• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Waar lezen we?

9 december 2022 door Marc van Oostendorp 2 Reacties

Illustratie uit het besproken artikel

Lezen is niet alleen een van de leukste dingen die je brein kan doen, het is ook enorm ingewikkeld. Van alles en nog wat komt erbij kijken: begrip van de taal, manieren om bij te houden waar je precies bent in een verhaal of een betoog, je stelt je misschien visueel voor wat je ziet, je reageert emotioneel en wat al niet.

Maar daarbij is lezen uiteindelijk ook nog een vorm van kijken. Je ziet de lettervormen op het papier, identificeert ze, vergelijkt ze met andere letters die je eerder hebt gezien – zelfs voor een geheel nieuw lettertype is dat doorgaans geen probleem. Met een beetje ervaring herken je zelfs woorden in één oogopslag.

Over het lezen op dat, laten we zeggen, allerlaagste niveau doet de Franse onderzoeker Stanislas Dehaene met zijn Parijse medewerkers al langere tijd fascinerend onderzoek. Deze week verscheen er een nieuw, nog niet gepubliceerd artikel (een preprint) op de website Biorxiv.

Gezichtsherkenning

In dit artikel vergelijken de onderzoekers hoe tweetalige lezers lezen: gebruiken ze daarvoor dezelfde hersendelen? We weten dat voor het lezen bepaalde ‘visuele’ delen van de hersenen worden ‘hergebruikt’ – dit geldt met name voor de hersendelen die we anders gebruiken om 3D te zien. Bovendien weten we dat iedereen voor het lezen in grote lijnen dezelfde delen van de hersenen gebruikt – zelfs onafhankelijk van het schriftsysteem, dus of het nu over karakters gaat, Arabische letters of het Latijnse alfabet. Kennelijk is dat een gebied van de hersenen waar het goed mee gaat. (In eerder werk heeft Dehaene laten zien dat dit mogelijk gebruikt dat die heel verschillende schriftsystemen bestaan uit soortgelijke elementen, die makkelijk opgepikt worden door het visuele deel van de hersenen dat verantwoordelijk is om diepte te zien.)

In hun nieuwe onderzoek keken de onderzoekers naar twee groepen: tweetaligen in het Engels en het Frans en tweetaligen in het Chinees en het Engels. Die twee groepen kunnen bijna niet verder uit elkaar lijken. Engels en Frans hebben niet alleen hetzelfde alfabet, maar omdat het Engels veel woorden uit het Frans heeft geleend (beauty, joy) en beide talen een conservatieve spelling hebben, lijken veel woorden visueel ook nog op elkaar (beauté, joie). Aan de andere kant zijn het Chinees en het Engels heel verschillende talen die ook nog gebruik maken van heel verschillende schriftsystemen.

Het is misschien ook niet verrassend dat Frans-Engels tweetaligen echt hetzelfde hersendeel gebruikten om de twee talen te lezen, maar bij de tweetaligen in het Chinees en het Engels was er ook een enorme overlap. De verschillen waren zelfs maar heel klein en betroffen vooral dat deze lezers iets meer geneigd waren om voor het Chinees ook een ander deeltje van de hersenen erbij te betrekken – het deel dat we evolutionair gezien gebruiken om gezichten te herkennen. Ze deden dat, als ik de resultaten goed interpreteer, zelfs meer dan een eentalige Chinezen. Die gezichtsherkenning is dus een hulptroep die wordt ingeschakeld om zaken een beetje uit elkaar te houden.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: lezen, neurolinguistiek, taalkunde, tweedetaalverwerving

Lees Interacties

Reacties

  1. Hans W. zegt

    9 december 2022 om 13:17

    Deze reactie is niet zo flauw bedoeld als het lijkt. Toen ik de titel las, dacht ik: Ik lees vaak in bed! Waar het in het artikel écht over gaat, is daardoor misschien nog wel interessanter voor me geworden…

    Beantwoorden
  2. Robert Kruzdlo zegt

    10 december 2022 om 00:31

    Misschien is de vraag wel: wie lees er hier, ik of het brein. Nog interessanter is dat het hele brein leest en dus niet alleen de gebieden die oplichten. Zelfs als je zaken uit elkaar wil houden.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Lucebert • Tajiri

Het licht is de liefde is niets
Een gat grijpt naar een ander gat
Het beeld bijt een beeld
De spiegel is bleek en bont

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

LIBELLEN

Hier is de broedplaats, takken in elkaar gehaakt,
manshoge brandnetel slaapt tussen grijze
verdorde armen, dun dood sparrehout.
Libellen paren een snel ogenblik,
bidden in zwermen, zetten zich,
doorzichtige strikken, korte takken,
op taktoppen.

Bron: Dierenalfabet, postuum verschenen, 1978

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

11 juli 2025

➔ Lees meer
26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

10 juli 2025

➔ Lees meer
Augustus: Eetvoorstelling ‘Muzikaal Feestmaal’ op Slot Zuylen en Muiderslot

Augustus: Eetvoorstelling ‘Muzikaal Feestmaal’ op Slot Zuylen en Muiderslot

8 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1881 Maria Kronenberg
sterfdag
2018 Dana Constandse
➔ Neerlandicikalender

Media

De literaire letterenshow 2

De literaire letterenshow 2

12 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De laatste keuze van Rogi Wieg

De laatste keuze van Rogi Wieg

9 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Van Lacarise den katijf die enen pape sach bruden zijn wijf

Van Lacarise den katijf die enen pape sach bruden zijn wijf

8 juli 2025 Door Vianne Cré Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d