Door Marc van Oostendorp Het coöperatieprincipe van de Britse filosoof Paul Grice (1913-1988) behoort zonder enige twijfel tot de grote taalkundige ontdekkingen van de twintigste eeuw. Het principe klinkt op het oog heel simpel: mensen gaan ervan uit dat deelnemers aan een gesprek zich coöperatief opstellen. Je praat met elkaar om een bepaalde reden, en wat iedereen zegt kan … [Lees meer...] overWat betekent het als iemand raar praat?
Bredero, kunstenaar
Door Marc van Oostendorp De recensies die tot nu toe verschenen van René van Stiptiaans De hartenjager, doen dat boek geen recht. Ze leggen te veel de nadruk op het biografische. De koppen in de kranten gaan meestal over de 'zelfmoord' van Bredero, hoewel die daad door Van Stipriaan alleen heel voorzichtig als een mogelijkheid wordt aangestipt. Ja, 1618 was een jaar waarin … [Lees meer...] overBredero, kunstenaar
Het koelt af als een baksteen
Door Marc van Oostendorp Waaraan denkt een Nederlander als hij denkt aan een baksteen? Aan iets stevigs, aan iets bruins, aan iets waarvan je grote stapels op elkaar kunt leggen, met een beetje cement ertussen, om een muurtje te bouwen? Mis. Een Nederlander denkt aan iets dat omlaag gaat. Wat die verticale tocht ook moge maken. Ik werd erop gewezen door een taalgevoelige … [Lees meer...] overHet koelt af als een baksteen
Verlanglijstjes maken in de baas zijn tijd
Door Marc van Oostendorp Het beroep van de moderne wetenschapper valt in allerlei taken uiteen. Een relatief nieuwe taak, in ieder geval in mijn tak van wetenschap: vragen om geld. Er wordt veel over geklaagd, en ik heb al verschillende mensen zien doorrekenen wat een geldverspilling dat vragen om geld is. Bij iedere subsidieronde zitten tientallen of honderden onderzoekers … [Lees meer...] overVerlanglijstjes maken in de baas zijn tijd
Aafke leest voor: “Wij zijn Ed en Ineke”
Aafke Romeijn leest voor uit N30 van Jeroen Mettes. (Deze video bekijken op YouTube.) … [Lees meer...] overAafke leest voor: “Wij zijn Ed en Ineke”
Leven in een bouwval
Door Marc van Oostendorp Deze maand publiceert Jaap Goedegebuure de biografie Kellendonk. We gingen kijken bij het laatste woonhuis van Frans Kellendonk, en Goedegebuure vertelde waarom de schrijver stem gaf aan zijn generatie en aan een groot probleem van onze tijd: dat de samenleving uit elkaar valt. En: wat hebben de literatuurwetenschapper en de literator met elkaar te … [Lees meer...] overLeven in een bouwval
Bij het verlaten van de trein te denken aan onze eigendommen
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (191) De laatste 14 afleveringen van deze reeks zijn gewijd aan 14 gloednieuwe, speciaal voor deze reeks geschreven sonnetten door hedendaagse Nederlandse en Vlaamse dichters. Door Marc van Oostendorp Bij het verlaten van de trein Een stem gonst door de trein en voorspelt een eensluidende toekomst voor … [Lees meer...] overBij het verlaten van de trein te denken aan onze eigendommen
Een dichter kan best zonder emoji
Door Marc van Oostendorp Wat hoort er allemaal bij een gedicht? Horen leestekens erbij? De typografie? De grootte van de letters? Experimentele dichters in de jaren vijftig gebruikten geen hoofdletters, punten of komma’s. Dat betekende iets, zoals het bij bepaalde dichters in de negentiende eeuw paste om juist overal beletsel- en uitroeptekens (....!) te plaatsen. Aan het … [Lees meer...] overEen dichter kan best zonder emoji
Een onverkwikkelijk debat
Door Marc van Oostendorp Wie wil horen hoe boos geleerden kunnen worden op andere geleerden, moet de recente aflevering van de podcast New Books On Language beluisteren waarin de Britse taalkundige John Weston zijn Amerikaanse collega John McWhorter interviewt. Niet dat Weston en McWhorter nu zo'n hekel aan elkaar hebben, maar McWhorter heeft een boek geschreven waarin hij … [Lees meer...] overEen onverkwikkelijk debat
Even weg van de administrators
Iemand beantwoordt stralend alle vragen, in De verleden tijd van lijken. Door Marc van Oostendorp "Dear people", sprak Marilena glimlachend, de nieuwe hoogleraar Advanced Dutch Studies tegen de leden van haar vakgroep. "Ik ben ont-zet-tend trots dat ik het komende jaar jullie collega kan zijn. Ik verheug me zo op de samenwerking. Ik ken nog niet ieders werk zo goed, maar ik … [Lees meer...] overEven weg van de administrators
Leven als een prescriptivist in Frankrijk
Door Marc van Oostendorp Het is maar goed dat Neerlandistiek een blog is, zo kan ik jullie tenminste in real time op de hoogte houden van de nieuwste voortschrijdingen in mijn inzicht. Ik had het stukje van gisteren nog niet geschreven, of er diende zich alweer een nieuw artikel aan, dat een nieuw licht wierp op de zaak. En wel een Frans licht. Waar komen taalnormen … [Lees meer...] overLeven als een prescriptivist in Frankrijk
De data geeft de pedant ongelijk
Door Marc van Oostendorp Als taalkundige kun je verjaardagsfeestjes waar intellectuelen zijn altijd enorm verlevendigen, bijvoorbeeld door te vertellen dat er niets mis is met"de data is onduidelijk". Toch is dat wat Geoff Nunberg precies laat zien in een recent artikeltje; in ieder geval in het Engels, maar ik vermoed dat de redenering inmiddels ook geldt voor het … [Lees meer...] overDe data geeft de pedant ongelijk
Waarom Nederlandse literatuur bestuderen?
Door Marc van Oostendorp Waar andere vakken kampen met een replicatiecrisis die een groot aantal resultaten van vooraanstaande onderzoekers rechtstreeks in de prullenbak heeft doen verdwijnen, terwijl iedereen toch vrolijk doorgaat met het doen van allerlei beweringen alsof er niets aan de hand is, krijg je de indruk dat de letterkundige neerlandistiek ondanks allerlei … [Lees meer...] overWaarom Nederlandse literatuur bestuderen?
Als een leeg melkpak gleed ik weg in de spleet
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (190) De laatste 14 afleveringen van deze reeks zijn gewijd aan 14 gloednieuwe, speciaal voor deze reeks geschreven sonnetten door hedendaagse Nederlandse en Vlaamse dichters. Door Marc van Oostendorp Avondrituelen Mijn moeder knipte mijn teennagels tot op de randen af, soms eroverheen. Dat je pas na de seks je … [Lees meer...] overAls een leeg melkpak gleed ik weg in de spleet
Tot aan het einde aan toe
Door Marc van Oostendorp Er zijn talen met voorzetsels, er zijn talen met achterzetsels, en het Nederlands heeft ze wonderlijk genoeg allebei: Ik loop het huis in. Ik loop in het huis. Soms, zoals in het geval van in, op en over, hebben voor- en achterzetsel dezelfde vorm. Soms, zoals in het geval van tot/toe, met/mee en van/af zijn die vormen verschillend. Nu kun je met … [Lees meer...] overTot aan het einde aan toe
Lekker keten met de minister
Door Marc van Oostendorp Ook voormalige ministers van wetenschappen begeven zich soms op Twitter en komen dan in een discussie tussen specialisten op een bepaald gebied. Sommigen kunnen het niet nalaten daar die specialisten eens even te vertellen hoe het zit. Wij discussieerden bijvoorbeeld over de vraag of je 'kunstmatige' regels in taal van 'natuurlijke' kunt onderscheiden. … [Lees meer...] overLekker keten met de minister
De geesteswetenschappen en de maatschappij: geen pijler, wel de redding
Door Marc van Oostendorp Wat een eigenaardig opinieartikel, gisterenavond in NRC Handelsblad. Het verdedigt de geesteswetenschappen, dus dan ben je al snel geneigd om hoera! te roepen. Het is bovendien geschreven door twee historici, en dan ook nog eens door historic met de namen van dichters (Couperus en Six) dus zou je denken dat dit er twee zijn van onze kant. Tweewerf … [Lees meer...] overDe geesteswetenschappen en de maatschappij: geen pijler, wel de redding
Poëtisch naturalisme
Door Marc van Oostendorp Hoe het met jullie is, weet ik niet, maar boeken die Het Grote Plaatje heten, kan ik niet laten liggen, vooral als de ondertitel dan ook nog belooft dat het boek gaat over de 'oorsprong van het leven, van betekenis en van het universum zelf'. Want dat wetenschappers belachelijk weinig aan het grote plaatje toekomen, dat is duidelijk. Er wordt heel … [Lees meer...] overPoëtisch naturalisme
Lowlands voor de wetenschap
Door Marc van Oostendorp Hypeman @fonolog A post shared by Marcus Christianus Turing (@mc_turing) on Aug 17, 2018 at 6:37am PDT Het festival Lowlands bestaat 25 jaar, maar ik was er nog nooit geweest: altijd te oud en te weinig geneigd tot kamperen en tot het beluisteren van popconcerten en in het algemeen te saai. Ik was er dit weekeinde één dag, voor … [Lees meer...] overLowlands voor de wetenschap
Kackerlack in Amsterdam
Door Marc van Oostendorp In het toneelstuk 'Moortje' van Bredero vertelt een van de personages, Kackerlack, op een bepaald moment over een tocht die hij met een vreemdeling door Amsterdam heeft gemaakt. Die monoloog is een van de mooiste schetsen van 17e-eeuws Amsterdam die ik ken. (Bekijk deze video op YouTube.) … [Lees meer...] overKackerlack in Amsterdam
toch zullen we de wind onder jouw vleugels zijn
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (189) De laatste 14 afleveringen van deze reeks zijn gewijd aan 14 gloednieuwe, speciaal voor deze reeks geschreven sonnetten door hedendaagse Nederlandse en Vlaamse dichters. Door Marc van Oostendorp (1) … [Lees meer...] overtoch zullen we de wind onder jouw vleugels zijn
The Exploitation of Cultural Capital by Arie de Jager
Sombody has so many research ideas, in ons managersfeuilleton De verleden tijd van lijken. Door Marc van Oostendorp Rie had niet geweten of ze iets mee moest nemen naar het vliegveld nu ze Marilena, de Amerikaanse, nieuwe hoogleraar van de afdeling, moest ophalen. Marilena had besloten om, nu ze de baan gekregen had, rechtstreeks naar Nederland te komen vanaf de kleine campus … [Lees meer...] overThe Exploitation of Cultural Capital by Arie de Jager
Alles voor de mannen
Door Marc van Oostendorp Sommige schrijvers krijgen een biografie omdat ze zo'n indrukwekkend oeuvre hebben nagelaten. Anderen omdat ze een meeslepend leven hebben geleid. En nog weer anderen omdat ze zulke interessante personen hebben gekend. Dat laatste overkwam Henriëtte van Eyk (1897-1980). De ondertitel van de biografie die Aukje Holtrop over haar schreef zegt dat … [Lees meer...] overAlles voor de mannen
Marrekies
Door Marc van Oostendorp Iemand schreef ergens lievie en iemand vond dat vreemd. Dat moest toch lieffie zijn, met een f? Iemand wendde zich tot mij en vroeg wat nu het juiste antwoord was. Er is natuurlijk geen 'juist', maar ik zou zelf hier ook geneigd zijn een f te zeggen. De enige reden die ik me kan voorstellen is als je toch al geen verschil maakt tussen f en v, als … [Lees meer...] overMarrekies
Academici tegen bullshit
Door Marc van Oostendorp Ik vind dat je wijsgerige traktaten liever geen grappige titels moet geven, maar ik maak een uitzondering voor het essay On bullshit van Harry Frankfurter. Dat is inmiddels een van de bekendste Amerikaanse beschouwingen van de afgelopen decennia, en terecht. Het boekje lijkt mij verplichte kost voor iedereen die in de Westerse wereld woont en/of … [Lees meer...] overAcademici tegen bullshit
