Bedankt voor de inspiratie (3): Marten van der Meulen Divers zijn de manieren waarop en redenen waarom studenten en medewerkers terechtkomen bij de afdeling Nederlandse Taal en Cultuur in Nijmegen. Maar één ding hebben ze vaak gemeen: ze kwamen er door personen. Een ouder, een klasgenoot, een docent, een studiegenoot. Iemand gaf ons een zetje, bracht ze op het idee, … [Lees meer...] overOverdonderend enthousiasme voor onderwijs
Uitgelicht
Literatuur vanuit vier perspectieven
Een volgende bijdrage aan de vernieuwing van het schoolvak Nederlands In ons drieluik ten behoeve van de aanstaande vernieuwing van het schoolvak Nederlands richten we ons op het literatuuronderwijs en beantwoorden wij drie vragen: waarom is literatuuronderwijs van belang, wat onderwijzen we bij dit vakonderdeel en hoe doen we dat? In onze eerste bijdrage hebben wij … [Lees meer...] overLiteratuur vanuit vier perspectieven
Dr. Sander Bax benoemd tot hoogleraar Onderwijs en Cultuur in Tilburg
Persbericht Tilburg University Het College van Bestuur van Tilburg University benoemt dr. Sander Bax per 1 januari 2023 tot hoogleraar Onderwijs en Cultuur. De leeropdracht omvat onderzoek naar de invloed van onze digitale en globale mediacultuur op de ontwikkeling van cultuur en literatuur, naar het cultuur- en literatuuronderwijs en naar het ontwerpen van onderwijs in … [Lees meer...] overDr. Sander Bax benoemd tot hoogleraar Onderwijs en Cultuur in Tilburg
Begrijpender lezen: Naar een betekenisvol vak Nederlands
Een vwo-leerling die we in het kader van een KNAW-onderzoek in 2019 vroegen naar het leesonderwijs bij het schoolvak Nederlands, zei: ‘Als ik bij andere vakken zo zou lezen als ik het bij Nederlands leer, zou ik voor alles onvoldoendes halen.’ Wat bedoelde hij met ‘zo lezen’? Dat bleek te gaan om wat bij begrijpend lezen wordt aangeleerd bij Nederlands. Het is wel … [Lees meer...] overBegrijpender lezen: Naar een betekenisvol vak Nederlands
Vrijwilligers gezocht voor de Neerlandistiek-archieven
Voor het eind van deze maand zal Neerlandistiek de grens over gaan van de 19.000 gepubliceerde artikelen. Als tijdschrift worden we goed gelezen en geraadpleegd. Eerder zijn we uitgebreid met een 'katern' Jong Neerlandistiek en samen publiceren de Oudt en Jong-redactie inmiddels ruim 200 artikelen per maand. Wat waarschijnlijk nog beter kan: het gebruik van onze archieven. … [Lees meer...] overVrijwilligers gezocht voor de Neerlandistiek-archieven
Bas Jongenelen over de duivel
Bas Jongenelen schreef een boek over de duivel in de Nederlandse literatuur. Wie is de duivel? Wat maakt hem tot zo'n aantrekkelijk personage, en wat veranderde in zijn aandeel in de literatuur sinds de middeleeuwen? Er is ook een podcast-versie van dit gesprek. … [Lees meer...] overBas Jongenelen over de duivel
Gerrit Komrij-prijs 2022
De Gerrit Komrij-prijs 2022 gaat naar Tonnus Oosterhoff voor zijn vertaling van Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart van Betje Wolff & Aagje Deken uit 1782. We kunnen ons afvragen in hoeverre het nodig is om een achttiende-eeuwse roman te vertalen in modern Nederlands – het Nederlands uit die eeuw is immers best wel modern. Oosterhoff laat met zijn vertaling zien dat het … [Lees meer...] overGerrit Komrij-prijs 2022
De Haagse Bieb: hoog op de poten, kaal in de veren en een grote bek
Nederland leest steeds minder en steeds minder graag (zegt men). Na twintig jaar kwakkelen staat het leesonderwijs weer bovenaan de agenda. Want als kinderen – politici, wethouders en managers – niet goed kunnen lezen, daalt het onderwijsniveau. De kansenongelijkheid neemt toe. Het lezen promoten is dus ‘hot’. Ter gelegenheid van het verschijnen van de bundel ‘Omdat … [Lees meer...] overDe Haagse Bieb: hoog op de poten, kaal in de veren en een grote bek
Een verzameling plankjes
Waarom Ingmar Heytze lezen Met wat geluk, de nieuwste bundel van Ingmar Heytze, gaat over grote thema's van dood en leven. De bundel is opgedragen aan Heytzes vader, dit jaar op 90-jarige leeftijd overleden. Een aantal gedichten zijn aan hem en zijn dood gewijd, zoals hier ook verschillende coronagedichten in zijn opgenomen. Hartverscheurend worden zulke gebeurtenissen bij … [Lees meer...] overEen verzameling plankjes
Wedstrijd: Scenario’s voor de toekomst
Neerlandici en taalwetenschappers (in spe) uit binnen- en buitenland opgelet! Jong Neerlandistiek organiseert een schrijfwedstrijd met het thema Scenario’s voor de toekomst. Tot 15 januari 2023 heb je de tijd om je bijdrage in te zenden. Denk daarbij aan een column, een essay, een analyse van een spreekwoord, een podcast, een YouTube-video - of natuurlijk nog iets totaal … [Lees meer...] overWedstrijd: Scenario’s voor de toekomst
Tussen hemel en aarde: vreemde ervaringen in Nederlandse musea
2010, Leeuwarden. Twee beveiligers komen elkaar tegen in de kelder van de Kanselarij, een van de gebouwen waarin destijds het Fries Museum huisde. Het is bijna sluitingstijd en het museum is leeg op de medewerkers na. Terwijl de beveiligers de laatste minuten van hun werkdag doden met een praatje, zien ze opeens vanuit hun ooghoeken beweging. Ze draaien zich om, klaar om een … [Lees meer...] overTussen hemel en aarde: vreemde ervaringen in Nederlandse musea
vol dringend aangevraagde bakjes onvermogen
Waarom gedichten van Joke van Leeuwen lezen? Ik kan nu al uitzien naar een studie van het gehele werk van Joke van Leeuwen, hoewel bij mijn weten nog niemand begonnen is aan zo'n studie en dat werk trouwens ook hopelijk nog lang niet klaar is. Haar nieuwste bundel heet Aan tafels – eerder schreef Mathijs Sanders er al dit over, maar er kan niet genoeg over worden … [Lees meer...] overvol dringend aangevraagde bakjes onvermogen
Er is meer dan grammaticale regels en begrijpend lezen
Bedankt voor de inspiratie (2): Djano Koerdenburg Divers zijn de manieren waarop en redenen waarom studenten en medewerkers terechtkomen bij de afdeling Nederlandse Taal en Cultuur in Nijmegen. Maar één ding hebben ze vaak gemeen: ze kwamen er door personen. Een ouder, een klasgenoot, een docent, een studiegenoot. Iemand gaf ons een zetje, bracht ze op het idee, schakelde ze … [Lees meer...] overEr is meer dan grammaticale regels en begrijpend lezen
Etymologica: Patta’s
Sommige woorden worden eerst gebruikt door jongeren in hun zogenaamde straattaal, en stijgen vervolgens in aanzien en bekendheid doordat een deftig woordenboek als Van Dale ze opneemt. Dat geldt bijvoorbeeld voor de benaming patta’s voor (sport)schoenen, die Van Dale in 2005 aan zijn bestand heeft toegevoegd als: pata ‘linnen of canvas sportschoen’, een leenwoord uit het … [Lees meer...] overEtymologica: Patta’s
Bestaat er een vrouwelijke retorica?
Wat doen vrouwelijke politieke leiders anders in hun toespraken dan hun mannelijke collega’s? Bestaat er een vrouwelijke retorica?, zo vraagt hoogleraar Bestuurskunde Hans de Bruijn zich af. Eerder schreef Hans de Bruijn een serie lezenswaardige boeken over framing in de taal van politici. En de bondige columns die hij al tien jaar in Trouw publiceert over framing in politieke … [Lees meer...] overBestaat er een vrouwelijke retorica?
Een reis naar de eenhoorns met AI
Gisteren verscheen er een spectaculair nieuwe chatbot online: ChatGPT van het software-bedrijf OpenAI. Het is een systeem waarmee je gesprekken kunt voeren in ieder geval alle talen die ik enigszins beheers. Het is een systeem dat getraind is door honderden miljarden woorden – vermoedelijk vooral van het internet geschraapt – te lezen en zo te leren welke woorden vaak in de … [Lees meer...] overEen reis naar de eenhoorns met AI
Met je gewoonte om niet te luisteren
In mijn middelbareschooltijd – eind jaren zeventig, begin jaren tachtig – was bij spreekbeurten voor het vak Nederlands het werk van Hannes Meinkema vaste prik: De groene weduwe, Het binnenste ei, Het wil nog maar niet zomeren,… En De maaneter, dat ons pubers liet kennismaken met het jij-perspectief, waarvoor hét voorbeeld in de literatuurgeschiedenis … [Lees meer...] overMet je gewoonte om niet te luisteren
Educatief ontwikkelaar: ‘In het vakgebied tussen onderwijskunde en taalkunde gebeurt een heleboel’
Tineke Droog, Educatief ontwikkelaar Wat kun je eigenlijk worden met zo’n studie Nederlands, en hoe? Daar willen we graag zoveel mogelijk antwoorden op, voor alle huidige studenten, studiekiezers, en andere nieuwsgierige meelezers. In de toekomstrubriek van Jong Neerlandistiek verzamelen we de komende tijd interviews met afgestudeerden die leuk werk hebben … [Lees meer...] overEducatief ontwikkelaar: ‘In het vakgebied tussen onderwijskunde en taalkunde gebeurt een heleboel’
Tenderfoot en de onvoltooid verleden tijd
Wat voorafging. James Vandermeersch vertaalde op vijf jaar tijd alle 73 Lucky Lukes opnieuw. In het... Vlaams. Hoera! Lucky Luke de poor lonesome cowboy die zo’n long way from home is komt eindelijk thuis. Immers, James Vandermeersch stamt uit Lauwe en Lauwe ligt op een Kommersbonter boogscheut van Kortrijk, de geboorteplaats van de bedenker en tekenaar van Lucky Luke, … [Lees meer...] overTenderfoot en de onvoltooid verleden tijd
Een geval van klinkerverkleuring
In zijn artikel ‘Vervoegde voegwoorden in het Oosten’ wijst C.B. van Haeringen op een bijzonder verschijnsel in een aantal Nedersaksische streektalen: naast de reguliere vervoeging met sjwa van de persoonsvorm gevolgd door een subject in de eerste persoon meervoud, komen er vormen voor als doede wiej en gaode wiej (van de infinitieven (dôen en gaon). In deze bijdrage zal ik … [Lees meer...] overEen geval van klinkerverkleuring
Literatuuronderwijs: waarom eigenlijk?
Een bijdrage aan de vakvernieuwing van het schoolvak Nederlands Het meesterschapsteam Nederlands heeft in de afgelopen jaren diverse visiedocumenten gepubliceerd over een mogelijke verrijking van de inhoud van het curriculum Nederlands. Die visiedocumenten waren vooral conceptueel in detail uitgewerkt. Maar wat is nu eigenlijk de kern, als het gaat om een concrete … [Lees meer...] overLiteratuuronderwijs: waarom eigenlijk?
De verwording van het kritisch bewustzijn
Het hoger onderwijs staat voor de uitdaging om studenten te helpen zich te ontwikkelen tot zelfstandige burgers die zich kritisch kunnen verhouden tot de complexiteit van de samenleving (OCW, 2019). De Dublindescriptoren die voor accreditatie van oordeelsvorming in het hoger onderwijs gelden noemen het oordeelsvorming “dat mede gebaseerd is op het afwegen van relevante … [Lees meer...] overDe verwording van het kritisch bewustzijn
In memoriam Piet J. Buijnsters
‘Ieder van ons heeft zo zijn eigen voorstelling van het Inferno. Voor mij bestaat de hel uit een plaats waar eindeloos referaten worden voorgelezen onder de titel: ‘What is Enlightenment?’.(P.J. Buijnsters, ‘Het heilsperspectief van de Verlichting. Een reflectie bij het 25-jarig bestaan van de Werkgroep 18e Eeuw’, in: De Achttiende Eeuw, jg 1994, pp. 121-134) Wanneer een … [Lees meer...] overIn memoriam Piet J. Buijnsters
Wedstrijd: Scenario’s voor de toekomst
Neerlandici en taalwetenschappers (in spe) uit binnen- en buitenland opgelet! Jong Neerlandistiek organiseert een schrijfwedstrijd met het thema Scenario’s voor de toekomst. Tot 15 januari 2023 heb je de tijd om je bijdrage in te zenden. Denk daarbij aan een column, een essay, een analyse van een spreekwoord, een podcast, een YouTube-video - of natuurlijk nog iets totaal … [Lees meer...] overWedstrijd: Scenario’s voor de toekomst
De ene ‘aan het’ is de andere niet
Er zijn weinig taalpatronen die neerlandici—en dan met name leraren Nederlands—zo veel hoofdpijn bezorgen als de aan het-constructie. Op het eerste gezicht is er weinig ingewikkelds aan, we gebruiken de constructie immers de hele dag door: u bent deze blog aan het lezen, buiten is het aan het regenen, de dagen zijn steeds korter aan het worden… Tot zover geen hoofdpijn. Die zet … [Lees meer...] overDe ene ‘aan het’ is de andere niet
