• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Een verzameling plankjes

10 december 2022 door Marc van Oostendorp 4 Reacties

Waarom Ingmar Heytze lezen

Met wat geluk, de nieuwste bundel van Ingmar Heytze, gaat over grote thema’s van dood en leven. De bundel is opgedragen aan Heytzes vader, dit jaar op 90-jarige leeftijd overleden. Een aantal gedichten zijn aan hem en zijn dood gewijd, zoals hier ook verschillende coronagedichten in zijn opgenomen. Hartverscheurend worden zulke gebeurtenissen bij Heytze niet – je leest hem niet om te verzinken in een diepe depressie. De bundel heet zelfs Met wat geluk.

Toch lees je Heytze geloof ik ook weer niet om extatisch van geluk te worden. Je leest hem vanwege de formuleringen, die zo niet gelukkig dan toch tevreden stellen, hoe droevig de onderwerpen ook zijn:

(…) De doden zijn geen rugzak
die steeds voller wordt
om rond te slepen.

Zij zijn de splinters
die je uitdrijft door te leven. (…)

‘Anders niet’

Die laatste twee regels geven een sterk beeld, op drie niveaus tegelijk. Op het eerste niveau wordt wat benoemd er met splinters gebeurt die ineens onder je huid komen, maar zelden benoemt – te klein, te onbelangrijk voor de poëzie en zelfs voor het dagelijkse gesprek. Maar juist door zo’n detail naar voren te halen, word je je bewust van de oneindige rijkheid van het leven, vol onbenulligheden die niemand ooit benoemt.

Aan elkaar geknoopt

Op het tweede niveau wordt de dood van anderen ineens ook gerekend tot dat terrein van onbenulligheden. Ook de rouw over die en die en, god, die is ook al dood, zeurt eigenlijk vaak alleen maar door. Je praat er niet over, het is er wel de hele tijd.

En, dat is het derde niveaus, het gaat allemaal ook wel weer over. Het zweert zich er wel uit.

Het zijn geen gedachten die op zich verpletterend zijn, maar door deze manier van verwoorden worden ze aan elkaar geknoopt en dat heeft iets heel prettigs.

Het meest geslaagde gedicht in Met wat geluk vind ik ‘Stradivaria’ dat ook die charme heeft van bijna terloops uitgesproken alledaagsheden waar niemand het ooit over heeft:

Een instrument valt te omschrijven
als een verzameling plankjes
die een tijdje bij elkaar horen.

Evenzo kun je de woorden
van een gedicht beschouwen,
een garderobe, een huis, een gezin.

Ooit naderde ik in mijn kano
een dikke boomtak
die breed over het water hing.

Toen ik te dichtbij kwam
sneeuwde hij dun en kaal
in een vlucht jonge uitljes.

Mooie avond

Dat allerlei dingen – zelfs kostbare muziekinstrumenten – uiteindelijk verzamelingen losse dingen zijn, wie zal het ontkennen? Maar als je dit gedicht leest, kun je je er even in vermeien. Verwondering is iets dat vaak wordt genoemd als een positieve kwaliteit van gedichten en, misschien omdat het zo vaak genoemd wordt, roept dat woord tegelijkertijd soms weerstand op. Op zich is verwondering misschien ook wel héél gemakkelijk op te roepen: och, kijk nu toch naar dat mandarijntje! Hoe komt het toch dat die altijd oranje zijn en nooit paars!

Maar hier worden in de eerste twee coupletten dingen opgesomd waarvan je inderdaad te weinig beseft dat ze ook uit losse elementen bestaan, en wordt daar in de laatste twee alinea’s een beeld bij gegeven dat begint als een cliché (Hiawatha gaat op zijn kano onder een boomtak door) maar dan in de laatste woorden ineens vorm en zin krijgt, in een verrassing – die jonge uiltjes.

Niet al Heytzes gedichten zijn zo, maar hij schrijft nooit slecht, en een paar regels, een paar gedichten zoals dit zijn ruim voldoende voor een mooie avond.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel, Uitgelicht Tags: poëzie

Lees Interacties

Reacties

  1. Jona Lendering zegt

    10 december 2022 om 09:24

    Dank je wel. Weer een fijn stukje om de dag mee te beginnen.

    Beantwoorden
  2. Joost zegt

    10 december 2022 om 14:56

    Overigens zag ik laatst dat ene Danny Latjes een timmermanszaak heeft met de naam “Bouwen met Latjes”. Een wat losse associatie, maar toch.

    Beantwoorden
  3. zichvanverre zegt

    11 december 2022 om 02:02

    uitljes?

    Beantwoorden
    • Robert Kruzdlo zegt

      11 december 2022 om 13:13

      Knappen doen ze ook.

      Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

D. Hillenius • Wij hebben nog vergeten

men laat Hongaren de zee zien
hijst Hollanders op bergen
beren op fietsen
opoe Moses maakt schilderijen

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

Van zomers die wij niet kennen
ritselen de blaren,
in winters die wij niet kennen
sneeuw onhoorbaar valt.

Bron: Uit de hoge boom geschreven, 1967

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

18 juli 2025

➔ Lees meer
19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

15 juli 2025

➔ Lees meer
1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

11 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1801 Taco Roorda
1901 Wim Caron
sterfdag
1901 Jan ten Brink
1919 Jacob Verdam
2010 Hans den Besten
➔ Neerlandicikalender

Media

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

15 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 3 Reacties

➔ Lees meer
Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

14 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

13 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 2 Reacties

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d