Gezocht: getalenteerde essayisten Op 18 november aanstaande, de verjaardag van Joost Zwagerman (1963-2015), zal de derde Joost Zwagerman Essayprijs worden uitgereikt. Deze prijs is een initiatief van de Van Bijleveltstichting en de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, uitgevoerd in samenwerking met de erven van Joost Zwagerman. De uitreiking vindt plaats in Alkmaar, … [Lees meer...] overOproep Joost Zwagerman Essayprijs 2020
Artikel
Uitgelezen Boeken over Multatuli
Bij Uitgeverij De Buitenkant is een nieuwe aflevering van het tijdschrift Uitgelezen Boeken verschenen, een themanummer met als titel Wie is wie in ‘Max Havelaar’. Op 2 maart 2020 is het precies tweehonderd jaar geleden dat Eduard Douwes Dekker werd geboren. Hij maakte in 1860 onder het pseudoniem Multatuli in één klap een onuitwisbare indruk met de … [Lees meer...] overUitgelezen Boeken over Multatuli
Petofilologie
Door Marc Kregting In coronatijd verscheen Grondtonen. Als muzikanten schrijvers worden. Deze bundel onder redactie van Francis Mus bevat maar liefst dertig artikelen over literatuur bij zangvogels met een divers pluimage. Ik schreef een stuk over de taal van Herman Brood, met de nadruk op zijn complexe Nederlands. Na verschijning stuitte ik, zoals dat gaat, op informatie … [Lees meer...] overPetofilologie
Nieuwe wegen voor de Moderne Nederlandse Letterkunde
Door Marieke Winkler en Mathijs Sanders De 136ste jaargang van het Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (TNTL) bevat de eerste aflevering van een nieuwe rubriek, ‘Vondsten en vergezichten’, waarin ruimte wordt geboden aan bijdragen die bijvoorbeeld een interessante ontdekking presenteren of die meer opiniërend of essayerend van aard zijn. In deze eerste … [Lees meer...] overNieuwe wegen voor de Moderne Nederlandse Letterkunde
Het woord in het Utrechts
Een gastcollege dat ik op 20 april 2020 hield voor studenten van de Universiteit van Amsterdam. Ik houd dit college ieder jaar, naar aanleiding van een heel oud artikel van me. Het behandelt de fonologische structuur van het woord, voor in het Nederlands en de Nederlandse dialecten, met een ere plaats voor het dialect van de stad Utrecht. (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overHet woord in het Utrechts
Jeroen Dera leest Fritzi Harmsen ten Beek
Het verblijf – dag 32 STEUN ONS IN DE VERBLIJFSKOSTEN Jeroen Dera (1986) is een Nederlandse letterkundige en literatuurcriticus. Frederike Martine (Fritzi) ten Harmsen van der Beek was een Nederlandse schrijfster, dichteres en tekenares. Haar oeuvre is klein, maar toch rekenen sommigen haar tot de beste Nederlandstalige dichters van de 20e eeuw. Presentatie, format, … [Lees meer...] overJeroen Dera leest Fritzi Harmsen ten Beek
Gedicht: Guido Gezelle • De koning is gekommen
De koning is gekommen De groote zon, de zomer isten oosten uitgeklommen,bezoekende zijn koninkrijk...de koning is gekommen! De volkeren, de grooten ende kleenen, alle liedenhem koninklijk begroeten gaanen blijden inkom bieden. De mannen zijn veel sterker nuten arbeide, en de vrouwen,ze slaan wel nog zoo dapper, metde la, de weefgetouwen. … [Lees meer...] overGedicht: Guido Gezelle • De koning is gekommen
Frits van Oostrom in quarantaine
Met Willem Frederik Hermans als gids probeert Frits van Oostrom het optimisme van de wetenschap met het pessimisme van de literatuur te verzoenen. (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overFrits van Oostrom in quarantaine
2woorden9letters-taalspel in zuidoost-Limburg
Door Leonie Cornips Sterre Leufkens en Marten van der Meulen deden op vrijdag 17 april een oproep om mee te doen aan het tweewoordennegenletters-taalspel. De bestuursvoorzitter van Levende Talen Limburgs, Esther van Loo, heeft de handschoen opgepakt, en wel met twee inzendingen. … [Lees meer...] over2woorden9letters-taalspel in zuidoost-Limburg
Leerboek Historische grammatica deel 2
Door Cor van Bree In 2016 voltooide ik de tweede geheel omgewerkte en ook uitgebreide uitgave van mijn in 1977 verschenen Leerboek voor de historische grammatica van het Nederlands. Deze uitgave bleef beperkt tot de inleidende hoofdstukken en de klankleer. Intussen ben ik gereed gekomen met de hoofdstukken over de geschiedenis van de flexie; een hoofdstuk over de … [Lees meer...] overLeerboek Historische grammatica deel 2
Een onvoltooide depressieroman
Door Nico Keuning Na zijn indrukwekkende beschouwingen in De zieke mens in de romanliteratuur (1964) en Het wezen van de angst (1968), waarop Vestdijk aanvankelijk zou promoveren bij hoogleraar psychiatrie prof. dr. H.C. Rümke, zet hij zich pas in 1969, twee jaar voor zijn dood, aan het schrijven van De persconferentie, een ‘depressieroman’, waarin hij eindelijk over zijn eigen … [Lees meer...] overEen onvoltooide depressieroman
Lucas Pater (1701-1781): Bitter Regret
Nederlandse sonnetten voor de Engelssprekende wereld (8) Door Cornelis W. Schoneveld Bitter RegretIn a renownèd Hall, the city's adoration,Where riches prudently are staying out of sight;Where Justice dwells, nor bows for gold or might,And fosters laws which help the people's restoration;Where noble Hymen opens up his choir for celebration Of hearts that suffer … [Lees meer...] overLucas Pater (1701-1781): Bitter Regret
Nogal klontjes: een huiselijke manier van zeggen in de Tweede Kamer
Door Siemon Reker Was het op 22 oktober 1968 de eerste maal dat er op deze manier in het Nederlands gesproken is in de Tweede Kamer? Minister Schut van Volkshuisvesting antwoordde op wat hem – en werkelijk allerkeurigst – door PvdA-Kamerlid Ed Berg was voorgelegd: “Excellentie, u verwijst naar datgene, wat is gezegd door de geachte afgevaardigden de heren Andriessen en Van … [Lees meer...] overNogal klontjes: een huiselijke manier van zeggen in de Tweede Kamer
Van literaire quarantaine naar straatrumoer
In deze video van Vlogboek doet trend forecaster Jörgen een voorspelling over de Nederlandse literatuur in tijden van 'het nieuwe normaal' met nieuwe schrijvers die ons hoop kunnen bieden dat de literatuur zich ontdoet van de quarantaine waar ze zich in begeeft. Een overzicht van het straatrumoerdebat met o.a. Ton Anbeek, Joost Zwagerman, Yra van Dijk en Thomas Vaessens. … [Lees meer...] overVan literaire quarantaine naar straatrumoer
Het huis van Gezelle gedicht?
Door Peter J.I. Flaton Gisteren (zaterdag 18 april) richtte prof. dr. Frank Willaert zich via YouTube tot ons, lezers van Neerlandistiek, met wat we gerust een ‘cri de coeur’ mogen noemen of vragenderwijs: wat is er gaande? … [Lees meer...] overHet huis van Gezelle gedicht?
Wattes
Hier is een voorbeeld van een woord dat nog niet in de woordenboeken staat, terwijl het al minstens decennia bestaat: wattes. Het is een woord dat kennelijk onder de rader blijft, ik geloof niet dat het iemand is opgevallen dat de journaliste Japke-d. Bouma, altijd kritisch op modieus taalgebruik vorig jaar schreef: … [Lees meer...] overWattes
Hanneke Hendrix leest Menno Wigman
Het verblijf – dag 31 STEUN ONS IN DE VERBLIJFSKOSTEN Hanneke Hendrix is schrijfster en hoorspelmaker. Menno Wigman (1966 - 2018) was een Nederlands dichter, bloemlezer en vertaler.Presentatie, format, productie en muziek: Michiel van de Weerthof. Het verblijf wordt mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Taalunie. … [Lees meer...] overHanneke Hendrix leest Menno Wigman
Gedicht: Dirk Smits • De Rottestroom (fragment)
De Rottestroom (…) Stil!.. 'k Hoor reeds haer golfjes leven! Haer vervrolykt stroomgeluidt Noodigt my ten koortranss' uit. 'k Zie hoe, door die vreugdt gedreven, Haer Gespelen, overlaên, Opgeborrelt uit het water, Met riviervisch, 't marktgeschater Daeglyks drok ten dienste staen. 'k Zie de plasbaers, vette voren, Braesem, karper, post en snoek, Zeelt en paling, malsch en … [Lees meer...] overGedicht: Dirk Smits • De Rottestroom (fragment)
Koeientaal
Door Leonie Cornips Voor me ligt de vierde druk (2019) van Dierentalen geschreven door Eva Meijer. De titel is intrigerend, want kunnen we van dierentalen spreken? Taalkundigen gaan er vanzelfsprekend van uit dat taal uniek is aan de menselijke soort. Dieren communiceren ‘slechts’. Maar mensen zijn natuurlijk ook dieren. Eva Meijer is filosofe en stelt intrigerende vragen … [Lees meer...] overKoeientaal
Indertijd
Door Mathijs Sanders Bij uitgeverij Querido verscheen onlangs een mooie keuze uit de gedichten van de in 2019 overleden dichter, criticus en neerlandicus Tom van Deel, liefdevol bezorgd door Nicolaas Matsier en Marjoleine de Vos: Een steen in de beek verveelt zich niet. T. van Deel was vele decennia een vaste waarde in de Nederlandse literatuur. Door zijn poëzie zingen zacht … [Lees meer...] overIndertijd
Een wonderbare visvondst: Achterbergs Ichthyologie
Door Peter J.I. Flaton Er is in zee een coelacanth gevonden,de missing link tussen twee vissen in.De vinder weende van verwondering.Onder zijn ogen lag voor ‘t eerst verbondende eeuwen onderbroken schakeling.En allen die om deze vis heenstondenvoelden zich op dat ogenblik verslondendoor de millioenen jaren achter hen.Rangorde tussen mens en hagedisen van de hagedis diep in … [Lees meer...] overEen wonderbare visvondst: Achterbergs Ichthyologie
Ephraïm, de joodse heler (1832)
Jeugdverhalen over joden (86) Door Ewoud Sanders Door Amalia Schoppe-Weise (1791-1858)Vertaald uit het Duits Herkomst en drukgeschiedenis De joodse heler Ephraïm is een personage in Hendrik en Maria, of De ouderlooze kinderen: eene treffende en leerzame geschiedenis voor de jeugd van Amalia Schoppe-Weise. Het gaat hier om een vertaling van Heinrich und Maria, oder … [Lees meer...] overEphraïm, de joodse heler (1832)
Lettergrepen in het Nederlands en andere talen
Quarantainecollege fonologie - college 6 Er zijn allerlei bewijzen dat mensen klanken in hun hoofd organiseren in lettergrepen, ook (of juist) als ze niet kunnen lezen of schrijven. Wat zijn die bewijzen? En hoe zitten de lettergrepen van het Nederlands in elkaar? Er blijkt allerlei structuur in aan te wijzen, laat Marc van Oostendorp zien in dit zesde college in de reeks … [Lees meer...] overLettergrepen in het Nederlands en andere talen
Jelica Novakovic leest A. den Doolaard
Het verblijf – dag 30 STEUN ONS IN DE VERBLIJFSKOSTEN Jelica Novakovic is hoogleraar Nederlandse Taal en Cultuur aan de universiteit van Belgrado. A. den Doolaard (1901-1994; pseudoniem van Bob Spoelstra) was een Nederlandse schrijver van romans en reisverslagen, die onder andere een tijd in Joegoslavië heeft gewoond.Presentatie, format, productie en muziek: Michiel van … [Lees meer...] overJelica Novakovic leest A. den Doolaard
Gedicht: Dirk Smits • Lijkkrans voor mijn dochtertje
Lijkkrans voor mijn dochtertje. Een rei van Englen zag, Door 't dunne wolkfloers heen, Of ergens, hier beneên, Een zuivre parel lag Die waardig was te pralen In 't goud van 's hemels zalen. In 't einde viel het oog Op Margareetje* een wicht, Dat pas, door 't levenslicht, Bestraelt werd van omhoog, En blijdschap noch elende, Noch deugd noch ondeugdt kende. … [Lees meer...] overGedicht: Dirk Smits • Lijkkrans voor mijn dochtertje