Gisteren werd bekend dat J.L. Heldring (94), de grand old man van de Nederlandse (taal)columnistiek, ermee ophoudt: vanavond staat zijn laatste column in NRC Handelsblad. Volgens de berichten houdt hij ermee op omdat de 'inspiratie' op is. Heldring schreef al jarenlang niet meer over taal, maar lange tijd besteedde hij in zijn rubriek regelmatig aandacht aan het onderwerp. … [Lees meer...] overNiet in het minst
A megool!
Precies een maand geleden schreef ik er nog over: de armzalige staat waarin de Nederlandse aanspreekvormen verkeren. Waar is de tijd dat wij elkaar nog aanspraken als "O mijn edele vriend!" Dat O, dat lijkt helemaal verdwenen. Gelukkig, de redding is nabij. Jonge Nederlandstaligen spreken elkaar weer op een klassieke manier aan. Ze gebruiken daarvoor alleen niet O! maar A!, en … [Lees meer...] overA megool!
Eigenlijk een feit
Het meest hilarische radiofragment van deze week is al binnen: de (zo te horen geïmproviseerde) absurdistische dialoog tussen de taaladviseur Ludo Permentier en presentatrice Annemie Peeters op het Vlaamse Radio 1, gisterenmorgen (vanaf 6:05): … [Lees meer...] overEigenlijk een feit
In ’t Armehuis een overrijke stof
Vondel had behalve een kousenwinkel ook een dichterij. Om zijn werk te verkopen, leurde hij niet bij uitgevers, zoals een moderne dichter zou doen, maar bij hooggeplaatste opdrachtgevers. Zo verkocht hij bijvoorbeeld zijn vertalingen van het werk van Vergilius. Zoals de Romeinse voorganger was opgebloeid onder de bescherming van Augustus en voor diezelfde Augustus een … [Lees meer...] overIn ’t Armehuis een overrijke stof
Google Translate herkent 1-aprilgrappen
Ik dacht even dat het zelf een grap was: het persbericht waarmee Google aankondigde dat de statistische software van het bedrijf nu ver genoeg geëvolueerd is om aan de hand van stijlkenmerken 1-aprilgrappen te herkennen. Even bellen met Antal van den Bosch, de Nijmeegse hoogleraar en Google-watcher, maakt duidelijk dat het bedrijf wel degelijk serieus is: … [Lees meer...] overGoogle Translate herkent 1-aprilgrappen
Is gnuiven een Nederlands woord?
Zijn er Nederlandse woorden met slechts één medeklinker, vraagt Bertold van Maris zich af in het nieuwe nummer van Onze Taal dat gisteren in de bus lag. Hij geeft er ook meteen een antwoord bij — er zijn er volgens hem zelfs drie, die alle drie tussenwepsels zijn: m, f en t. De m is het gemakkelijkst te begrijpen, dat is de klank die je maakt als je wil zeggen dat je iets … [Lees meer...] overIs gnuiven een Nederlands woord?
Waarom sushi?
Een van de fijne kanten van het leven als taalkundige is dat je je af en toe onbekommerd kunt overgeven aan pietluttige details. Ik bezoek momenteel een congres in Potsdam en daar hoorde ik gisteren een lezing over het Japanse woord voor waarom. Ik neem aan dat je zelf al behoorlijk ver heen moet zijn om te kunnen begrijpen hoe fijn dat is, maar het wordt nog gekker, want mijn … [Lees meer...] overWaarom sushi?
Hebbie en heppie
Terwijl u lekker de hele dag op een terrasje zit, gaat het werk aan het Taalportaal gewoon door — een website van een groep taalkundige van een aantal Nederlandse universiteiten en onderzoeksinstellingen die de hele grammatica van het Nederlands én het Fries wetenschappelijk in kaart willen brengen. Ah, nu jok ik. Het werk aan dat Taalportaal gebeurt ook soms op een terras, … [Lees meer...] overHebbie en heppie
Lekker onbegrijpelijk
Kunnen hypotheekcontracten en gezondheidsvoorlichting niet duidelijker? De grootste onderzoeksfinancier van Nederland, NWO, dacht van wel en schreef een subsidieronde uit voor onderzoek naar 'begrijpelijke taal'. De eerste tekst die uit het project kwam — de aankondiging welke projecten gehonoreerd waren — is duidelijk genoeg. Er valt wel iets op: de beschrijvingen van … [Lees meer...] overLekker onbegrijpelijk
Waarom zebrapad een mooi woord is
Ik heb een theorie over mooie en lelijke woorden. Mensen vinden klanken die je achter in de mond of in de keel maakt vaak lelijk: het Nederlands is onder andere zo weinig geliefd vanwege de overvloed aan g-klanken die je achterin de mond maakt. Juist klanken voor in de mond vinden mensen over de hele wereld mooi om te horen. Ik heb die theorie al een tijdje, maar het wordt … [Lees meer...] overWaarom zebrapad een mooi woord is
De slimste man van Nederland maakt taalfout!
Men zoemde dit weekeinde op Twitter: Robbert Dijkgraaf heeft een fout gemaakt! De slimste man van Nederland schreef in zijn column in NRC Handelsblad: - Die factor 1200 in veiligheid tussen trein en motor zou men toch gemakkelijk tot een fan van het openbaar vervoer maken. In die zin gebruikte Dijkgraaf men als lijdend voorwerp, en normaal gesproken mag dat niet, zegt … [Lees meer...] overDe slimste man van Nederland maakt taalfout!
Lezen en schrijven zonder moeite
Al dat dat geschrijf op het internet — waarom moeten mensen dat allemaal doen? Tijdschriften als Wired en weblogs als Sargasso besteedden de laatste tijd aandacht aan het Amerikaanse bedrijfje Narrative Science. Dat bedrijfje biedt de volgende dienst aan: je geeft ze een bak met data (allerlei tussenstanden in voetbalwedstrijden, of de fluctuaties op de beurs) en de computer … [Lees meer...] overLezen en schrijven zonder moeite
Belastingdienst als Engels woord
"De Engelse taal groeit nog steeds aan", schreef onder andere De Standaard deze week, "maar minder snel." De krant baseerde zich daarbij op een wetenschappelijk artikel van een soort dat de laatste jaren wel vaker verschijnt: zich baserend op enorme databases voeren onderzoekers enkele slimme statistische bewerkingen uit en komen daarna met allerlei … [Lees meer...] overBelastingdienst als Engels woord
Zomaar een gesprekje in crisistijd
(22 maart 2012; de sprinter van Amsterdam Zuid naar Leiden. Het treinverkeer is al de hele dag ontregeld. Een conducteur treedt de coupé binnen. Een reiziger kijkt sikkeneurig.) -Goedenavond. - Nee hoor, het is twee minuten voor zes, dus u moet zeggen: goedemiddag. - Nee, ik wil zeggen: goedenavond! - Heus, meneer, het klokje op mijn telefoon staat uiterst nauwkeurig afgesteld. … [Lees meer...] overZomaar een gesprekje in crisistijd
De toekomst van het Nederlands
Kun je de toekomst van het Nederlands voorspellen? Natuurlijk niet. Om te weten wat er met onze taal gaat gebeuren in de komende 500 jaar, moet je weten wat er met de Nederlanders gaat gebeuren — en wie kan dat weten? Het is wel leuk om het te proberen. Het onvolprezen Vlaamse tv-programma Man over woord had vorig jaar een item waarin ze een simpel dialoogje in de taal van … [Lees meer...] overDe toekomst van het Nederlands
Radiostilte voor de taal
Deze week wordt de laatste aflevering uitgezonden van Klare Taal, het enige radioprogramma dat er nog was over taal. Tijdens de jaren tachtig en negentig had je de Taalshow, waaraan alle toenmalige taalliefhebbers en taalkundigen weleens meededen, en Frank Jansen had een wekelijke enthousiasmerende taalrubriek in de TROS Nieuwshow op zaterdagmorgen. … [Lees meer...] overRadiostilte voor de taal
Laten we Van Dale kopen!
Het was heel even schrikken, het nieuws gisteren dat uitgeverij Van Dale in de aankoop staat. Het zou toch niet waar zijn! Er gaat toch niet weer een essentieel onderdeel van onze taalcultuur roemloos ten onder, omdat het aanstonds wordt aangekocht door een groot Chinees concern! … [Lees meer...] overLaten we Van Dale kopen!
De wereld veroveren met lelijke zinnen
De Jonge Akademie is een sympathieke club van vijftig wetenschappers uit allerlei vakgebieden, van medicijnen tot en met letterkunde, die nadenken over de plaat van de wetenschap in de Nederlandse samenleving. Vrijdag brachten ze een ook al sympathiek rapport uit, Tussen onderzoek en samenleving, waarin aanbevelingen worden gedaan over hoe de wetenschap dichter bij 'het grote … [Lees meer...] overDe wereld veroveren met lelijke zinnen
Waarom mensen sneller praten als je ouder wordt
De afgelopen weken mocht ik in Leiden een Studium Generale geven. Wat komen daar toch leuke mensen op af! Over het algemeen wat oudere mensen die alle tijd en geduld hebben, die vriendelijk naar de spreker glimlachen terwijl hij praat maar niet bang zijn om na afloop ook wat kritische vragen te stellen! Tijdens de vragenronde aan het eind kwam één aspect, dat ik tijdens de … [Lees meer...] overWaarom mensen sneller praten als je ouder wordt
Waarom proeven fijn is en ruiken niet
De discussie over de vraag of je kunt zeggen dat iets 'lekker smaakt' (sommige mensen, waaronder ik, vinden dat dit een beetje vreemd klinkt terwijl we wel 'lekker ruiken' kunnen zeggen; anderen vinden dat bijgeloof) kreeg gisteren een nieuwe wending toen iemand opmerkte dat er verschil is tussen de volgende twee zinnen: - De kaas ruikt. - De kaas smaakt. De eerste zin betekent … [Lees meer...] overWaarom proeven fijn is en ruiken niet
Dat smaakt naar bijgeloof
Ik verspreid bijgeloof en onzin, althans ik draag ertoe bij dat u blijft volharden in uw bijgeloof en onzin. Als u denkt dat vrijdag de dertiende gevaarlijk is, spreek ik u niet tegen, integendeel. Dat beweert althans de weblogger Taalprof. Wat is er aan de hand? Gisterenmiddag las een twitteraarster een taaladvies op de website van Onze Taal, waarin beweerd werd dat de … [Lees meer...] overDat smaakt naar bijgeloof
Face rijmt op reet. En wat doet de regering?
Foto: FaceMePLS Waarom maakt iedereen zich zo druk over de centjes, terwijl er een waar maatschappelijk debat is losgebarsten over een van de ankers van de Nederlandse cultuur? Over een onderwerp waar iedere Nederlander een mening over heeft, omdat hij er minstens één keer per jaar aan moet geloven — het rijm. Voor- en tegenstanders roeren zich en schrijven felle pamfletten … [Lees meer...] overFace rijmt op reet. En wat doet de regering?
Taal is een Qwerty-bord
Kan de Nederlandse taal verbeterd worden? Vrouwendag is weliswaar alweer bijna een week geleden, maar de vraag is sindsdien nog niet opgehelderd. Op die dag opende de filmmaakster Patricia Niedzwiecki een drietalige website, Femilang.org die aan deze materie gewijd is. (Opgelet, deze door de Brusselse staatssecretaris Bruno De Lille geopende website is zonder twijfel de … [Lees meer...] overTaal is een Qwerty-bord
ze Breken gemakkelijk af
Het zal wel geen toeval zijn dat De buurman, de titel van Voskuils posthume roman, bijna hetzelfde klinkt als Het bureau. Het nieuwe boek is een vervolg op de successerie en er tegelijkertijd een spiegelbeeld van. Waar Maarten en Nicolien in Het bureau vaak ruzie hadden over Maartens werk, daar kibbelen ze in het nieuwe boek over Nicoliens vriendschap met de homoseksuele buren. … [Lees meer...] overze Breken gemakkelijk af
Linda werkt bij een bank
Linda heeft theaterwetenschappen gestudeerd, probeert zoveel mogelijk vegetarisch te leven, woont alleen met twee poezen en is 'ondanks de rechtse praatjes' nog steeds geabonneerd op de Volkskrant. Welk van de onderstaande twee beschrijvingen is het waarschijnlijkst op Linda van toepassing? Ze werkt bij een bank. Ze werkt bij een bank en is lid van GroenLinks. De meeste … [Lees meer...] overLinda werkt bij een bank
