Er zijn, in ieder geval in het Nederlands, weinig boeken geschreven die je zo aanzetten tot nadenken over de relatie tussen mens en biologie als Wormaan van Mariken Heitman. Misschien komen alleen de andere boeken van dezelfde auteur er enigszins bij in de buurt. Ze had er misschien een nonfictieboek over kunnen schrijven, ze noemt in haar nawoord ook drie … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Mariken Heitman, Wormmaan
Stille diplomatie is niet genoeg
(English below.) Gisteren kwamen medewerkers en studenten van de Radboud Universiteit bijeen voor een bijeenkomst over de aankomende bezuinigiingen. Ik gaf daar een toespraak. Hier is de tekst (in het Nederlands en het Engels, want de universitaire gemeenschap is vooralsnog tweetalig). Beste mensen, Het hoger onderwijs wordt gesloopt en de mensen met de mokers – met … [Lees meer...] overStille diplomatie is niet genoeg
Nog meer onbehoorlijk bestuur
Het is een vreemd gevoel om de chroniqueur te zijn van de ondergang van een beschaving. Wie zal er over vijftig jaar nog in het Nederlands willen lezen over de geesteswetenschappen in Nederland? Het kabinet beweert de Nederlandse taal in de academische wereld te willen beschermen, maar door tegelijkertijd de Nederlandstalige universiteiten uit te hollen, maakt het van het … [Lees meer...] overNog meer onbehoorlijk bestuur
Talen afschaffen voor een betere toekomst
Behoud het Keltisch voor Nederland Het schokkendst van het persbericht dat de Faculteit der Geesteswetenschappen van de Universiteit Utrecht maandag uitzond, was misschien wel de optimistische toon. Voor een moment zou je bijna vergeten wie er momenteel aan de macht is, en denken dat er daadwerkelijk betere tijden in het verschiet liggen. Het bericht bevat bijvoorbeeld de … [Lees meer...] overTalen afschaffen voor een betere toekomst
Wervend boek over het eindeloze gepalaver van mensen
Er is geen groter verhaal te vertellen dan dat van de menselijke taal, het ultieme verhaal van wie, wat en waarom wij mensen zijn. Hoe heeft dat wonderlijke taalvermogen, dat vrijwel iedereen bezit op enkele ongelukkigen na, zich in de mens kunnen ontwikkelen? Wat kunnen we uit de taal leren over de oergeschiedenis van de mensheid, over de huidige samenleving en, niet te … [Lees meer...] overWervend boek over het eindeloze gepalaver van mensen
Sloopkogel tegen wetenschap
Ik mag niet langer zwijgen. Waar je tot vorige week de draconische bezuinigingen op de wetenschap en het hoger onderwijs nog, weliswaar met enige moeite, kon afdoen als een financiële ramp, is nu definitief vast te komen staan uit welke hoek de wind waait. Die van een aanval op de liberale democratie, en het georganiseerde weerwoord. In het hoofdlijnenakkoord was al … [Lees meer...] overSloopkogel tegen wetenschap
Het eerste kwart: Lale Gül, Ik ga leven
Deze jaren zijn preutse jaren in de literatuur. In mijn overzicht van Nederlandstalige romans uit de 21e eeuw staan wel boeken waarin seks voorkomt, maar vaak is dat dan smerige seks of gewelddadige seks, of seks met een taboe waarom je er als lezer van gruwelt. Het soort seks dat Lale Gül beschrijft in Ik ga leven – twee jonge mensen die zich op elkaar storten en … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Lale Gül, Ik ga leven
De bal kaatsen met Joop
Als iemand mij om advies zou vragen, zou ik hem aanraden om nooit op het omslag van een boek te schrijven of te laten schrijven dat zijn kijk 'eigenzinnig' was. Want dat nodigt natuurlijk uit tot een vergelijkend warenonderzoek: valt naar de aangesneden kwesties niet nog veel eigenzinniger te kijken? Gelukkig heeft Joop van der Horst mij niet om advies gevraagd bij de … [Lees meer...] overDe bal kaatsen met Joop
Van onderwijs tot woestenij
Ik mag niet langer zwijgen. Bijna dagelijks wordt er een nieuwe mokerslag uitgedeeld aan het universitaire landschap in Nederland. Dan is het weer het afschaffen van zo'n beetje alle vreemde talen, dan weer het door louter onnozelheid versterken van het Engels, of de universiteiten te verplichten ieder jaar 94.000 studenten te vinden om te beboeten. En dat allemaal in één week. … [Lees meer...] overVan onderwijs tot woestenij
Vertalen zonder nawoord
Britse Shakespeare-kenners maken wel eens het grapje dat ze in andere taalgebieden toch maar gezegend zijn. Daar kunnen Richard III, Othello en Een droom van een midzomernacht tenminste op gezette tijden opnieuw vertaald worden, terwijl de Engelstaligen het maar met die heilige oorspronkelijke tekst van de Bard van Avon moeten doen. Toch staan de … [Lees meer...] overVertalen zonder nawoord
Dit regeringsbeleid versterkt het Engels
Ik mag niet langer zwijgen. Als het aan de huidige minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap ligt, blijft er straks geen Nederlandse universiteit meer over. Of althans, instituties met namen als de Universiteit van Amsterdam of Erasmus Universiteit Rotterdam zullen we blijven bestaan, maar ze zullen verworden tot instellingen waar volwassenen na het vwo nog een paar jaar … [Lees meer...] overDit regeringsbeleid versterkt het Engels
De slechtste werken van de jaren zeventig
Het tuurtouw beschouw ik als een hoogtepunt in het oeuvre van Jeroen Brouwers. Hij schreef het boekje in 1989 na het overleden van de uitgever en schrijver Geert van Oorschot, met wie Brouwers bevriend was, en wel op een heel gecompliceerde manier. De twee mannen zeiden elkaar vaak de waarheid, maar waren daar allebei niet per se tegen bestand. Dan spraken ze elkaar … [Lees meer...] overDe slechtste werken van de jaren zeventig
Het eerste kwart: Lucas Rijneveld, Mijn lieve gunsteling
Er zijn verhalen die je misschien liever niet wil lezen en toch gefascineerd leest: het verhaal over een 49-jarige veearts, bijvoorbeeld, die aan het begin van deze eeuw, een 14-jarig meisje misbruikt. Waarom zou je daar kennis van willen nemen? Om allerlei redenen. Omdat het zo geweldig verteld is, bijvoorbeeld, een feest van taal, van rijke taal, van taal die onder andere … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Lucas Rijneveld, Mijn lieve gunsteling
De schande van Scaliger
Ik mag niet langer zwijgen. Deze week werd bekend dat men in Leiden alvast is begonnen om woest met een moker om zich heen te slaan. Ooit was Leiden de stad van de talen: je kon er terecht als je de meest uiteenlopende talen wilde leren kennen. Het was de stad die de eer van Scaliger hooghield, de zeventiende-eeuwse geleerde en polyglot. "Scaliger was een kenner van … [Lees meer...] overDe schande van Scaliger
Neerlandicus voor de andere talen
Ik mag niet langer zwijgen. Ik mag me dan voorgenomen hebben een tijdje mijn mond te houden, maar als onverlaten dan de gelegenheid aangrijpen om alles af te breken wat ons lief is, wordt zwijgen op zeker moment immoreel. Een van de kenmerken van de regeerstijl van Eppo Bruins, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, is dat hij de verschrikkelijkste dingen doet, … [Lees meer...] overNeerlandicus voor de andere talen
Het eerste kwart: Simone Atangana Bekono, Confrontaties
Salomé denkt aan de Griekse mythologie en leest Hella Haase, terwijl ze in de jeugddetentie zit omdat ze een jongen uit haar dorp een oog heeft uitgestoken. Ze verveelt zich daar ook, want de leerstof die ze krijgt aangeboden is niet hoger dan op havo-niveau. Ondertussen kijkt ze vol minachting naar bijvoorbeeld degene die geacht wordt haar psychologisch bij te … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Simone Atangana Bekono, Confrontaties
Wat te doen als iedereen boos op je is?
Afgezien van het feit dat we een regering hebben die bezig is om ons, net als alle geesteswetenschappers, het werk zo goed als onmogelijk te maken, zijn het gouden tijden voor de taalwetenschap. In de politiek telt de daad niet meer, het woord regeert: de grootste partij van Nederland kent geen concrete wapenfeiten, enkel grote woorden over anderen. Hoe word je zo populair … [Lees meer...] overWat te doen als iedereen boos op je is?
Het eerste kwart: Thomas Olde Heuvelt, Echo
De horrorroman Echo (2019) van Thomas Olde Heuvelt is een boek over wat in de negentiende-eeuw het sublieme werd genoemd: de combinatie van schoonheid en gruwel die tegelijkertijd enorm aantrekt én afstoot. Het hele horrorgenre is daar natuurlijk schatplichtig aan – die zoektocht naar het verlaten van alle ratio – en Olde Heuvelt maakt daar geen geheim van: ieder … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Thomas Olde Heuvelt, Echo
Lucebert kijkt in de spiegel
In het werk van Lucebert zijn nog altijd genoeg zaken te ontdekken, zoals Ton den Boon laat zien in zijn fraaie essay Lucebert, de nar en zijn dubbelganger. Het is niet moeilijk om in het oeuvre gedichten te vinden waar op de keper beschouwd niemand een snars van begrijpt, donkere spelonken in de omvangrijke mergelgrotten die het werk zijn. En soms weet … [Lees meer...] overLucebert kijkt in de spiegel
Welkom, Mondiaal
We zijn heel blij dat Neerlandistiek vandaag weer een nieuw lid van de familie mag verwelkomen. Naast de studentenredactie Jong en de redactie van Frisistyk hebben we vanaf vandaag ook een redactie Mondiaal met een redactie van neerlandici uit Belgrado, Boekarest, Córdoba, Hankuk, Kaapstad, Sheffield en Triëst. Deze redactie gaat de schijnwerpers speciaal werpen op het … [Lees meer...] overWelkom, Mondiaal
Het eerste kwart: Manon Uphoff, Vallen is als vliegen
Vallen is als vliegen is het boek dat ik al het vaakst gelezen heb uit de lijst van 50 die ik dit jaar lees: toen het verscheen, ongeveer vijf jaar geleden, en twee jaar geleden, toen ik tijdens de zomer het hele oeuvre las of herlas (en daarover schreef op Neerlandistiek), en een half jaar geleden, als voorbereiding op een gesprek met de schrijver … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Manon Uphoff, Vallen is als vliegen
Dick ‘zeg maar’ Schoof
Een interessant kenmerk van de huidige Nederlandse premier, drs. Dick Schoof, is dat hij zo slecht spreekt. Nederlandse politici zijn zelden wonderen van retorisch talent, en we hebben eerder premiers gehad waarnaar het moeilijk luisteren was. Maar zelfs Jan-Peter Balkenende kon nog wel uit zijn woorden komen. Het heeft er ongetwijfeld mee te maken dat we gewend zijn aan … [Lees meer...] overDick ‘zeg maar’ Schoof
Woordenboeken als wapens voor de rechter
Er zijn vermoedelijk geen woorden waarover zoveel is geschreven als over Jood. Althans, dat meent Ewoud Sanders, en als er iemand is die dat weten kan, is hij dat – de Nederlandse historicus die het allermeest weet over taal. Sanders is zelf ook al heel lang bezig geweest met het onderwerp. Twintig jaar geleden deed hij al onderzoek naar 'het beeld van Joden in de … [Lees meer...] overWoordenboeken als wapens voor de rechter
Het eerste kwart: Rachida Lamrabet, Vertel het iemand
Als iets de Nederlandstalige romankunst aan het begin van de 21e eeuw karakteriseert is het geloof ik: de wil van de schrijvers om onvertelde verhalen te vertellen, verhalen die tot nu toe taboe waren, verhalen die simpelweg vergeten waren, verhalen die niemand de moeite waard vond, alsnog een vorm te geven. Natuurlijk zijn de boeken die ik dit jaar lees geen willekeurige … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Rachida Lamrabet, Vertel het iemand
Het eerste kwart: Joke van Leeuwen, Hier
Misschien komt het doordat ik weet dat Joke van Leeuwen óók een groot aantal kinderboeken heeft geschreven, maar ik geloof dat ze zich in haar boeken voor volwassenen iets permitteert dat weinig schrijvers nog durven: een mooi verhaal vertellen. Een verhaal dat zich helemaal niet per se hoeft af te spelen op een plaats die aanwijsbaar is op de kaart – ook al vinden veel … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Joke van Leeuwen, Hier
