De ambities spatten van het artikel dat Bram Ieven en Esther Op de Beek deze week publiceerden in het Journal of Dutch Literature. Waar anderen klagen over de crisis waar de neerlandistiek in verzeild is geraakt, stellen zij een ambitieus programma voor het vak voor. (Of althans, voor de moderne letterkunde, want in het taalgebruik van modern letterkundigen is dat het hele … [Lees meer...] overDe vloeibare neerlandistiek komt eraan!
Mau! Het leven van Maartje Draak
Sinds de verschijning van Het Bureau is er waarschijnlijk nooit iemand dood gegaan die model stond voor één van de personages in dat boek zonder dat in de in memoriams naar dat personage werd verwezen. Kennelijk was Voskuil zo scherp dat hij mensen zo wist te beschrijven dat anderen hen herkenden. Ook in Willem Gerritsens boek over de neerlandica én keltologe Maartje Draak, … [Lees meer...] overMau! Het leven van Maartje Draak
Genks en Jiddisj
De afgelopen jaren heeft de zogeheten Citétaal een ongekende opgang gemaak, al is het alleen al in de media. Natuurlijk, overal gebruiken jongeren taalvormen die je straattaal kan noemen, maar in geen enkele stad is de cultus van de eigen straattaal zo groot als in Genk, in Belgisch Limburg. Het opmerkelijke is dat die taalvorm zijn oorsprong heeft in alle steden in de … [Lees meer...] overGenks en Jiddisj
In ieder geval zolang we geen patenten op onze naam hebben
Er wordt iets verkocht aan de nieuwe bazen in ons managementhorrorfeuilleton De verleden tijd van lijken "Hé", zei Wouter, de hoogleraar Technisch-Financiële Letterkunde, tegen zijn boomlange promovenda Sophie. "Mag ik aannemen dat je je proefschrift alweer ter hand hebt genomen? Waar ging het ook weer over?" "Over de nasleep van het koningslied", legde Sophie aan … [Lees meer...] overIn ieder geval zolang we geen patenten op onze naam hebben
Kindertreinen
Door Marc van Oostendorp Ruim zestigduizend Hongaarse kinderen verbleven in de jaren twintig van de vorige eeuw een paar maanden in het buitenland, om bij gezinnen aan te sterken na de Eerste Wereldoorlog en de woelige politieke periode die daarop was gevolgd. Heel veel van die kinderen reisden per trein naar Nederland en Vlaanderen; ze bleven soms tot een half jaar. Ze … [Lees meer...] overKindertreinen
De verantwoordelijkheid van intellectuelen en de professionalisering van de wetenschap
"Het is de verantwoordelijkheid van intellectuelen om de waarheid te spreken en leugens aan het licht te brengen." Dat is een van de bekendste zinnen uit het essay The responsibility of intellectuals waarmee Noam Chomsky in 1967 behalve beroemd in taalkundige kringen ook écht wereldberoemd werd. Het essay is gratis te lezen op de website die aan Chomsky gewijd is; onlangs … [Lees meer...] overDe verantwoordelijkheid van intellectuelen en de professionalisering van de wetenschap
ἐκ πάντων ἓν καὶ ἐξ ἑνὸς πάντα
De Multatulileescursus (51) - ... en Hugo heeft op het laatste moment afgezegd! - Zodat we deze week dus maar met zijn tweeën zijn. Misschien is het dan niet zo aardig om door te gaan met het bespreken van de Volledige Werken. Te veel mensen missen dat dan. - Misschien kunnen we het dan een keer hebben over iets waar de meeste van onze vrienden niet echt voor … [Lees meer...] overἐκ πάντων ἓν καὶ ἐξ ἑνὸς πάντα
Een kil literair klimaat
Terwijl de ijskappen smelten en de Amazone in brand staat, lijkt het literaire klimaat in Nederland het afgelopen decennium alleen maar verkild. Die conclusie zou je kunnen trekken uit de inleiding van het septembernummer van DW B, dat helemaal over dat klimaat van de afgelopen 10 jaar gaat. Het lijkt een decennium van strijd om centen. "Nu voelen de kunstenaars" schrijven … [Lees meer...] overEen kil literair klimaat
Vondel over de Amsterdamse gouden eeuw
Een van de mooie dingen van lezen, van goed lezen, is dat je zelfs in de op het eerste gezicht meest afgekloven teksten, die al door honderden anderen van commentaar zijn voorzien, ineens iets nieuws kan lezen. Dat doet de Nijmeegse promovenda Lilian Nijhuis voor in haar artikel 'Voorbij het voorbeeld van Vergilius' in het nieuwe nummer van het tijdschrift De zeventiende eeuw. … [Lees meer...] overVondel over de Amsterdamse gouden eeuw
Minister tegen wetenschap
Het is inmiddels duidelijk wat het grote investeringsfonds, nu al zo vaak door de regering aangekomdigd als de hoop van onder andere de vaderlandse wetenschap, gaat betekenen voor de geesteswetenschappen: meer van hetzelfde. Een nieuwe ramp. In het Eindhovens Dagblad klaagden twee bestuurders van de TU/e een paar dagen geleden waarschijnlijk terecht dat zij met de 16 miljoen … [Lees meer...] overMinister tegen wetenschap
Museumstukken van taal
1914 was het jaar dat Husserl schreef Zurück zu den Sachen selbst ('terug naar de dingen zelf!), dat het vol in Parijs riep Ils ont tué Jaurès! ('ze hebben Jaurès gedood'), dat de Britse schrijver H.G. Wells het in de krant had over the war to end war ('de oorlog die de oorlog zal beëindigen'), de Franse president Raymond Poincaré stelde La mobilisation n'est pas la guerre … [Lees meer...] overMuseumstukken van taal
Wat betekent een zachte g?
Een zin betekent meestal heel veel dingen tegelijk. Hij heeft een letterlijke inhoud, maar door de manier waarop je hem zegt kunnen daar nog allerlei andere betekenislagen aan worden toegevoegd. Wanneer iemand 'Ik heb geen broers' zegt met een zachte g, zegt hij niet alleen 'mijn ouders hebben geen andere mannelijke kinderen gekregen die nog in leven zijn', maar ook: 'ik kom … [Lees meer...] overWat betekent een zachte g?
Dichter des Vaderlands: Ga Nederlands studeren!
Ga Nederlands studeren, zegt Dichter des Vaderlands Tsead Bruinja. En dan liefst in Nijmegen. Want dan kun je misschien wel dichter worden, en dat is een prachtig bestaan. Bekijk deze video op YouTubeDe opleiding Nederlandse Taal en Cultuur in NijmegenEerder gaven Ilja Leonard Pfeijffer en Lise Spit al hetzelfde advies. … [Lees meer...] overDichter des Vaderlands: Ga Nederlands studeren!
‘Mooi’ vinden beteekent niets
De Multatulileescursus (50) - Als ik een overkoepelend thema zou moeten geven voor de de brieven en documenten van 1873 in deel 16 van de Volledige Werken, zou ik zeggen: Multatuli en de kritiek. - Hè, wat heerlijk, we krijgen college! - Om te beginnen is er de wonderlijke correspondentie met eerst J.W.T. Cohen Stuart, en even later ook diens vader, A.B. Die … [Lees meer...] over‘Mooi’ vinden beteekent niets
Twee soorten baie in het Afrikaans
In het Nederlands heb je twee verschillende woorden om een verhoogde graad uit te drukken. Bij bijvoeglijk naamwoorden gebruik je erg of heel ('hij is erg leuk', 'hij is heel leuk'), bij werkwoorden die activiteiten uitdrukken die meer of minder intensief zijn, alleen erg ('het regent erg', maar niet 'het regent heel'), bij werkwoorden die een activiteit uitdrukken die zich kan … [Lees meer...] overTwee soorten baie in het Afrikaans
Honden hebben drie poten
Veel van wat we elkaar vertellen over de wereld bestaat uit algemene waarheden die bijvoorbeeld de volgende vorm hebben: Tijgers hebben strepen. Het ligt voor de hand om te denken dat die zin betekent: alle tijgers hebben strepen. Maar dat kan niet kloppen, zeggen de Amsterdamse taalkundigen Robert van Rooij en Katrin Schulz in een nieuw artikel in Linguistics & … [Lees meer...] overHonden hebben drie poten
Minister tegen onderwijs
Iets meer dan twee weken geleden zei minister Van Engelshoven tegen haar gehoor in de Leidse Pieterskerk: "U begrijpt dat ik hier niet vooruit mag lopen op Prinsjesdag (...) maar weet dat het kabinet scherp op het netvlies heeft staan hoe cruciaal wetenschap en innovatie zijn voor onze toekomst." Buiten stonden vele honderden wetenschappers te protesteren tegen haar … [Lees meer...] overMinister tegen onderwijs
Het leven een verdienvermogen
Door Marc van Oostendorp Waar je bij minister van onderwijs Ingrid van Engelshoven kon vermoeden dat ze zomaar in het wilde weg wat aan het hakken is in de universiteiten omdat iemand tegen haar gezegd heeft dat dit nu eenmaal moest, en haar collega Arie Slob vorige week de euvele moed had te suggereren dat hij de leraren meer geld ging geven zonder dat dit waar bleek te … [Lees meer...] overHet leven een verdienvermogen
Hoz water
Nene is vijf jaar en sinds een paar maanden in Nederland. Inmiddels spreekt ze genoeg Nederlands om iedereen gevraagd en ongevraagd mede te kunnen delen dat ze 'bijna zes' is. Ze gaat sinds vorige week naar groep 2 van de de basisschool en heel snel wassen haar klasgenoten nu de laatste restjes Hongaars uit haar Nederlands. … [Lees meer...] overHoz water
Rijmverdoezeling
Simon Vestdijk was niet alleen medicus, dichter, romanschrijver, essayist en wat niet al, maar in zijn vrije tijd waarschijnlijk ook de belangrijkste theoreticus van het Nederlandse vers die we ooit gehad hebben. Zijn boek De glanzende kiemcel (DBNL) werd niet voor niets decennia als studieboek gebruikt bij de opleiding Nederlands. Hij ging daarbij te werk als een echte … [Lees meer...] overRijmverdoezeling
Weg met de ouders! Roep mee, papa!
De Multatulileescursus (49) - Vorige week zijn we niet erg ver gekomen met onze discussie van bundel V van de Ideën. Eigenlijk hebben we alleen Multatuli's kritiek op Floris V van Bilderdijk echt behandeld. - Dat is dan ook een onderschat deel van het Volledig Werk. - Juist, daar hebben we het vorige week dus over gehad. Ik geloof echter dat er nog wel meer te … [Lees meer...] overWeg met de ouders! Roep mee, papa!
Het regent nog
Wat is het verschil in betekenis tussen 'hij slaapt', en 'hij slaapt nog'? Nog voegt, zegt de Duitse semanticus Sigrid Beck in een nieuw artikel in Linguistics and Philosophy, twee betekenislagen toe aan het werkwoord: hij sliep in het (eventueel recente) verleden ook; en er is de verwachting dat hij in de toekomst niet meer zal slapen. Beide lagen laten zich gemakkelijk … [Lees meer...] overHet regent nog
Harry zegt dat hij erg van het werk van Herman Gorter houdt
Iemand ziet op tegen het forenzen in ons managershorrorfeuilleton De verleden tijd van lijken De nieuwe rector had zijn haar per ongeluk met een wat te lichte tint geverfd. Ongeduldig keek hij naar Wouter, de voormalig hoogleraar Financiële Letterkunde, die nu bezig was om de afdeling Nederlands over te hevelen naar een naburige Technische Universiteit. "Ik vind het … [Lees meer...] overHarry zegt dat hij erg van het werk van Herman Gorter houdt
Een geruststellende groet van gene zijde
'Soms begint iemand hardop tegen iemand te praten.' Zo begint het eerste van de twintig stukken in de nieuwe essaybundel van Guus Middag, De wereld is weer plat, ja. De poëzie van tegenwoordig. Het is een opening die Middags werkwijze kenmerkt: ineens bevindt de schrijver zich ergens, in een nieuwe onbekende wereld. De eerste zinnen van heel veel stukken gaan over zo'n … [Lees meer...] overEen geruststellende groet van gene zijde
Vroeger was ik nu te oud geweest voor tv
Een intrigerend paradoxale kop boven een artikel in Het Parool: 'Vroeger was ik nu te oud geweest voor tv'. Hij staat boven een interview met de 55-jarige presentatrice Caroline Tensen en bevat twee tijdsverwijzingen die elkaar op het eerste gezicht tegenspreken (vroeger en nu) en is onder andere intrigerend doordat je desalniettemin onmiddellijk begrijpt wat Tensen bedoelt. … [Lees meer...] overVroeger was ik nu te oud geweest voor tv
