Dat mag ook in Nederland gevierd worden In 1775 werd een Papiamentstalige liefdesbrief geschreven waarvan maar weinigen zich toen zullen hebben kunnen voorstellen dat die twee-en-een-halve eeuw later nog steeds relevant zou zijn. Toch markeert die tekst het oudst bekende geschreven document in het Papiaments dat ons is overgeleverd, en daarmee het begin van een … [Lees meer...] over250 jaar Papiamentstalige teksten
Uitgelicht
Een kleinood voor het Labov-museum
Al enige tijd voordat ik per 17 november 2025 met pensioen ging na 40 jaar en 6 maanden werkzaam geweest te zijn bij de opleiding Communicatie- en Informatiewetenschappen en daarvoor Nederlandse Taal- en Letterkunde van de Rijksuniversiteit Groningen, begon ik met het opruimen van mijn werkkamer. De boeken legde ik grotendeels op een tafel nabij de koffiemachine, een deel ervan … [Lees meer...] overEen kleinood voor het Labov-museum
Reize door het Menschenland
Bachelor- en masterstudenten Nederlands uit Groningen schrijven in de blogserie Uit de collegebank geklapt over hun ervaringen met de studie Nederlands. Binnen de studie Nederlands leer je natuurlijk van alles over literatuur en taalwetenschap; de studie draait immers om taal. Je zou daardoor waarschijnlijk niet direct verwachten dat ik binnen de studie ook … [Lees meer...] overReize door het Menschenland
NWO-subsidie voor onderzoek literatuur en maatschappij
Combinatie van tot voorheen gescheiden onderzoeksmethodes moet leiden tot doorbraak en nieuwe inzichten Persbericht Huygens Instituut Elli Bleeker van DHLab en het Huygens Instituut krijgt NWO-subsidie voor het ontwikkelen en evalueren van een nieuwe methode om cultureel-maatschappelijke invloeden op literaire werken te onderzoeken. Hierbij combineert ze computationele … [Lees meer...] overNWO-subsidie voor onderzoek literatuur en maatschappij
Gerrit Komrij-prijs 2025 voor Tom Lanoye
De Gerrit Komrij-prijs 2025 gaat naar Tom Lanoye voor zijn roman ReinAard. Alwéér wordt er een Reynaert-boek bekroond, vorig jaar was dat Iedereen Reynaert van Marianne Vonck & Kato Beirnaert, en het jaar daarvoor De Reynaert – Leven met een middeleeuws meesterwerk van Frits van Oostrom. Het is niet de bedoeling dat de Gerrit Komrij-prijs een soort Reynaert de Vos-prijs … [Lees meer...] overGerrit Komrij-prijs 2025 voor Tom Lanoye
“Soms denk ik: dat ik zomaar onderzoek mag doen!”
Tekstportret Margot van Mulken In de serie Tekstportretten laat Jan Renkema iemand poseren in zijn tekstatelier. Meestal is er een bijzondere aanleiding. Deze keer niet. Of het moest zijn dat iemand na ruim dertig jaar onderzoek en onderwijs, met acht jaren bestuurswerk als decaan, nadenkt over relevant onderzoek of een andere toekomst, misschien wel als juf. Margot … [Lees meer...] over“Soms denk ik: dat ik zomaar onderzoek mag doen!”
Liefde gaat door…
Men zegt wel eens dat de liefde door de maag gaat. Ik zie dat net iets anders. Uiteraard kunnen stroopwafels, ijs of pizza mijn hart stelen, maar naar mijn mening is er iets dat nog meer van liefde spreekt: muziek. Al van jongs af aan stond muziek in het middelpunt van mijn leven. Ik ben in Duitsland opgegroeid met niet-Duitse ouders, voor wie de waarde van verschillende … [Lees meer...] overLiefde gaat door…
Klassieke Bulkboeken binnenkort offline?
Al jaren laat ik mijn studenten diverse historische literatuur lezen aan de hand van de Bulkboek-uitgaven. Deze Bulkboeken staan gratis als pdf’s online. Onlangs werkten de linkjes naar die website niet meer. Wat was er aan de hand? Bulkboek is overgenomen door BruutTAAL (een uitgeverij van een lesmethode). BruutTAAL is van plan om die pdf’s binnenkort achter een betaalmuur te … [Lees meer...] overKlassieke Bulkboeken binnenkort offline?
Etymologica: Hoe shampoomerk Andrélon en keizer Nero etymologisch verwant kunnen zijn
Als ik niet weet waarover ik moet schrijven, stap ik onder de douche. Niet zo goed voor het klimaat, en nog slechter voor mijn gas-water-licht-afrekening, maar je moet wat. Onder de douche viel mijn oog op een shampoofles van het merk Andrélon. Normaal gesproken ben ik niet zo geïnteresseerd in de herkomst van merknamen – vaak zijn het quasi-spitsvondige creaties van … [Lees meer...] overEtymologica: Hoe shampoomerk Andrélon en keizer Nero etymologisch verwant kunnen zijn
Lema sabachtani!
Taal en emotie in de bijbel en in het leven In de eerste helft van de jaren zeventig heb ik met vrienden in enkele opeenvolgende jaren vakantie gevierd op een camping in Nunspeet. De eerste keer ging ik mee achter op de brommer van iemand, het jaar erop, toen ik zestien was, op mijn eigen Puch. Nadat de tenten waren opgezet en we enigszins onze draai hadden gevonden, … [Lees meer...] overLema sabachtani!
Omhelzende taal
In het kader van de Week van het Nederlands organiseerde de Taalunie een schrijfwedstrijd. De opdracht was een column te schrijven over jouw mooiste ervaring met de Nederlandse taal of de Nederlandstalige woordcultuur. Deze inzending van Lien Van de Water – leerling Moderne Talen aan het Heilig Graf in Turnhout – heeft de prijs binnen het taalgebied gewonnen. Voor de jury … [Lees meer...] overOmhelzende taal
Een stevig gegroeid publieksbereik
In De bestsellermachine (2025) vertelt Erica van Boven dat er in de jaren dertig van de vorige eeuw voorzichtige pogingen werden gedaan een lijstjescultuur te stichten. De benaming ‘Meest Gevraagde Boeken’ schiep afdoende voorbehoud om niet te vervallen in ‘commercie’, die even vanzelfsprekend werd verafschuwd als dat Ter Braaks etiket ‘damesromans’ goed verkochte troep … [Lees meer...] overEen stevig gegroeid publieksbereik
Nijhoff verhusseld
De naam J.A. Lindon kwam ik voor het eerst tegen toen ik The Hunting of the Snark vertaalde. Annotator Martin Gardner nam achter in zijn uitgave van Carrolls gruwelverhaal een ‘Fit the seven-and-a-halfth’ op, een extra hoofdstuk, dat door deze mysterieuze Lindon was geschreven ter aanvulling op Carrolls acht fits omdat hij het jammer vond dat … [Lees meer...] overNijhoff verhusseld
Zachtjez
Ben ik eens enthousiast over een bundel, dan blijkt iedereen het te zijn geweest. Nu ja, het handjevol dat ‘de’ poëziekritiek bemenst. Dan ben ik toch confuus. In dit literair klimaat is bijvoorbeeld Menno Wigman op het zadel der eeuwige klassiekerigheid gehesen, en stuiten critici reeds in het begin van Addertje op: ‘tegen de avond laten de gierzwaluwen in het … [Lees meer...] overZachtjez
Wat we danken aan Peter van Zonneveld
Ergens in 1973 of 1974 zei een vriend me: je moet eens gaan praten met Peter van Zonneveld, die is net als jij geobsedeerd door de negentiende eeuw. Ik weet niet meer of het Ton Anbeek of Adriaan van Dis was die me dit zei, en ik kan het niet meer navragen bij Peter met zijn formidabele geheugen. Ik kende Peter wel, zoals je toen eigenlijk wel iedere student Nederlands ten … [Lees meer...] overWat we danken aan Peter van Zonneveld
In memoriam Peter van Zonneveld (1948-2025)
Op donderdag 20 november hebben we afscheid moeten nemen van een bijzonder, kleurrijk en beminnelijk mens: Peter van Zonneveld. Hij overleed na een ziekbed van enkele weken in een hospice in Ouderkerk, vlak bij zijn geliefde Amstel, waarlangs hij zo graag wandelde en fietste, en waarvan hij elke bocht kende. Peter van Zonneveld werd op 3 september 1948 geboren in Leiden. … [Lees meer...] overIn memoriam Peter van Zonneveld (1948-2025)
Jeugdboekenlezers gezocht!
Stichting Lezen, Passionate Bulkboek en Neerlandistiek slaan de komende maanden de handen ineen voor een nieuw project om op een bijzondere manier aandacht te besteden aan de groslijst van de Jonge Jury 2027. De Jonge Jury, een leesbevorderingsprogramma voor jongeren van 12-15 jaar, hanteert een groslijst van in-het-voorgaande-jaar verschenen jeugdboeken. De jongeren … [Lees meer...] overJeugdboekenlezers gezocht!
Hier blijven de vrouwen
Lezing uitgesproken op 12 november 2025, ter verluistering van de presentatie van Wêr bliuwe de froulju door Janneke Spoelstra. Waar blijven de vrouwen, zo luidt in Nederlandse vertaling het boek dat hier vandaag zo feestelijk gepresenteerd wordt. Op die titel sla ik direct aan, want dat is precies wat ik ook altijd zeg: waar blijven ze? Waarom worden vrouwelijke economen … [Lees meer...] overHier blijven de vrouwen
Een achterhoedegevecht voor de eentaligheid
Het tij begint voorzichtig te keren. Waar het Nederlandse onderwijs de afgelopen decennia heeft gezucht onder een puur door de politiek afgedwongen eentaligheid – op school moest iedereen altijd en alleen maar Nederlands spreken, we waren toch potdorie in Nederland! – met rampzalige resultaten, begint men nu voorzichtig in te zien dat wat aandacht voor de realiteit – kinderen … [Lees meer...] overEen achterhoedegevecht voor de eentaligheid
“de meest allerleukste quiz ter wereld”
Bij de trappen van vergelijking wordt de vergrotende trap gewoonlijk gevormd door -er aan het adjectief toe te voegen en de overtreffende trap door er -st aan toe te voegen (bijvoorbeeld lang-langer-langst). Maar bij sommige adjectieven is er een voorkeur voor de zogeheten omschreven vormen: meer + adjectief voor de vergrotende trap en meest + adjectief voor de overtreffende … [Lees meer...] over“de meest allerleukste quiz ter wereld”
Als schrijvers zichzelf voorlezen
Ontvangst en representatie in de recensies van Stemmen van schrijvers In 1959 besluit de uitgeverij Querido om iets nieuws te doen. Ze laat schrijvers hun eigen werk voordragen op grammofoonplaten en noemt deze platenreeks Stemmen van schrijvers. De eerste plaat van de reeks heet Singel 262, waarop de stemmen van zeven verschillende schrijvers te horen zijn. In totaal … [Lees meer...] overAls schrijvers zichzelf voorlezen
Etymologica: Lintworm
Een lintworm is zowel een draak uit middeleeuwse verhalen als een lintvormige ingewandsworm. In de eerste betekenis is lintworm een mooi voorbeeld van een tautologische samenstelling. Het gedrocht heette ooit lind (‘draak, slang, worm’), maar toen dit woord niet meer werd begrepen voegde men er worm aan toe, dat dezelfde betekenissen had. Het woord betekent dus eigenlijk … [Lees meer...] overEtymologica: Lintworm
Het vinyl archief van de Nederlandse letteren
Literatuur op de plaat Een paar maanden geleden kwam ik door een gelukkig samenspel van speurzin en vindersgeluk in het bezit van twintig 45-toerenplaatjes die in de jaren 1959-1961 waren verschenen onder de reekstitel Stemmen van schrijvers. Die serie wekte mijn nieuwsgierigheid. Wie waren op het idee gekomen om de stemmen van schrijvers vast te leggen en op vinyl te … [Lees meer...] overHet vinyl archief van de Nederlandse letteren
De waarde van het misverstaan
Bij het werk van K.H. Miskotte Dit is de tekst van een lezing die Jaap Goedegebuure bij de presentatie van deel 16 van het verzameld werk van de theoloog K.H.Miskotte, op 7 november in Utrecht. In het hier ten doop gehouden deel van Miskotte's verzamelde werk kwam ik het nodige tegen dat ik als literatuurhistoricus en tekstinterpreet herkende en zonder problemen … [Lees meer...] overDe waarde van het misverstaan
Etymologica: Lapjeskat en schildpadkat
Op mijn vorige stukje over de cyperse kat kreeg ik een groot aantal boze ingezonden brieven van lapjeskatten en schildpadkatten, die de aandacht voor de cyperse zwaar overtrokken vonden en erop wezen dat hun vachtpatronen en de benamingen daarvoor veel interessanter zijn. Als goedmakertje zet ik hen ditmaal in het zonnetje. Lapjeskat De benaming lapjeskat voor een … [Lees meer...] overEtymologica: Lapjeskat en schildpadkat
