordelen voor een tijdschrift en ze een paar achtergrondvragen … [Lees meer...] overGratis tijdschriften voor 600 dollar per artikel
De grote olifant is de enige die gitaar speelt
Door Marc van OostendorpBron: CatawikiDe opdracht voor deze maandagmorgen is om een situatie te bedenken waarin de volgende zin onwaar is:- De grote olifant is de enige in de kamer die gitaar speelt.De kans is groot dat je een situatie hebt bedacht waarin er een andere olifant in de kamer is die óók gitaar speelt. De kans dat je er een musicerende muskusrat bij hebt bedacht, is … [Lees meer...] overDe grote olifant is de enige die gitaar speelt
Geen moedertaal zonder vreemde taal
De taalkundige als jonge man (4) Door Marc van Oostendorp Wetenschap begint met vergelijken. Taalwetenschap begint wanneer je opmerkt dat wat je zelf gedachteloos doet, voor een ander helemaal niet vanzelf spreekt. Omdat die ander een andere taal spreekt bijvoorbeeld, of een ander dialect. Dat andere dialect, dat heb ik helaas gemist. Als typisch kind van de jaren … [Lees meer...] overGeen moedertaal zonder vreemde taal
Beïnvloedt Facebook de taal? Geen idee
Door Marc van OostendorpSally TagliamonteVan iedere wetenschappelijke discipline bestaat een versie voor op feestjes. Je vertelt wat je doet en je gesprekspartner vuurt een aantal vragen op je af. Ha! Eindelijk een deskundige die een antwoord heeft op een brandende vraag! Maar uit jouw vakgebied blijkt geen enkel antwoord te hebben op die vragen.Een moderne versie van zo'n … [Lees meer...] overBeïnvloedt Facebook de taal? Geen idee
Liederkransjen voor Aleide
Een onbekend gedichtje van Nicolaas BeetsDoor Marc van OostendorpTweehonderd jaar geleden werd Nicolaas Beets (1814-1903) geboren. Zijn familie denkt nog steeds aan hem. Gisteren was ik bij de pensionering van een achter-achterkleinzoon – zelf ook een Beets, want de hele afstamming was in de mannelijke lijn. Zijn eigen toespraakje ging voor ongeveer een derde over zijn eigen … [Lees meer...] overLiederkransjen voor Aleide
Wat voor neerlandicus ben jij?
Door Marc van Oostendorp … [Lees meer...] overWat voor neerlandicus ben jij?
Bindend advies
Door Marc van OostendorpHet intrigerendst zijn de misplaatste taalergernissen, de boosheid die geen duidelijke grond heeft, de mensen die op Meldpunt taal zaken schrijven als:Als je aan een universiteit studeert moet je in het eerste studiejaar 45 van de te behalen 60 studiepunten halen. Aan het eind van het jaar volgt een weging. Voldoe je niet aan de eisen, dan mag … [Lees meer...] overBindend advies
Het schrijven van een zakelijke brief als een way of life
Door Marc van OostendorpJullie zitten nu met de eerste ochtendkoffie achter je beeldscherm en julie probleem is dat jullie reuze benieuwd zijn waarover ik vandaag ga uitwijden. Welnu, ik ga jullie onderhouden over het aerotoxisch syndroom. Gisterennacht zat ik mijn stukje te tikken in het vliegtuig. Jullie hebben dat misschien wel gemerkt, want mijn hoofd wordt er altijd een … [Lees meer...] overHet schrijven van een zakelijke brief als een way of life
Ons eigen Engels
Door Marc van Oostendorp We hebben waarschijnlijk nooit in interessantere taaltijden geleefd dan nu, of in ieder geval niet sinds de Batavieren ons land binnen kwamen zetten met hun rare gebrabbel. Langzaam maar zeker komt het Engels op in onze samenleving. Het gaat niet met enorm wapengekletter gepaard, en je merkt er weinig van. Maar het gebeurt wel: twintig jaar geleden … [Lees meer...] overOns eigen Engels
Sorry dat ik hier sta!
Door Marc van Oostendorp "Mijn praatje", zei een spreekster gisteren terwijl ze nog maar net begonnen was, "is een uitgelezen mogelijkheid voor u om een middagdutje te doen. Ik zeg zodadelijk wel vijf keer hetzelfde." Ze kwam er in de 45 minuten die haar lezing duurde – ze was één van de keynotes in het congres dat ik dezer dagen bijwoon – zo vaak op terug dat ik van de … [Lees meer...] overSorry dat ik hier sta!
Is zij nu kapot?
Door Marc van Oostendorp Wat is het verschil tussen zij en ze? Ja, de eerste heeft meer nadruk dan de tweede, maar verder? Uit allerlei onderzoek van de laatste paar jaar blijkt dat de vormen zich – net als je en jij of hij en ie en meer van dat soort paren – langzaam uit elkaar bewegen. Gaandeweg krijgt ieder van die vormen zijn eigen, speciale betekenisnuance. Wie weet … [Lees meer...] overIs zij nu kapot?
