Er zijn belangrijkere dingen in de wereld, maar toch nog even over het kommavonnis. Voor wie het niet heeft meegekregen: in een kort geding heeft de rechter vorige week bepaald dat De Telegraaf een mededeling moet plaatsen bij een column van Nausicaa Marbe vanwege een ongelukkig geformuleerde zin. Dat heet inmiddels het ‘kommavonnis’ omdat het gaat om de interpretatie van de … [Lees meer...] overKommavonnis
Artikel
Gedachten bij een lijst van vijftig boeken
Een parlement van eenentachtig professionele lezers, door NRC en De Standaard samengesteld uit de gelederen van literatuurcritici, hoogleraren en docenten letterkunde, en aangevuld met een handjevol publieke intellectuelen en culturati van diverse snit, heeft bepaald wat de beste vijftig Nederlandstalige boeken van de eenentwintigste eeuw zijn. Deze zoveelste aanzet tot … [Lees meer...] overGedachten bij een lijst van vijftig boeken
“You speak old Dutch”
Imagine this! As a kid, you’re taught that the Dutch language is needed to survive beyond your island. You grow up thinking that this particular language is even needed to survive in the big world!In classrooms, they discourage you from speaking your native language. So you continue conversations with your peers on the playground. Until you hear the teacher say: “Hey little … [Lees meer...] over“You speak old Dutch”
Of nou, vooruit, twee koekjes dan
Hèhè van Paulien Cornelisse is een taalbevrijding! NIet alleen voor de gemiddelde lezer, die als het goed is altijd bevrijd wordt door wat Cornelisse schrijft over taal – bevrijd van de angst om het fout te doen. In dit geval schrijft Cornelisse met zoveel enthousiasme over woorden die zogenaamd overbodig zijn, zoals eigenlijk, gewoon en hèhè, dat je wel van steen moet zijn om … [Lees meer...] overOf nou, vooruit, twee koekjes dan
Lof der lust
Het thema van internationale vrouwendag is dit jaar ‘Vrouw van de Toekomst’. Ik citeer: ‘Het draait om het scheppen van een inclusieve toekomst waarin vrouwen in alle facetten van de samenleving – van technologie en wetenschap tot cultuur, politiek en gemeenschappen – een gelijkwaardige rol spelen. “Vrouw van de Toekomst” is een oproep om barrières te doorbreken, kansen te … [Lees meer...] overLof der lust
Onder de radar
Niet lang geleden raakte ik in de knoop bij verwijswoorden in de eerste zinnen van een roman. Raar, omdat de verwarring zich pas bij kalme lectuur openbaarde. Op het gehoor was er niets aan de hand. Inmiddels moet ik denken aan soortgelijke openingszet in een duet van Willy en Willeke Alberti uit 1983: Niemand laat zijn eigen kind alleenJe bouwt het … [Lees meer...] overOnder de radar
‘Frederick van Jenuen’ een middeleeuws voorbeeldig verhaal met een vrouw in de hoofdrol
Omdat het vandaag Internationale Vrouwendag is De herkomst van dit verhaal moet in Italië gezocht worden, want in de Decamerone van Giovanni Boccaccio wordt het op de tweede dag als negende verhaal verteld. Hier vindt u zowel de oude Italiaanse tekst als een moderne Engelse vertaling. De oudste druk van Frederick van Jenuen (Genua) zal omstreeks 1518 te Antwerpen … [Lees meer...] over‘Frederick van Jenuen’ een middeleeuws voorbeeldig verhaal met een vrouw in de hoofdrol
Een lofrede op de studie Nederlands
(door een filosofiedocent) ‘De Studie Nederlands lijkt een knekelhuis’. Studenten lopen om de studie Nederlands heen ‘als was het een rottend karkas’, schreef Abdelkader Benali in 2021 in Trouw. Dat kwam volgens hem doordat er te weinig aandacht zou zijn voor vrouwelijke schrijvers, spoken word en multiculturele letteren. Het tegendeel is waar. Ik heb het afgelopen jaar … [Lees meer...] overEen lofrede op de studie Nederlands
Met zonder jas uit
Zouden er moedertaalsprekers van het Nederlands zijn die niet ooit 'met zonder jas' hebben gezegd? Het lijkt een heel veel voorkomend stadium te zijn waar kinderen doorheen gaan, al groeien ze er geloof ik ook vrijwel altijd weer uit. Met zonder jas klinkt een beetje kinderlijk. In een artikel in het nieuwe Nederlandse taalkundige tijdschrift Nota Bene schrijft de Utrechtse … [Lees meer...] overMet zonder jas uit
Babette moet hangen!
Achter het Achtervoegsel 51 Multatuli’s beroemde roman Max Havelaar (1860) opent met een ‘Onuitgegeven Tooneelspel’ als motto. Daarin wijst een gerechtsdienaar Lothario aan als de man die zijn vrouw Barbertje vermoord, in kleine stukjes gesneden en ingezouten zou hebben. Vanzelfsprekend kan een dergelijke gruweldaad niet zonder gevolgen blijven en de rechter besluit dan … [Lees meer...] overBabette moet hangen!
Het laboratorium van het individu
"De romanciers die er werkelijk toe doen", schrijft Jabik Veenbaas, "hebben nooit genoegen genomen met schoonheid alleen." Het is een definitie van 'er werkelijk toe doen' die hij zelfs tot de titel van zijn nieuwe boek heeft gemaakt: Meer dan mooie woorden, waarin hij twintig moderne romans (de eerste is van Proust, de laatste van Houellebecq) beschouwt. "Ze hebben altijd … [Lees meer...] overHet laboratorium van het individu
Hoe het begon…
Op 14 maart 2025 promoveert Joske Piepers in Tilburg. Bijzonder is dat zij van haar proefschrift ook een publieksversie gemaakt heeft, dat – net als dat proefschrift zelf – gratis kan worden opgehaald. We publiceren het eerste hoofdstukje hier voor. In de winter van 2017 kregen een medestudent en ik allebei een mailtje van onze favoriete docent, hoogleraar theoretische … [Lees meer...] overHoe het begon…
Het hoeft niet binnen een uur uit
Dit jaar wil ik al het werk van Vonne van der Meer lezen. Aan het begin van Vonne van der Meers eerste roman, Een warme rug, gaat de verteller, Prikkebeen, naar Schiphol om haar zus op te halen. Die zus heeft jarenlang in Toronto gewoond, maar wil nu scheiden en komt terug naar huis. "Gelukkig heeft ze me geschreven", zegt Prikkebeen, "dat ze niet meer blond is maar rood, … [Lees meer...] overHet hoeft niet binnen een uur uit
De familie Heerma van Voss
Arend Jan Heerma van Voss: Als kind luisterde ik naar de groenoog radio, die naar je knipoogde als je de zenderknop afstemde. Vanuit de wereld kwamen allerlei buitenberichten die ik vertrouwde. Gustavo Bernardo José Hiltermann, De toestand in de wereld, mensberichten zoals weersberichten. Een mens heeft een internbrein en een externbrein, daartussen zit vliesdun het bewustzijn, … [Lees meer...] overDe familie Heerma van Voss
Wegens omstandigheden
"Wegens omstandigheden gesloten", stond er op de winkeldeur. Door omstandigheden? Het bordje was een voorbeeld dat we woorden niet altijd gebruiken om zakelijke informatie over te dragen, want strikt genomen is de mededeling niet anders dan "Gesloten". Je verwacht op woensdagmiddag dat de winkel open is; als dat niet het geval is, zal er iets zijn waardoor dit niet het geval … [Lees meer...] overWegens omstandigheden
De relationele literatuurgeschiedenis van Alexa Stoicescu
De voornaamste reden waarom wij vorig jaar bij Achter de verhalen aanwezig wilden zijn, was om de keynote lecture van Alexa Stoicescu te kunnen bijwonen. Deze zomer was Stoicescu al te gast met een videobijdrage op een panelgesprek dat FRP organiseerde tijdens Theater aan Zee. In dat gesprek probeerden we een antwoord te formuleren op de vraag waarom er zo … [Lees meer...] overDe relationele literatuurgeschiedenis van Alexa Stoicescu
Etymologica: Uth rondom Aalburg
In het Boek van Abt Willem van Rijkel (1249 -1272) Polyptiek en Rekeningen van de Abdij van Sint-Truiden[i] staan o.m. aantekeningen van bezoeken van de abt aan de uithof in Aalburg bij Heusden aan de Maas. Bij herhaling komt daar het grotere gebied Uth in voor. Dat is geen afkorting van uithof. Het is het gebied in een straal om Aalburg waar de uithof zich al voor het jaar … [Lees meer...] overEtymologica: Uth rondom Aalburg
Een herwaardering van het recht op rebellie
Deze tijd vraagt om verzet. De altijd al wankele internationale orde maakt plaats voor een Hobbesiaanse jungle, waar alleen het recht van de sterkste nog geldt. In landen waarvan je kort geleden nog zou zeggen dat ze sterke democratieën waren, worden allerlei rechten in hoog tempo afgebroken, net als waarden zoals het helpen van de armsten in de wereld, het beschermen van de … [Lees meer...] overEen herwaardering van het recht op rebellie
‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittels [61]-[62]
Die wonderlike, vreemde ende schone historie van Melusinen zoals gedrukt door Gheraert Leeu te Antwerpen in 1491. Kritische editie met reproductie van het unieke exemplaarKBR Brussel Inc B 1369,in combinatie met de proza-versie van Je(h)an d’Arras, bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve. Amsterdam 2024 Bibliotheek van Middelnederlandse … [Lees meer...] over‘Die historie van Meluzine’ (Gheraert Leeu, Antwerpen 1491) : capittels [61]-[62]
Een imaginaire opponent
Van Oostrom over De Putter. De Putter over Van Oostrom Deel II Frits van Oostrom heeft veel waardering voor mij, dat staat buiten kijf. In de Reynaert. Leven met een meesterwerk bedankt hij mij uitvoerig. Voor zijn onderzoek kon hij gebruik maken van mijn onderzoek over Simon Vestdijk, Menno Ter Braak, Aloïs Blommaert en Camille Huysmans. Ook heeft hij uit mijn artikel … [Lees meer...] overEen imaginaire opponent
Binnen- en buitenwereld
Mijn leeslogboek: februari De wereld van de lezer is een luilekkerland van letters. Je bent permanent omringd door een rijstebrijberg van boeken, het zijn er op ieder moment meer dan je kunt behappen. Je bent de meeste tijd alleen – welke kant moet je op? Welk boek moet je nu nemen? Waar liggen de lekkerste hapjes? Af en toe vang je geluiden op van elders in die … [Lees meer...] overBinnen- en buitenwereld
“Misschien een andere keer” is ook “nee”
Gisterenochtend las ik het volgende op Nu.nl: Mannen vinden bijna net zo vaak als vrouwen dat 'nee' echt 'nee' betekent. Dit blijkt uit onderzoek van het CBS. Dat is natuurlijk verheugend nieuws, en het lijkt me een hoopgevend teken. En ook zeker goed dat het CBS dit in de gaten houdt. Maar… … toch dans ik niet helemaal juichend door de kamer. Dat heeft ermee te maken dat … [Lees meer...] over“Misschien een andere keer” is ook “nee”
Uiteindelijk uitmondend
Bij de blijheid van tenenfluiting, die down to the ground aan de overkant van de oceaan momenteel wordt gecelebreerd, komt behalve een scala aan boventonen vooral lenigheid los. Het verheldert daarom dat kunst- en cultuurfilosoof Thijs Lijster al in 2022, in Wat we gemeen hebben. Een filosofie van de meenten, het schitterende verhaal opdist van een ‘ketellogica’ … [Lees meer...] overUiteindelijk uitmondend
Een gaatje krabben voor een draadje in het karton
Confuc (8) Het kabinet heeft een voorstel voor asielwetgeving naar de Raad van State gestuurd. Het oordeel pakte niet gunstig uit. Het voorstel zou leiden tot zware werkdruk bij de immigratiedienst, en het zou leiden tot hogere kosten en veel rechtszaken. Bovendien is het voor twee soorten vluchtelingen moeilijk uitvoerbaar. Maar de minister die over dit onderwerp gaat, … [Lees meer...] overEen gaatje krabben voor een draadje in het karton
Op naar een Low Countries English
Gouden tijden voor taalkundigen: de opmars van het Engels lijkt door niets meer te stuiten. De Brexit heeft het niet uit Europa weggehaald, de vooral naar binnen gerichte politiek van Donald Trump zal het wereldwijd niet de kop kosten. Het Engels heeft in de afgelopen decennia zo'n ongekende positie verworven dat het niet denkbaar is dat het die in de komende decennia ineens … [Lees meer...] overOp naar een Low Countries English
