Het leek een plausibele theorie: om veel kleurennamen te hebben, heb je technologie nodig – verfstof, of manieren om gekleurde steentjes aan een ketting te rijgen. Jagers-verzamelaarsvolkeren hebben meestal maar weinig kleurnamen: iets voor rood, iets voor zwart, iets voor blauw en groen samen. Zij hebben, zo is de redenering, ook niet veel aan zulke namen. Planten en bloemen … [Lees meer...] overHeb je verf nodig voor kleurennamen?
De talmende rasp van zijn nooit gladgeschoren gezicht
In de allerlaatste zin van het helemaal achterin haar boek geplaatste dankwoord onthult Annette Portegies wat ze met Weerspiegeld in een waterglas, haar boek over Maurice Gilliams, heeft beoogd¨"geen verslag doen, maar een verhaal vertellen". Een verslag heeft de ambitie alles te documenteren, maar Portegies schreef inderdaad een verhaal, waarin duidelijk keuzes worden gemaakt. … [Lees meer...] overDe talmende rasp van zijn nooit gladgeschoren gezicht
Hoe eerlijk is het Engels?
Wat betekent het dat het Engels op weg is een wereldtaal te worden? Moeten we dat toejuichen of moeten we proberen er iets aan te doen? Gegeven het belang van de ontwikkelingen – een wereld waarin iedereen Engels spreekt is echt wel een andere dan een wereld waarin die taal vooral interessant is voor toeristen naar het Verenigd Koninkrijk – zou je verwachten dat er af en toe … [Lees meer...] overHoe eerlijk is het Engels?
Waaronder begrepen
De laatste tijd treed ik af en toe op als deskundige voor rechtszaken, en dan gaat het altijd over dezelfde kwestie: wat behoort er al dan niet tot de detailhandel. Het begon met een gemeente die als definitie van detailhandel het volgende gebruikte: Het anders dan voor directe consumptie bedrijfsmatig te koop aanbieden, waaronder begrepen de uitstalling ten verkoop, het … [Lees meer...] overWaaronder begrepen
Wat Arie Mout over literatuur dacht
Wat een fijn blad is Nederlandse Letterkunde geworden! Terwijl universiteiten hun best doen om de woorden Nederlandse Letterkunde zoveel mogelijk te verdoezelen – bijvoorbeeld in de namen van leerstoelen – laat het blad van dezelfde naam zien hoe fris, veelzijdig en interessant het onderzoek naar de Nederlandse literatuur nog is. Een van de aandachtspunten is de lezer: hoe … [Lees meer...] overWat Arie Mout over literatuur dacht
Doorwerken tijdens een treinstaking
De staking van het treinpersoneel van vandaag laat zien hoe we op de universiteiten het werk ook zélf op ons bord laden. Iedereen heeft de mond vol van verlichting van de werkdruk, maar ondertussen zorgen we er zelf voor dat die druk nooit afneemt. Drie jaar geleden had zo'n staking betekend dat we een berichtje hadden geschreven: "sorry, mensen, velen van jullie kunnen … [Lees meer...] overDoorwerken tijdens een treinstaking
De neerlandistiek en meertaligheid
De belangrijkste trend in de neerlandistiek van de afgelopen jaren: dat de grenzen opengaan. We wisten natuurlijk al heel lang dat het wonderlijk is om een vakgebied te laten bepalen door politieke grenzen. Er is geen vakgebied dat zich concentreert op de flora en fauna van Nederland en Vlaanderen, waarom zou je dan wel voor taal en literatuur die grenzen aanhouden? Wat we … [Lees meer...] overDe neerlandistiek en meertaligheid
Een ode aan de bestuurder
Agneta Fischer lijkt me iemand die graag provoceert. Twee jaar geleden noemde ze de lockdown 'massahysterie', eerder dit jaar zei ze dat de universiteit geen geld meer had om werknemers op hun kamer te laten nadenken. Er zijn meer mensen die het leuk vinden om de aandacht te trekken, zij werd er decaan mee, bij de Faculteit Maatschappij- en Gedragswetenschappen aan de … [Lees meer...] overEen ode aan de bestuurder
Emancipatie en diversiteit
Een van de redenen waarom ik blij ben dat ik in Nijmegen werk: tijdens de opening van ieder academisch jaar wordt melding gemaakt van een streven naar emancipatie. Ook gisteren was dat weer het geval. De meeste universiteiten hebben het tegenwoordig over diversiteit, en dat werd ook gisteren in Nijmegen wel genoemd, maar het profiel dat de universiteit nastreeft is dat van … [Lees meer...] overEmancipatie en diversiteit
Wij zijn embedded
Ik ben al meer dan 25 jaar embedded. Dat is de conclusie die ik trek uit een blog van de bekende Delftse wetenschapscommunicator Roy Meijer. Een wetenschapscommunicator is iemand die over wetenschap praat met mensen die niet aan wetenschap doen: wetenschapsjournalisten, voorlichters, schrijvers van kinderboeken over ruimtevaart. Meijer vraagt zich af waarom zulke mensen niet … [Lees meer...] overWij zijn embedded
Weet gij hoe de distributieriem vervangen dient voor een perfecte kleptiming?
De Vlaamse dichter en docente Ruth Lasters maakt zich al enkele jaren druk over een inderdaad belangrijke kwestie: het verschil tussen A en B. Kinderen worden wanneer ze 12 zijn geclassificeerd als A-leerling (dan gaan ze de theoretische kant op) of als B-leerling. Lasters wijst op de symbolische waarde van die labels: B is in onze samenleving en ons taalgebruik meestal toch … [Lees meer...] overWeet gij hoe de distributieriem vervangen dient voor een perfecte kleptiming?
Hoeveel genders kan een taal aan?
De discussie over genderneutrale pronomina heeft alles wat het hartje van de taalkundige sneller doet kloppen: het gaat tegelijkertijd over heel kleine woordjes én over grote vragen. Je kunt er lekker aan de schrijftafel op puzzelen maar het is ook een kwestie met enig maatschappelijk belang. Onweerstaanbaar! Ik mag er graag over denken en omdat voor mij ergens over denken … [Lees meer...] overHoeveel genders kan een taal aan?
Peer review maakt de wetenschap traag
Een van de mysteries van het leven aan de begin van de eenentwintigste eeuw is: waarom zit er zo weinig vooruitgang in de wetenschap? Het vak is een gigantische industrie, er werken wereldwijd waarschijnlijk tienduizenden, misschien honderdduizenden mensen als beroepsonderzoeker, en toch zit er in de meeste vakken voor zover ik kan zien weinig schot. Er wordt natuurlijk … [Lees meer...] overPeer review maakt de wetenschap traag
I like pink
Nene leert Engels Nene is acht jaar en woont sinds drie jaar in Nederland. Haar moedertaal, het Hongaars, is ze helaas op een paar woorden na (szia, csiga, játszótér) vergeten. Ze drukte het actief weg uit haar geheugen – haar moeder spreekt Italiaans, alle anderen in de wijde omtrek spreken Nederlands, het Hongaars moest kennelijk zo snel mogelijk worden … [Lees meer...] overI like pink
Hoe uit taalcontact nieuwe taal ontstaat
Er is de laatste jaren in de taalkundige literatuur veel aandacht voor de gevolgen van taalcontact: wat gebeurt er als groepen sprekers van verschillende talen bij elkaar komen, bijvoorbeeld door migratie? Of wanneer sprekers meer dan één taal beheersen? Die talen beïnvloeden dan elkaar, en dit soort contact is waarschijnlijk een drijvende kracht achter veel taalveranderingen. … [Lees meer...] overHoe uit taalcontact nieuwe taal ontstaat
Het Nederlands is meer dan opgeleukt Duits
Een interview met Jet Louwerse Vandaag neemt Jet Louwerse afscheid als voorzitter van de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek. Ik interviewde haar onlangs voor VakTaal, het tijdschrift van de IVN. “Door de neerlandistiek heb ik ontdekt dat ideeën die we hebben over ‘Nederlands’ helemaal niet zo vanzelfsprekend zijn”, zegt Henriëtte Louwerse,tot voor kort … [Lees meer...] overHet Nederlands is meer dan opgeleukt Duits
De gewaardeerde maar haastig achtergelaten huisvriend Sebastiaan
Een zomer met Manon Uphoff (50 en slot) Als ik aan het begin van deze reeks had geweten, wat ik nu weet, had ik de reeks Een zomerhuis met Manon Uphoff genoemd. Niet alleen spelen huizen, kamers, ruimtes, een zeer belangrijke rol in haar werk, ze heeft zelf dat werk ook met allerlei ruimtes vergeleken: een spiegelpaleis, een kamer, een ruimte waar ze de lezer binnen … [Lees meer...] overDe gewaardeerde maar haastig achtergelaten huisvriend Sebastiaan
Een mager verdrietig klein ding met slechte tanden
Een zomer met Manon Uphoff (49) Voor januari 2023 staat een nieuwe verhalenbundel van Manon Uphoff gepland, haar eerste boekpublicatie na Vallen is als vliegen. Hoe zal haar schrijven er dan uit zien? Ik weet niet of 'De wildernis waar jongens mannen worden', een verhaal dat ze dit voorjaar plaatste op de website van ILFU, in die bundel komt, maar haar werkwijze kennende … [Lees meer...] overEen mager verdrietig klein ding met slechte tanden
De jezusbeeldjes, de kerstbomen, de kunstboeken, de schilderijen, de Parker-vulpen
Een zomer met Manon Uphoff (48) Een van de grootste eerbewijzen die een hedendaagse Nederlandse schrijver ten deel kunnen vallen lijkt mij: besproken worden door Maaike Meijer. Niemand kan zo goed en indringend en precies lezen als zij. Het gebeurt Manon Uphoff dit jaar: in september verschijnt een aan Uphoff gewijd nummer van De Revisor, dat wordt besloten door een … [Lees meer...] overDe jezusbeeldjes, de kerstbomen, de kunstboeken, de schilderijen, de Parker-vulpen
Gebruik allebei je ogen
Een zomer met Manon Uphoff (47) In Vallen is als vliegen geeft de vertelster (die zich 'ondergetekende') noemt een verklaring van haar eigen werk, de noodzaak ervan, in ieder geval voor haarzelf: Zou iemand me op een dag vragen wat ik probeer te begrijpen en doorgronden met mijn obsessieve gekriebel in Moleskine-aantekenboekjes... met mijn blauwe BIC-pen en die … [Lees meer...] overGebruik allebei je ogen
In elkaar gedrukt en uit elkaar getrokken
Een zomer met Manon Uphoff (46) Verhalen zijn misschien wel de bron van alle kennis: uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat mensen ook abstracte kennis vaak in eerste instantie tot zich nemen als een verhaal, we hebben bovendien zo'n goed geheugen voor verhalen dat we achteraf onbewust allerlei verbanden blijken te hebben gelegd tussen gebeurtenissen die geen verband … [Lees meer...] overIn elkaar gedrukt en uit elkaar getrokken
Een in zichzelf gekeerde jongen met een buitengewoon tekentalent
Een zomer met Manon Uphoff (45) Een van de dimensies die de diepte van Vallen is als vliegen – de diepte waarin je valt – bijna peilloos maken, zijn de parallellen die er voortdurend gevlochten worden tussen de dochter M.M. en de vader HHEH die haar heeft misbruikt. De identificatie tussen dochter en vader, tussen slachtoffer en dader is misschien niet absoluut, maar … [Lees meer...] overEen in zichzelf gekeerde jongen met een buitengewoon tekentalent
In Amerika houden onderzoekers zich al jaren bezig met een boeiend onderzoek
Een zomer met Manon Uphoff (44) "Op 13 november van het jaar 2015", zo begint het tweede hoofdstuk van Manon Uphoffs roman Vallen is als vliegen," viel Henne Vuur van de trap en stierf, enkele uren vóór een groep uitgaande jongeren in de Bataclan te Parijs voorgoed weerhouden werd van verdere onschuldige uitstapjes." Er staan meer van dit soort verwijzingen in de … [Lees meer...] overIn Amerika houden onderzoekers zich al jaren bezig met een boeiend onderzoek
Hoe kan ik jullie toegang verschaffen tot dit labyrint?
Een zomer met Manon Uphoff (43) Vallen is vliegen (2019) is zonder twijfel een afschuwelijk boek om te lezen: pijnlijk, huiveringwekkend. Ik heb het tot nu toe in deze serie vermeden omdat ik de rest van het oeuvre nog eens wilde bekijken zonder de slagschaduw die Vallen ongetwijfeld vanaf nu over het hele oeuvre werpt. Maar nu het einde van de zomer in zicht raakt, kon ik … [Lees meer...] overHoe kan ik jullie toegang verschaffen tot dit labyrint?
De wereld, in al haar schoonheid, woestheid en verschrikking, kijkt naar ons terug
Een zomer met Manon Uphoff (42) Toen ik deze 'zomer met Manon Uphoff' begon, was mijn idee dat de relatie tussen lichaam en denken een belangrijke leidraad zou zijn. Jullie kunnen dat teruglezen in de eerste stukjes (welkom terug van vakantie!) Ik heb me daarin niet vergist: lichaam en denken zijn belangrijke onderwerpen voor Uphoff, waarnaar ze steeds terugkeert. De … [Lees meer...] overDe wereld, in al haar schoonheid, woestheid en verschrikking, kijkt naar ons terug
