Het idee dat de taalkunde een exacte wetenschap kan zijn, is een negentiende-eeuwse gedachte. Taalkundigen ontdekten toen dat de verschillen tussen talen systematisch kunnen zijn: waar Romaanse talen een p hebben, hebben Germaanse een f of een v: pater correspondeert met vader, pied met voet, pellis met vel. Zulke regelmatigheden noemen we een wet. In dit geval is de voorouder … [Lees meer...] overComputer reconstrueert het Latijn
Artikel
ACG Vianen leest Prosper van Langendonck
Het verblijf - dag 6 Vandaag: ACG Vianen met 'Heel den morgen' van Prosper van Langendonck. ACG Vianen is taalkunstenaar, dichter en architectuurtheoreticus.. Prosper van Langendonck (1862-1920) was een Vlaamse schrijver en dichter, die onder andere grote naam maakte met zijn zwaarmoedigheid. … [Lees meer...] overACG Vianen leest Prosper van Langendonck
Gedicht: Laurine Verweijen • Meisje
‘Meisje’ staat in Gasthuis, de debuutbundel van Laurine Verweijen. Ze kreeg er in 2018 de tweede prijs voor in de Turing-wedstrijd. Meisje Een meisje komt erachter dat haar bewegingen bestaan.dat als zij haar knie buigt, er een buigende knie in de wereld is dat haar uitgestoken hand wordt gesignaleerd, aanvaard. Hiermee wordt het meisje vrouw. Ze haalt een extra … [Lees meer...] overGedicht: Laurine Verweijen • Meisje
Halt! Vallen alle begrippen?
Door Marc Kregting Dat onze jongste dochter (9) in haar schoolboek een Paul van Ostaijen-klassieker voorgeschoteld kreeg die niet overeenkomt met het origineel, komt misschien omdat regels daaruit ten gunste van de eeuwigheid zijn bevrijd van hun gedicht. Los van het geheel kennen we immers de eerste twee woorden: … [Lees meer...] overHalt! Vallen alle begrippen?
De rust van de dodenakker
Door Peter van Zonneveld Gisteren fietste ik naar de kleine, maar schilderachtige begraafplaats Rustoord in Diemen. Er was niemand. Nu ben ik daar al eerder geweest, maar kort geleden had ik ontdekt, dat de veelzijdige, jonggestorven dichter en geleerde Pieter Nieuwland (1764-1794) hier zijn laatste rustplaats had gevonden. Het kerkhof dateert van 1791, en hij was een der … [Lees meer...] overDe rust van de dodenakker
chaos / wanorde
Verwarwoordenboek Vervolg (159) chaos / wanorde De woorden verschillen ‘graadaanduidend’ in betekenis. … [Lees meer...] overchaos / wanorde
Gezichtsverlies
Door Henk Wolf Introductie tot de beleefdheidstheorie, gemaakt als collegevervangende video voor studenten Nederlands van NHL Stenden Hogeschool. (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overGezichtsverlies
De naam van de vaders. Een paasquiz
Door Roland de Bonth Na drie dagen carnaval vieren is op Aswoensdag de vastentijd begonnen. Deze vastenperiode eindigt met Pasen, het feest waarmee christenen vieren dat Christus is opgestaan uit de dood. Nu minder dan de helft van de Nederlanders zichzelf nog gelovig noemt, raakt het religieuze aspect van Pasen steeds verder op de achtergrond. Velen denken bij het … [Lees meer...] overDe naam van de vaders. Een paasquiz
Een wijze koning van Spanje
Verhalen uit de Decamerone (10) Door Frank Willaert Niet alle verhalen in de Decamerone gaan over sluwe kooplieden, doortrapte dienaren, overspelige echtgenoten en geile geestelijken. Op de tiende dag laat Boccaccio zijn jongelui verhalen vertellen over menselijke grootmoedigheid. Zoals die bijvoorbeeld te vinden was bij een wijze koning van Spanje. (Bekijk deze … [Lees meer...] overEen wijze koning van Spanje
‘Een neger in het dorp!’
Gratis datasets voor thuisgebruik Door Ewoud Sanders Een neger in het dorp! is de titel van een zondagsschoolboekje van uitgeverij Callenbach. Het beleefde twee drukken, in 1955 en 1960, en werd goed ontvangen. Zo noemde de IDIL-gids voor de jeugdlectuur het in 1956 een ‘goed boekje’. De inhoud wordt door IDIL (Informatie Dienst Inzake Lectuur) zo samengevat: ‘Een … [Lees meer...] over‘Een neger in het dorp!’
Woorden geven aan vreemde tijden
(Persbericht Coronagedicht.nl) Corona maakt de pennen los van dichtend Nederland en Vlaanderen. Gedichten over quarantaine, hamsteren, angst en er voor elkaar zijn. Op de website Coronagedicht.nl zijn ze verzameld. Een site die van waarde is in vreemde tijden. Het eerste gedicht werd geplaatst op 18 maart. Binnen een week zijn er al meer dan 200 gedichten … [Lees meer...] overWoorden geven aan vreemde tijden
Het Nederlandse klinkersysteem
In het derde college bespreekt taalkunde Marc van Oostendorp (Radboud Universiteit) het Nederlandse klinkersysteem: wat zijn de verschillende klinkers van het Nederlands en hoe kunnen we deze begrijpen aan de hand van kenmerk- en van elemententheorie? En wat zegt die laatste theorie over klinkerreductie in het Witrussisch en het Catalaans? (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overHet Nederlandse klinkersysteem
Marita Mathijsen leest De Schoolmeester
Het verblijf - dag 5 Vandaag: Marita Mathijsen met De boterham en de goudzoeker van De Schoolmeester. Marita Mathijsen is emeritus hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam. De Schoolmeester was een pseudoniem van Gerrit van der Linden (1808-1858), vrijbuiter, onderwijsman en dichter, bekend om gedichten met heel onregelmatige … [Lees meer...] overMarita Mathijsen leest De Schoolmeester
Gedicht: Ida Gerhardt • Sonnet voor mijn moeder
Als de uitreiking van de Ida Gerhardt-prijs vorige week was doorgegaan, had winnaar Marieke Lucas Rijneveld daar haar favoriete gedicht van Gerhardt, ‘Sonnet voor mijn moeder’, voorgedragen. Sonnet voor mijn moeder Gij hebt, Moeder, dit leven zwaar gedragen.Gelijk ik het zwaar draag. Wij zijn verwant.Wij horen in dit stormbevochten landvan kavels, tussen dijk en stroom … [Lees meer...] overGedicht: Ida Gerhardt • Sonnet voor mijn moeder
Waar vind je tegenwoordig het online woordenboek van Overijssel?
Door Philomène Bloemhoff-De Bruijn In 2016 meldden we hier dat het Woordenboek van Overijssel online ging, en dat het via twee verschillende webadressen te raadplegen was. Helaas is dat sinds een aantal maanden niet meer zo. De website Onderzoekoverijssel.nl, waarop het woordenboek een prominente plaats innam op de Homepage, met zoekhulp, spellinguitleg en meer, is opgegaan … [Lees meer...] overWaar vind je tegenwoordig het online woordenboek van Overijssel?
Een journalistieke hebbelijkheid
De Alias-praktijk door Jan Stroop Wie wel eens een artikel op de sportpagina van de krant leest, komt regelmatig een stijlverschijnsel tegen dat ik de ‘Alias-praktijk’ noem. Dat gaat zo. De schrijver voert een voetballer ten tonele, bijv. Deulofeu, en daar gaat zijn artikel verder over. Maar iedere keer dat die Deufoleu verschijnt, noemt de journalist hem anders en wel zo dat … [Lees meer...] overEen journalistieke hebbelijkheid
De ziel van Vlaanderen
Door Nico Keuning Van de zes genomineerde boeken voor de Libris Literatuur Prijs had ik er drie gelezen. De hoogstapelaar (Wessel te Gussinklo), Zwarte Schuur (Oek de Jong) en Uit het leven van een hond (Sander Kollaard). Geen slechte score, al las ik, zo werd uit de selectie van de jury duidelijk, alleen de genomineerde mannen. Wie waren de andere drie? Vrouwen. Ik koos … [Lees meer...] overDe ziel van Vlaanderen
De listige Petronella
Ramsey Nasr leest een verhaal uit de Decamerone. Bekijk deze video op YouTubeTwee dagen geleden las Frank Willaert ditzelfde verhaal voor. … [Lees meer...] overDe listige Petronella
Het hoofddeksel van de abdis
Door Frank Willaert Hoe het zonderlinge hoofddeksel van een abdis tot vrijheid en blijheid leidde in een nochtans om zijn godsvrucht bekend staand klooster. (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overHet hoofddeksel van de abdis
Zijn vrouwen te vertrouwen?
De kracht van het woord (8) Vrouwen in Hollywood films zijn vaak onbetrouwbaar en gevaarlijk, zoals in Hustlers (2019). Wat is de geschiedenis van dit vrouwbeeld? Student Annika van Bodegraven vertelt over haar onderzoek naar listige vrouwen in middeleeuwse verhalen. (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overZijn vrouwen te vertrouwen?
Enkele jaren verder: hoe het staat met het woord ommekomst
Door Siemon Reker Nog altijd bevat Van Dale éen en niet meer dan éen omschrijving bij het woord ommekomst te weten ‘verstrijking, afloop’ met als voorbeeld “na ommekomst van de termijn”. Nog altijd? Nu ja, zo was ook de situatie eind 2016 toen ik in dit blog aandacht vroeg voor het gebruik van het woord in de Tweede Kamer en zo is het nu in de beginnende … [Lees meer...] overEnkele jaren verder: hoe het staat met het woord ommekomst
Bargoens
Waar komt het woord Bargoens vandaan? Eeuwenlang heeft het in het Nederlands bestaan als de naam voor iets dat je niet meteen een volwaardige taal kunt noemen, maar een verzameling woorden en termen en uitdrukkingen uit allerlei talen die samen dienden als 'dieventaal', een geheimtaal voor criminelen. Maar waarom Bargoens? Waar komt dat woord vandaan? Daarover waren tot nu … [Lees meer...] overBargoens
Femke Torensma leest Herman de Coninck
Het verblijf - dag 4 Vandaag: Femke Torensma met 'Je truitjes en je witte en rode' van Herman de Coninck.Femke Torensma (1994) is tekst-, theater- en podcastmaker. Het jachtige Amsterdam verruilde ze onlangs voor Emmen. Herman de Coninck (1944-1997) was dichter, essayist, redacteur en in zijn tijd een van de centrale figuren in het literaire leven in Vlaanderen en … [Lees meer...] overFemke Torensma leest Herman de Coninck
Gedicht: Ingmar Heytze • Vogels, vissen
Ingmar Heytze schreef ‘Vogels, vissen’ in opdracht van EenVandaag, en las het ook voor hen voor; bekijk hier het filmpje. Vogels, vissen Zet de radio uit. Je hoort niets nieuws. De stilte wacht geduldig af.Vouw de krant dicht. Hij was oud voordat hij werd gedrukt.Zoek niet, deel niet, duim niet tot je vierkant ziet.Zet eindelijk het scherm op zwart. Ik ben net zo bang … [Lees meer...] overGedicht: Ingmar Heytze • Vogels, vissen
Inburgeringsexamen tijdens corona
Ook het les Nederlands als vreemde taal gaat online door. Hier een eerste les uit de Corona-cursus van Ad Appel, gebaseerd op het boek Inburgeringsexamen A2. (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overInburgeringsexamen tijdens corona