Iemand krijgt een onvoldoende, in ons managershorrorfeuilleton De verleden tijd van lijken "Wat gezellig dat we nu bij elkaar zitten", zei Wouter, de hoogleraar Technologisch-Financiële Letterkunde tegen zijn collega Maribella, de Endowed Arie de Jager Chair of Dutch Studies. "Het heet dan wel een functioneringsgesprek, maar zo moeten we dat natuurlijk niet zien. We zijn … [Lees meer...] overPeer review stelt bij boeken echt niet veel voor
Wat je zegt, gaat vanzelf
Deze week verscheen een nieuw boek van Liesbeth Koenen, vol vrolijke stukjes over taal en taalwetenschap. Ik sprak met haar over de vraag waarom het nuttig is iets over taal te weten? Bekijk deze video op YouTube Liesbeth Koenen. Wat je zegt, gaat vanzelf. Amsterdam: De Kring, 2019. Bestelinformatie via internet. … [Lees meer...] overWat je zegt, gaat vanzelf
Zulk een nieuwtje op den 1en April!
De Multatulileescursus (57) - We zouden deze week nog eens terugkomen op stukken uit 1875, en met name de recensies van Vorstenschool die hier zijn afgedrukt. - Ja, zoals er indertijd kennelijk in de krant ook allerlei artikels verschenen over dat Multatuli mogelijk de repetities zou bijwonen, en dat hij indertijd de repetities had bijgewoond, en dat de eerste … [Lees meer...] overZulk een nieuwtje op den 1en April!
De nieuwe taalregel 2019
Het is ieder jaar natuurlijk weer spannend: welke nieuwe taalregel zal nu weer aan de officiële voorschriften van het Nederlands worden toegevoegd? Hoe kunnen wij deskundigen het leven van anderen nu weer zuur maken? … [Lees meer...] overDe nieuwe taalregel 2019
Stakingsbereidheid
Momenteel zijn we aan de universiteit bezig met een witte staking. Nou ja, we, ik ben bang dat ik tot nu toe van geen enkele collega een automatisch antwoord heb gekregen met de tekst die WO in Actie heeft geadviseerd, behalve van mijn vrouw, maar dat telt niet. Is de actie mislukt? … [Lees meer...] overStakingsbereidheid
Neerlandistiek: keer het tij
Door Yra van Dijk, Jet Louwerse, Marc van Oostendorp, Ted Sanders en Els Stronks Achter de ogenschijnlijke eensgezindheid over het belang van het vak Nederlands gaat veel achterstallig onderhoud schuil in het onderwijs in onze taal en cultuur. Het is tijd voor een noodkreet die harder klinkt dan alle toeterende tractors op het Malieveld bij elkaar. Kennis van de landstaal is … [Lees meer...] overNeerlandistiek: keer het tij
Moderne romantiek: mannen zijn kleuters en lastpakken
Hoe gaat het toe in het Nederlandse boek? Veel modern letterkunde-onderzoek is sociologisch georiënteerd: het wil iets zeggen over hoe de samenleving in elkaar zit door de verbeelding van die samenleving in romans te bestuderen. Ik schreef gisteren over dergelijk onderzoek. Het is dan enigszins vreemd dat men zich meestal beperkt tot mainstream literair werk. Veel onderzoek … [Lees meer...] overModerne romantiek: mannen zijn kleuters en lastpakken
Fictieve buurvrouwen en de interessantheidshypothese
Er is zoals jullie weten de échte wereld en er is de wereld van de fictie. In sommige opzichten lijken ze op elkaar – beide worden bijvoorbeeld bevolkt met entiteiten die met elkaar converseren. En in sommige opzichten lijken ze ook niet op elkaar – ik heb de indruk dat romanpersonages gemiddeld minder vaak de wc bezoeken dan de auteurs die hun leven beschrijven. … [Lees meer...] overFictieve buurvrouwen en de interessantheidshypothese
Witte staking
Ik weet niet zo goed waar de term 'witte staking' vandaan komt en ik heb me in het verleden wel uitgesproken tegen de vorm, maar WO in Actie heeft de actievorm nu uitgeschreven, en dan moet je solidair zijn. … [Lees meer...] overWitte staking
Taal voor de leuk: de podcast
Het is een schande dat Paulien Cornelisse nooit een prijs heeft gekregen van de Nederlandse taalkundigen voor de manier waarop zij steeds weer laat zien hoe interessant het leven is als je je verwondert over taal in plaats van er almaar over te mopperen. Wat we tot die tijd in ieder geval kunnen doen: stemmen op haar boek Taal voor de leuk, dat genomineerd is voor de … [Lees meer...] overTaal voor de leuk: de podcast
Ik ben in oorlog met Douwes Dekker, die verlangt te deelen in mijn bewondering voor Multatuli
De Multatulileescursus (56) - Het gedocumenteerde leven van Multatuli was ook echt nooit saai, hè. Ook in de stukken uit 1875 valt weer veel te smullen. - Nou, voor mij waren het toch vooral wel héél veel recensies van Vorstenschool, dat in deze periode eindelijk in première ging, met Multatuli's goede vriendin Mina Krüseman in de hoofdrol van Koningin Louise. - … [Lees meer...] overIk ben in oorlog met Douwes Dekker, die verlangt te deelen in mijn bewondering voor Multatuli
‘Als Amerika zijn kernwapens in de zee had gegooid, was er oorlog uitgebroken‘
Een van de aardige dingen van taal is dat ze ons mogelijk maakt om zaken te bespreken die helemaal niet waar zijn: "Als morgen de Derde Wereldoorlog uitbreekt, ga ik zeker kijken." Als andere dieren zoiets al zouden denken, kunnen ze het in ieder geval niet met elkaar over dat soort hypothetische omstandigheden hebben. Wat betekent zo'n zin eigenlijk? Lange tijd is gedacht … [Lees meer...] over‘Als Amerika zijn kernwapens in de zee had gegooid, was er oorlog uitgebroken‘
De minister tegen wetenschap slaat weer toe
Ik vond het wel een aardige actie: een wereldberoemde collega, de Nijmeegse hoogleraar astrofysica Heino Falcke, trok aan de bel toen hij een NWO-subsidie misliep. Iemand die net in het voorjaar een wereldwijde wetenschappelijke (en wetenschapsjournalistieke) doorbraak had gehad met een foto van een zwart gat, kreeg nu geen geld. … [Lees meer...] overDe minister tegen wetenschap slaat weer toe
De aangeboren weerzin tegen het idee dat weerzin aangeboren kan zijn
Sommige kennis is mogelijk aangeboren. Er bestaat op dit punt bijvoorbeeld al een lang lopende discussie over taal. Nu is dat een nogal wonderlijke discussie als je kijkt naar wat er wetenschappelijk bekend is: bijvoorbeeld dat baby's van een paar uur oud al verschil horen tussen hun moedertaal en een vreemde taal. Dat betekent dat ze zich al aspecten van de klankvorm van hun … [Lees meer...] overDe aangeboren weerzin tegen het idee dat weerzin aangeboren kan zijn
Je moet dat niet zeggen!
Nene leert Nederlands Ongeveer een half jaar hoort Nene nu veel minder Hongaars dan in de eerste vijf jaar van haar leven. Begin april zijn we begonnen met Nederlands met haar te spreken, maar in die tijd spraken de meeste andere mensen nog wel Hongaars met haar, want we verbleven in Hongarije. Begin mei zijn we naar Nederland gekomen en sindsdien spreken de meest andere … [Lees meer...] overJe moet dat niet zeggen!
Competatief
De man met de beste taaloren van Nederland is zonder twijfel Siemon Reker. Deze emeritus hoogleraar Gronings was de eerste die het verschijnsel opmerkte dat Jan Stroop later Poldernederlands zou noemen. Nu hoorde hij drie jaar geleden al iets bij Mark Rutte dat anderen, pas recentelijk begint op te vallen: de man zegt competatief. Net als tal van anderen, die trouwens ook … [Lees meer...] overCompetatief
Overlappende zinnen
Taalkunde van 1919 In een onregelmatig verschijnende reeks bespreek ik af en toe taalkundige publicaties van 100 jaar geleden. Honderd jaar geleden werden er soms zaken geobserveerd in het Nederlands die nog altijd bestaan en nog altijd niet goed beschreven zijn. Zo publiceerde J. Kooistra in 1919 een artikel over 'twee Hollands-Engelse parallellen in de … [Lees meer...] overOverlappende zinnen
Iedere poging om eenvoudiger en natuurlijker te worden, wordt eerst bejegend met geschreeuw over gezochtheid
De Multatulileescursus (55) - Als je Een zaaier van Carel Vosmaer leest, begrijp je wel ongeveer wat Multatuli bedoelde als hij klaagde dat hij niet goed gelezen werd. - Maar over Vosmaer had hij toch geen klachten? Hij... - Nee, dat maakt het eigenlijk des te erger. Vosmaer was hem natuurlijk gunstig gezind... - ... hij was denk ik de eerste die een … [Lees meer...] overIedere poging om eenvoudiger en natuurlijker te worden, wordt eerst bejegend met geschreeuw over gezochtheid
Ironische wetenschap
De Amerikaanse wetenschapsjournalist John Horgan heeft zichzelf een eigenaardige opdracht gesteld in het leven: aantonen dat de (natuur)wetenschap nu wel zo'n beetje klaar is. Ja, er zullen vast nog allerlei uitvindingen worden gedaan op basis van wat we allemaal weten, en wellicht zullen er her en der nog wat witte plekjes op de kaart worden ingekleurd. Maar de hoop dat de … [Lees meer...] overIronische wetenschap
‘Het hoeft niet meer per se.’
De geschiedenis van hoeven Alles moet altijd veranderen en dus ontkomt ook het werkwoord hoeven daar niet aan. Het is een opmerkelijk werkwoord, bijvoorbeeld omdat het in het moderne Nederlands eigenlijk alleen kan voorkomen in zinnen waar een ontkenning voorkomt: je kunt wel zeggen 'je hoeft dat niet te doen', of 'je hoeft niets te doen' of 'niemand hoeft dat te doen', … [Lees meer...] over‘Het hoeft niet meer per se.’
Hoe publieker hoe EMOTIONEEELERRR!!! :-D
De eigenaardigheden van de taal die vooral jongeren gebruiken op onder andere de sociale media is inmiddels vrij uitvoerig in kaart gebracht. Ze verkorten woorden en zinnen. Ze gebruiken meer informele taal dan in andere geschreven genres. En ze gebruiken allerlei expressieve middelen die je buiten het beeldscherm niet vindt: verdubbelde letters, en hoofdletters, en emoji, … [Lees meer...] overHoe publieker hoe EMOTIONEEELERRR!!! :-D
Het sympathiekste blad van Nederland
Misschien heb ik nog een bijzonder aardig krantje van een volkstuinvereniging in het oosten van het land over het hoofd gezien, maar het sympathiekste tijdschrift van Nederland lijkt mij tot nader order De Parelduiker. De titel is al sympathiek. Hij verwijst naar het motto van het blad, dat ontleend is aan Multatuli: "De parelduiker vreest de modder niet". Het betekent dat … [Lees meer...] overHet sympathiekste blad van Nederland
Meer neerlandistiek is meer beter
Ik zie toch echt regelmatig allerlei jonge mensen. Al tientallen jaren sta ik regelmatig voor groepen twintigers en sinds ik vader ben verkeer ik ineens ook weer in de wondere wereld der moderne dertigers. Maar ze zeggen nooit iets tegen mij, althans nooit iets waar ik iets aan heb. Ik moet het allemaal van collega's hebben. Zoals mijn Nijmeegse collega Edwin die vrijdag … [Lees meer...] overMeer neerlandistiek is meer beter
Aan de hanenbalk
De Dichter des Vaderlands (5) Is het nieuwe gedicht van Dichter des Vaderlands Tsead Bruinja inderdaad een gedicht? Het doet er alles aan om zo min mogelijk op poëzie te lijken, bijvoorbeeld door een verwijzing naar een heel concrete persoon in een heel concreet, met name genoemd tv-programma, of door een aantal clichés over boeren (dat ze binnenvetters zijn, dat ze … [Lees meer...] overAan de hanenbalk
De natuur heeft zich met Eduard vergist, hy had ’n meisje moeten zyn
De Multatulileescursus (54) - We hebben vandaag de brieven en documenten uit het najaar van 1874 gelezen. Het is fijn dat de DBNL de editie van Stuiveling online heeft gezet, maar hij doet toch vooral ook voelen hoe fijn het zou zijn als er een nieuwe digitale editie kwam. - Want? - Die Stuiveling liet zich wel voelen, zeg. Altijd maar, in iedere twist, partij … [Lees meer...] overDe natuur heeft zich met Eduard vergist, hy had ’n meisje moeten zyn
