Afgezien van het feit dat we een regering hebben die bezig is om ons, net als alle geesteswetenschappers, het werk zo goed als onmogelijk te maken, zijn het gouden tijden voor de taalwetenschap. In de politiek telt de daad niet meer, het woord regeert: de grootste partij van Nederland kent geen concrete wapenfeiten, enkel grote woorden over anderen. Hoe word je zo populair … [Lees meer...] overWat te doen als iedereen boos op je is?
Artikel
De Proto-Indo-Europese godsdienst
Binnenkort is in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden een expositie over de Bronstijd. Het leek me, zoals ik al eerder schreef, een aardig idee de toenmalige samenleving te beschrijven aan de hand van de taal. Dit Bronstijderfgoed biedt immers een fantastisch venster op een van de toenmalige samenlevingen: de Yamnaya-cultuur in het huidige Oekraïne. Die is … [Lees meer...] overDe Proto-Indo-Europese godsdienst
Oude hoer is troef
(Vier Platen Test voor Vijftien Schrijvers) Begin jaren dertig ontwikkelde professor dr. David van Lennep een psychologische test op basis van vier afbeeldingen: de Vier Platen Test (VPT). Deze zou inzicht geven in de motieven en interesses van jongeren die op zoek waren naar een passend beroep. Van Lennep kreeg met de jaren steeds meer bedenkingen bij de objectiviteit en … [Lees meer...] overOude hoer is troef
Vakgroep Nederlands in Sheffield, Engeland
Het kloppende hart van neerlandistiek in het Verenigd Koninkrijk en Ierland is de afdeling Nederlands in Sheffield, Engeland. De afdeling met ruim tachtig studenten wordt momenteel geleid door Dr Henriette Louwerse, voormalig voorzitter van de IVN, en Dr Filip De Ceuster en hun passie en enthousiasme gaan niet onopgemerkt voorbij. De taal werd in 1948 … [Lees meer...] overVakgroep Nederlands in Sheffield, Engeland
Prueft selve wat sulcke liefde can maken
Ook vieze literatuur is literatuur. Uit de twintigste eeuw kennen we de bundel Agath van W.C. Kloot van Neukema - de lichaamssappen spuiten en druppelen van de bladzijden. Maar er werd eerder ook nogal wat smerigheid aan het papier toevertrouwd. Uit het begin van de zestiende eeuw dateert het refereyn op de stok 'Prueft selve wat sulcke liefde can maken'. Ik heb van dat … [Lees meer...] overPrueft selve wat sulcke liefde can maken
Stil verzet. De oorlogsjaren van August Vermeylen 1939-1945
Nu Vlaanderen massaal de duimen kapot scrolt om te zien welke politicus zich nu weer in het pak van Monster, Konijn of Cindy Envy of een ander The Masked Singer-personage heeft gehesen, is het goed in herinnering te brengen dat er in Nederlandstalig België ook politici hebben bestaan die zich onderscheidden door hun verstandelijke vermogens. De socialist August Vermeylen … [Lees meer...] overStil verzet. De oorlogsjaren van August Vermeylen 1939-1945
Etymologica: mozesmandje
Onlangs vroeg een jonge moeder me of ik haar even het mozesmandje wilde aanreiken. Hoewel ik het woord mozesmandje niet kende, was het niet moeilijk te raden dat ze het rieten babymandje bedoelde. Wie heeft die toepasselijke naam bedacht en sinds wanneer kennen we hem? Mozes Ook de niet-bijbelvaste lezer kent wel het verhaal van Mozes, die door zijn moeder in een rieten … [Lees meer...] overEtymologica: mozesmandje
Aafjes minder braafjes? Over het literair klimaat van 1953
Zo verzeilde ik een paar weken geleden in de buurt van Swolgen, het plaatsje waar dichter Bertus Aafjes begraven bleek te liggen. Zoiets vind ik de moeite van een bezoekje waard – en dat leverde, you may say, een tamelijk ontluisterende ervaring op. Aafjes’ graf was een van de vele monotone exemplaren op het jaren-tachtig confectiekerkhof van een erg grijs Noord-Limburgs dorp. … [Lees meer...] overAafjes minder braafjes? Over het literair klimaat van 1953
Met een joggingbroek naar een staatsbanket
De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen 7.3 In deze reeks vertellen onderzoeker Eline Zenner en taalliefhebber Jan Hautekiet het verhaal van de ‘verenglishing’ van het Nederlands in Vlaanderen. Een overzicht van de afleveringen in de aangroeiende reeks vind je hier. In dit derde stukje van Deel 7 gaan ze in op de vraag of een leenwoord wel echt overbodig kan … [Lees meer...] overMet een joggingbroek naar een staatsbanket
Het eerste kwart: Thomas Olde Heuvelt, Echo
De horrorroman Echo (2019) van Thomas Olde Heuvelt is een boek over wat in de negentiende-eeuw het sublieme werd genoemd: de combinatie van schoonheid en gruwel die tegelijkertijd enorm aantrekt én afstoot. Het hele horrorgenre is daar natuurlijk schatplichtig aan – die zoektocht naar het verlaten van alle ratio – en Olde Heuvelt maakt daar geen geheim van: ieder … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Thomas Olde Heuvelt, Echo
Van Piet de Smeerpoets tot Ragbol Rinus
H.A.M. Roelants (1827-1907), uitgever te Schiedam (3) Toespraak bij lancering Ragbol Rinus, nieuwe vertaling van Hoffmanns Struwwelpeter, door Robbert-Jan Henkes, met tekeningen van Paul van der Steen. Een uitgave van M10, de uitgeverij van Martien Frijns. ‘Piet den Smeerpoets’, dát was de gedaante die Hoffmanns Struwwelpeter voor honderdduizenden Nederlandse lezers had … [Lees meer...] overVan Piet de Smeerpoets tot Ragbol Rinus
Lucebert kijkt in de spiegel
In het werk van Lucebert zijn nog altijd genoeg zaken te ontdekken, zoals Ton den Boon laat zien in zijn fraaie essay Lucebert, de nar en zijn dubbelganger. Het is niet moeilijk om in het oeuvre gedichten te vinden waar op de keper beschouwd niemand een snars van begrijpt, donkere spelonken in de omvangrijke mergelgrotten die het werk zijn. En soms weet … [Lees meer...] overLucebert kijkt in de spiegel
Erfgoed bewaren. De legende van de heilige Gerlach door Pierre Kemp
Onderstaand artikel verscheen in april 2018 in ‘Literatuurportret’, een online reeks op de site van het Koninklijk Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap (LGOG). Wanneer de naam Pierre Kemp (1886-1967) valt, verschijnt onmiddellijk een keurige, kalende heer in een treincoupé voor mijn geestesoog. Tientallen jaren spoorde hij met een boemeltje vrijwel dagelijks heen … [Lees meer...] overErfgoed bewaren. De legende van de heilige Gerlach door Pierre Kemp
De toekomst van het Nederlands en de Neerlandistiek in Indonesië
Het Nederlands en Indonesië hebben een lange relatie. Het Nederlands werd ooit in Indonesië gesproken want Nederland beheersde het land voor honderden jaren. Er zijn ook veel Nederlandse woorden als leenwoorden in het Indonesisch die tot nu toe nog steeds worden gebruikt. Maar dan komen de vragen voor: hoe belangrijk is het Nederlands en de Neerlandistiek in Indonesië nu? Hoe … [Lees meer...] overDe toekomst van het Nederlands en de Neerlandistiek in Indonesië
De twee kanten van het nieuws. Zeventiende-eeuwse kranten in de Republiek en de Spaanse Nederlanden (deel 3)
De ambassadeurs bij het Twaalfjarig Bestand in 1609, uit de Nieuwe Tijdinghen In de vorige twee delen van dit drieluik kwamen formele en kwantitatieve verschillen tussen de noordelijke en zuidelijke kranten aan de orde. Dit laatste deel is gewijd aan kwalitatieve verschillen: hoe versloegen de kranten nieuws dat plaatsvond in het gebied waarmee ze de taal, maar niet de … [Lees meer...] overDe twee kanten van het nieuws. Zeventiende-eeuwse kranten in de Republiek en de Spaanse Nederlanden (deel 3)
Wonderlijke historiën
Naar een transculturele en meertalige literatuurgeschiedschrijving (deel I) De tekst is de weergave van een referaat op het symposium ‘Van isolasie na internasionalisering: Tendense in Suid-Afrikaanse navorsing die afgelope 30 jaar’ van de Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns, 19 september 2024. Dit artikel zal in drie delen worden gepubliceerd. Het … [Lees meer...] overWonderlijke historiën
Een achtervoegselestafette
Achter het Achtervoegsel 46 Bestaan er ‘gewone’ ette-woorden? Nee, natuurlijk niet. Alle woorden met het achtervoegsel -ette zijn bijzonder. Zelfs een ogenschijnlijk normaal woord als estafette blijkt bij nadere beschouwing een interessante geschiedenis te kennen. Wedstrijd De huidige betekenis van estafette is genoegzaam bekend: een … [Lees meer...] overEen achtervoegselestafette
Kerelslied
'Het Kerelslied' uit het Gruuthuse-manuscript is een van de bekendere liederen uit de Nederlandse literatuurgeschiedenis. De tekst is echter niet helemaal helder en open voor verschillende interpretaties - zoals Herman Brinkman in dit artikel en dit artikel laat zien. Ik heb een vertaling gemaakt van 'Het Kerelslied' (en ik dank Henk 't Jong voor een paar nuttige opmerkingen). … [Lees meer...] overKerelslied
Van passie voor taal naar uitgeefsucces: Hoe mijn liefde voor Nederlands leidde tot het oprichten van de uitgeverij Lector
Interview met Gioia-Ana Ulrich Knežević, vertaalster naar het Kroatisch en oprichter van uitgeverij Lector Hoe ben je begonnen met het leren van Nederlands? Wat was je eerste indruk van de taal? Toen ik afgestudeerd was in Duits en Engels heb ik aan de Universiteit van Zagreb drie jaar lang Nederlands gevolgd bij het lectoraat. In het begin werden de colleges verzorgd … [Lees meer...] overVan passie voor taal naar uitgeefsucces: Hoe mijn liefde voor Nederlands leidde tot het oprichten van de uitgeverij Lector
Aanbevolen artikelen uit de taalkunde
Wegens naderend pensioen ben ik aan het opruimen geslagen. De kasten op mijn kamer aan Trans 10 zijn een opeenstapeling van opgedane kennis tijdens mijn loopbaan aan de Utrechtse universiteit. Tijdens het opruimen van de vele gekopieerde artikelen, teksten van lezingen en manuscripten die ik in de afgelopen decennia heb verzameld, kwam ik een aantal stukken tegen waar ik graag … [Lees meer...] overAanbevolen artikelen uit de taalkunde
In memoriam Frans A. Janssen (1939-2024)
Gisteren, maandag 30 september, stierf in zijn woonplaats Krommenie boekhistoricus Frans A. Janssen (Vught, 30 juli 1939 ) aan de gevolgen van prostaatkanker. In mei kwam hij nog op de fiets naar Zaandam, waar wij in ons ‘stamcafé’ een glas gedronken hebben en bijgepraat over zijn reizen, mijn editie werk en ons beider medische status quo. Hij had net een kleine operatie … [Lees meer...] overIn memoriam Frans A. Janssen (1939-2024)
Dichters over Gorter: Jan Kuijper (I)
In Tomben, een bundel van Jan Kuijper uit 1989, is dit gedicht te vinden: De tombe van Herman Gorter De tonen met hun oog en sombre kin kijken van alle kanten op mij neer. Trillingen staan en verdwijnen niet meer, behalve als ik bij het begin begin van wat de stilte hart verleent en zinen alles wat verklonken is klinkt weer. Ik sta te … [Lees meer...] overDichters over Gorter: Jan Kuijper (I)
Het beste van boekwinkeltjes: Noodlot van Couperus
Helge Bonset schrijft iedere maand over Nederlandstalige boeken die je zou moeten (her)lezen Couperus’ roman Noodlot is bewerkt voor tv door Walter van der Kamp, en uitgezonden op 30-10-1982. Jeroen Krabbé speelde Frank, Lex van Delden Bertie en Linda van Dyck Eve. In een interview met Van der Kamp in het Algemeen Dagblad toonde de regisseur zich weinig gelukkig met … [Lees meer...] overHet beste van boekwinkeltjes: Noodlot van Couperus
Vier vragen aan Mondiaal-redactielid…Micaela van Muylem (Argentinië)
De redactieleden van het nieuwe katern Mondiaal Neerlandistiek stellen zich aan je voor. Dit keer: Micaela van Myulem van de Nationale Universiteit van Córdoba. Wie ben je, waar werk je en wat doe je met neerlandistiek? Ik ben Micaela van Muylem, en sinds bijna twintig jaar al docente Nederlands aan de Universiteit Córdoba, Argentinië. Ik ben ook literair vertaler, en … [Lees meer...] overVier vragen aan Mondiaal-redactielid…Micaela van Muylem (Argentinië)
Vier vragen aan Mondiaal-redactielid…Jihie Moon (Zuid-Korea)
De redactieleden van het nieuwe katern Mondiaal Neerlandistiek stellen zich aan je voor. Dit keer: Jihie Moon van de Hankuk University of Foreign Studies in Seoul. Wie ben je, waar werk je en wat doe je met neerlandistiek? Ik ben docent bij de Afdeling Nederlands in Seoul, Zuid-Korea. Ik geef les in Nederlandse letterkunde, doe er onderzoek naar en heb ook veel … [Lees meer...] overVier vragen aan Mondiaal-redactielid…Jihie Moon (Zuid-Korea)
