40 jaar tandeloos (17) Hoe meer ik De tandeloze tijd teruglees, hoe meer ik me moet verzetten tegen de neiging dat de cyclus, of toch minstens de eerste delen ervan, als postkatholiek te lezen zijn: een zoektocht naar een manier om het leven te kunnen begrijpen na het katholicisme. Het idee is te aantrekkelijk om te verlaten, maar je wilt natuurlijk niet zo’n hele cyclus … [Lees meer...] overVloeken is het bidden van de ongelovige

40 jaar tandeloos (16) Aan het begin van Weerborstels staat Albert Egberts als jongetje weemoedig te kijken hoe een medium oprukt: Ik was net elf geworden, en het was al een hele tijd aan de gang, onstuitbaar. Van steeds meer daken, uit de schaduw van steeds meer schoorstenen schoot het op, het kale onkruid, het dorre gewas van televisieantennes. De weemoed lijkt … [Lees meer...] overHet boekje is voor een groot deel van het Nederlandse lezerspubliek moeilijk

40 jaar tandeloos (15) Een leesproject dat ik ooit nog wil ondernemen: een over Italië in de Nederlandse letteren, op zijn laatst natuurlijk beginnend bij Couperus, en eindigend bij de huidige Grote Drie van de Nederlandse schrijvers in Italië – Frida Vogels, Geerten Meijsing en Ilja Pfeijffer. Ik denk dat er, behalve Amerika, geen land is dat de Nederlandse schrijvers zo … [Lees meer...] overNiet te overvloedig besproet met cacao uit de strooibus

40 jaar tandeloos (14) Annie E. was een true crime-podcast avant la lettre.: een documentairereeks die in 1979 acht zaterdagen lang werd uitgezonden op de Nederlandse radio en waarin een moord centraal stond – op de moeder van Annie E., met een veroordeelde (Annie) van wie je je kon afvragen of die het wel gedaan had. Ja, ze had zich geheimzinnig gedragen, en om … [Lees meer...] overRoddelen was een primitieve, orale vorm van literaire kunst

40 jaar tandeloos (12) De eerdere delen van De tandeloze tijd droeg A.F.Th. van der Heijden op aan zijn vrouw, de latere aan zijn vrouw en zijn zoon samen, maar Weerborstels. het 'intermezzo' dat in 1992 als boekenweekgeschenk verscheen, droeg hij op aan zijn zoon, Tonio. Het is het verhaal van een vader en een zoon. Een zoon die op jonge leeftijd omkomt bij een … [Lees meer...] overVlug! vlug! een reddende gedachte voor tante Karin

40 jaar tandeloos (11) Klasse speelt een belangrijke rol in de eerste delen van De tandeloze tijd (en ik geloof ook in de latere). Albert Egberts is een social climber. Hij is de eerste in zijn familie die aan de universiteit gaat studeren, en dat zonder dat iemand dat op zich heel opmerkelijk lijkt te vinden. De naam van Karl Marx valt in alle delen van de … [Lees meer...] overNiet Marx, maar Freud

40 jaar tandeloos (9) De eerste keer dat Albert Egberts in De gevarendriehoek bij Milli Händel in haar Nijmeegse studentenflat op bezoek is, ontdekt hij een belangrijk aspect van de poëtica van De tandeloze tijd: een verhaal zonder grote tragische wendingen moet worden verteld door allerlei verbanden te leggen. In die verbanden ligt het ‘stofgoud’: Hij begon met … [Lees meer...] overComplexe nonsens

40 jaar tandeloos (8) In De gevarendriehoek zit een scene die wordt gespiegeld in een later deel van De tandeloze tijd, Het hof van barmhartigheid. Tijdens de scene in De gevarendriehoek volgt Albert een filosofiecollege bij professor Klosser. In het latere deel doet hij tentamen over – onder andere – die stof. En het gaat dan over Heidegger, en met name diens opstel … [Lees meer...] overGluren met Heidegger

40 jaar tandeloos (7) In De gevarendriehoek staat een scene waarin het jongetje Albert in de keuken karnemelksepap met suiker zit te eten, als zijn vader binnenkomt en in de gootsteen zijn kater eruit begint te kotsen. Als hij klaar is, maakt hij de gootsteen schoon, en dan schrijft Van der Heijden: Hoewel nog altijd wat grauw, begon hij alweer het heertje te worden. … [Lees meer...] overPitsen

40 jaar tandeloos (5) Een intrigerend klein motief in Vallende ouders van A.F.Th. van der Heijden vormen de verwijzingen naar joden. Je kunt niet zeggen dat het nu echt een rode draad het, het is een heel klein draadje dat een paar keer, vrij onopvallend in het grote ruime tapijtwerk naar boven komt. Het is misschien niet gek dat in een milieu dat een Oostfront-soldaat … [Lees meer...] over’t Jodinneke

40 jaar tandeloos (4) Waar hoofdpersoon Albert Egberts vrij aan het begin van Vallende ouders met zijn beste vriend Thjum een relikwie (een paar schoenen) steelt uit een kerk, daar gaat hij tegen het eind van het boek met zijn vroegere beste vriend Flix mee om orgelpijpen te stelen uit een verlaten kerk. De schrijver maakt de symmetrie expliciet door Albert in eerste … [Lees meer...] overWas Hem de huur opgezegd?

40 jaar tandeloos (4) Τoen ik dit voorjaar Manon Uphoff interviewde, tikte ze me op de vingers. Ik legde haar voor dat ik dacht dat ze na haar eerdere fictie, dat zich vooral op een wereld binnenshuis richt, zich met haar werk voor het collectief FixDit, dat zich inzet voor de vrouwelijke stem in de literatuur, meer naar buiten begon te keren. Ze zei toen dat ik een valse … [Lees meer...] over‘Het kleurloze soort vrouwen waarvan de Nijmeegse studentenwereld sinds jaren vergeven was’

40 jaar tandeloos (3) Een belangrijke, te weinig besproken, vraag is hoe serieus moeten we het concept leven in de breedte nemen? De titel van A.F.Th. van der Heijdens cyclus De tandeloze tijd wordt er vaak mee in verband gebracht, en dat is logisch gezien de manier waarop Albert Egberts, de hoofdpersoon, het begrijp bij zijn vriend aan het begin van deel 1 (Vallende … [Lees meer...] overMindful leven in de breedte