Wat doen vrouwelijke politieke leiders anders in hun toespraken dan hun mannelijke collega’s? Bestaat er een vrouwelijke retorica?, zo vraagt hoogleraar Bestuurskunde Hans de Bruijn zich af. Eerder schreef Hans de Bruijn een serie lezenswaardige boeken over framing in de taal van politici. En de bondige columns die hij al tien jaar in Trouw publiceert over framing in politieke … [Lees meer...] overBestaat er een vrouwelijke retorica?
Uitgelicht
Een reis naar de eenhoorns met AI
Gisteren verscheen er een spectaculair nieuwe chatbot online: ChatGPT van het software-bedrijf OpenAI. Het is een systeem waarmee je gesprekken kunt voeren in ieder geval alle talen die ik enigszins beheers. Het is een systeem dat getraind is door honderden miljarden woorden – vermoedelijk vooral van het internet geschraapt – te lezen en zo te leren welke woorden vaak in de … [Lees meer...] overEen reis naar de eenhoorns met AI
Met je gewoonte om niet te luisteren
In mijn middelbareschooltijd – eind jaren zeventig, begin jaren tachtig – was bij spreekbeurten voor het vak Nederlands het werk van Hannes Meinkema vaste prik: De groene weduwe, Het binnenste ei, Het wil nog maar niet zomeren,… En De maaneter, dat ons pubers liet kennismaken met het jij-perspectief, waarvoor hét voorbeeld in de literatuurgeschiedenis … [Lees meer...] overMet je gewoonte om niet te luisteren
Educatief ontwikkelaar: ‘In het vakgebied tussen onderwijskunde en taalkunde gebeurt een heleboel’
Tineke Droog, Educatief ontwikkelaar Wat kun je eigenlijk worden met zo’n studie Nederlands, en hoe? Daar willen we graag zoveel mogelijk antwoorden op, voor alle huidige studenten, studiekiezers, en andere nieuwsgierige meelezers. In de toekomstrubriek van Jong Neerlandistiek verzamelen we de komende tijd interviews met afgestudeerden die leuk werk hebben … [Lees meer...] overEducatief ontwikkelaar: ‘In het vakgebied tussen onderwijskunde en taalkunde gebeurt een heleboel’
Tenderfoot en de onvoltooid verleden tijd
Wat voorafging. James Vandermeersch vertaalde op vijf jaar tijd alle 73 Lucky Lukes opnieuw. In het... Vlaams. Hoera! Lucky Luke de poor lonesome cowboy die zo’n long way from home is komt eindelijk thuis. Immers, James Vandermeersch stamt uit Lauwe en Lauwe ligt op een Kommersbonter boogscheut van Kortrijk, de geboorteplaats van de bedenker en tekenaar van Lucky Luke, … [Lees meer...] overTenderfoot en de onvoltooid verleden tijd
Een geval van klinkerverkleuring
In zijn artikel ‘Vervoegde voegwoorden in het Oosten’ wijst C.B. van Haeringen op een bijzonder verschijnsel in een aantal Nedersaksische streektalen: naast de reguliere vervoeging met sjwa van de persoonsvorm gevolgd door een subject in de eerste persoon meervoud, komen er vormen voor als doede wiej en gaode wiej (van de infinitieven (dôen en gaon). In deze bijdrage zal ik … [Lees meer...] overEen geval van klinkerverkleuring
Literatuuronderwijs: waarom eigenlijk?
Een bijdrage aan de vakvernieuwing van het schoolvak Nederlands Het meesterschapsteam Nederlands heeft in de afgelopen jaren diverse visiedocumenten gepubliceerd over een mogelijke verrijking van de inhoud van het curriculum Nederlands. Die visiedocumenten waren vooral conceptueel in detail uitgewerkt. Maar wat is nu eigenlijk de kern, als het gaat om een concrete … [Lees meer...] overLiteratuuronderwijs: waarom eigenlijk?
De verwording van het kritisch bewustzijn
Het hoger onderwijs staat voor de uitdaging om studenten te helpen zich te ontwikkelen tot zelfstandige burgers die zich kritisch kunnen verhouden tot de complexiteit van de samenleving (OCW, 2019). De Dublindescriptoren die voor accreditatie van oordeelsvorming in het hoger onderwijs gelden noemen het oordeelsvorming “dat mede gebaseerd is op het afwegen van relevante … [Lees meer...] overDe verwording van het kritisch bewustzijn
In memoriam Piet J. Buijnsters
‘Ieder van ons heeft zo zijn eigen voorstelling van het Inferno. Voor mij bestaat de hel uit een plaats waar eindeloos referaten worden voorgelezen onder de titel: ‘What is Enlightenment?’.(P.J. Buijnsters, ‘Het heilsperspectief van de Verlichting. Een reflectie bij het 25-jarig bestaan van de Werkgroep 18e Eeuw’, in: De Achttiende Eeuw, jg 1994, pp. 121-134) Wanneer een … [Lees meer...] overIn memoriam Piet J. Buijnsters
Wedstrijd: Scenario’s voor de toekomst
Neerlandici en taalwetenschappers (in spe) uit binnen- en buitenland opgelet! Jong Neerlandistiek organiseert een schrijfwedstrijd met het thema Scenario’s voor de toekomst. Tot 15 januari 2023 heb je de tijd om je bijdrage in te zenden. Denk daarbij aan een column, een essay, een analyse van een spreekwoord, een podcast, een YouTube-video - of natuurlijk nog iets totaal … [Lees meer...] overWedstrijd: Scenario’s voor de toekomst
De ene ‘aan het’ is de andere niet
Er zijn weinig taalpatronen die neerlandici—en dan met name leraren Nederlands—zo veel hoofdpijn bezorgen als de aan het-constructie. Op het eerste gezicht is er weinig ingewikkelds aan, we gebruiken de constructie immers de hele dag door: u bent deze blog aan het lezen, buiten is het aan het regenen, de dagen zijn steeds korter aan het worden… Tot zover geen hoofdpijn. Die zet … [Lees meer...] overDe ene ‘aan het’ is de andere niet
De bodemloze put van de niet-aflatende stroom
Wartaal en laster van Liesje Schreuders over 'de' communicatie Dat de communicatie en de voorlichting een kleine industrie geworden zijn, wie zal het bestrijden? Op allerlei plaatsen waar vroeger alleen maar wat gestameld werd zitten nu 'professionals' die gelikte presentaties geven om schadelijke plannen mooi te doen lijken, die misstappen op een meesterlijke manier … [Lees meer...] overDe bodemloze put van de niet-aflatende stroom
Geschiedenis van het Nederlands – Leestips van Vlogboek bij Kern Nederlands onderbouw
Aansluitend op de tweede editie van Kern Nederlands onderbouw gymnasium/vwo+ maakt Vlogboek video's met leestips bij de paragrafen Taal & cultuur. In deze video paragraaf 3: Geschiedenis van het Nederlands. … [Lees meer...] overGeschiedenis van het Nederlands – Leestips van Vlogboek bij Kern Nederlands onderbouw
Wie is de auteur van Jan Stront?
In 1684 verscheen zonder vermelding van auteur of uitgever De doorluchtige daden van Jan Stront, opgedragen aan het Kackhuys. Gedrukt voor de liefhebbers. In deze pornografische roman speelt het personage Jan Stront de hoofdrol. In de roman is te lezen hoe Jan Stront aan zijn naam is gekomen, hoe hij opgroeit en hoe hij zich vervolgens als student in plaats van met studeren … [Lees meer...] overWie is de auteur van Jan Stront?
Een oude kunst met vezels
Het weinig bezongen wonder dat wij papier noemen, een handzaam vel gemaakt uit een brij van vezels, werd meer dan tweeduizend jaar geleden uitgevonden in het oosten des Morgenlands. Het woord daarentegen komt van elders en sloeg op iets anders. Dat nodigt uit tot een nieuwe, nauwere verwoording. Met repen in de weer Reeds lang geleden aan de oevers van de Nijl … [Lees meer...] overEen oude kunst met vezels
Overleden: P. J. Buijnsters (18 oktober 1933-17 november 2022)
Ons bereikt het bericht dat de letterkundige en boekhistoricus Piet J. Buijnsters gisteren is overleden. Buijnsters studeerde Nederlands in Nijmegen, promoveerde daar en bracht er ook zijn werkzame leven door, uiteindelijk als hoogleraar Boekwetenschap en Nederlandse Letterkunde. Hij had bijzondere belangstelling voor de achttiende en negentiende eeuw, en publiceerde onder meer … [Lees meer...] overOverleden: P. J. Buijnsters (18 oktober 1933-17 november 2022)
Jantje zag eens een hangende pruim
Dichteres en actrice Maud Vanhauwaert, die in 2018 en 2019 stadsdichter van Antwerpen was, opende op 28 januari 2021 de digitale, 34e editie van de HSN-conferentie. Zij nam haar toehoorders mee op een poëtische middagwandeling onder de bijzondere titel Het stad in mij. Onderweg toonde zij een slinger met kleurrijke vlaggetjes. Op het eerste vlaggetje stond een Nederlandse … [Lees meer...] overJantje zag eens een hangende pruim
Daar waar de mensen (niet) zwegen
Laaten de menschen zingen! zingen is gezond, zingen is goed zo wel voor het lichaam als voor den geest: en dewyl wy van hen vergen, dat aangenaam talent niet te misbruiken, […], zo behooren wy hen schadeloos te stellen; wat zeg ik? zo behooren wy hen zulke Liedjes te bezorgen, die zy met vermaak kunnen zingen, en die evenwel altoos eene zedelyke bedoeling hebben. (Wolff & … [Lees meer...] overDaar waar de mensen (niet) zwegen
Zingen wat niet te zeggen valt: de rol van muziek in het klimaatdebat
‘Muziek is van oudsher een bondgenoot van het activisme’, schrijft Laurens Ham in de proloog van zijn boek Op de vuist. Vijftig jaar protestliedjes in Nederland (2020). Protestliedjes fungeren als graadmeter voor het maatschappelijke debat en vormen een muzikale tijdsbalk van de geschiedenis. Een van de grootste crises waar we dit moment mee te maken hebben is die van het … [Lees meer...] overZingen wat niet te zeggen valt: de rol van muziek in het klimaatdebat
Etymologica: Polkadot en polkahaar
Jurkjes, rokken, truien, pumps en zelfs nagellak met polkadots zijn in de Lage Landen zeer geliefd, en dat is, ondanks de jaarlijks veranderende modegrillen, al lang het geval: al in 1947 verschenen er advertenties voor ‘jurken met polkadot’, ‘strikdasje met polka-dot’ en ‘polkadot pyjama’s’. De naam voor het vrolijke stippelpatroon komt, gezien het tweede deel dot ‘stippel’, … [Lees meer...] overEtymologica: Polkadot en polkahaar
Wat kun je na je studie Nederlandse taal en cultuur in Utrecht?
Tijdens je studie Nederlands raak je zo geworteld in de Nederlandse taal en cultuur, dat je later vaak terechtkomt in functies waarbij dat van belang is. Je ziet afgestudeerden terug als voorlichter, reclamemaker, journalist, beleidsmedewerker en bij uitgeverijen. Ook het onderwijs is een voorkomende optie. Hier alles over weten? Check dan deze video. Check alles over de … [Lees meer...] overWat kun je na je studie Nederlandse taal en cultuur in Utrecht?
10 jaar taalcanon!
Vandaag, op 12 november 2022, bestaat de taalcanon precies 10 jaar! Op 12 november 2012 verscheen het boek Alles wat je altijd al had willen weten over taal. De taalcanon, onder redactie van Marianne Boogaard en Mathilde Jansen, bij uitgeverij Meulenhoff. Het boek verscheen in dezelfde reeks als de bètacanon en de gammacanon. Op dezelfde dag ging de website taalcanon.nl … [Lees meer...] over10 jaar taalcanon!
Redacteur van museumtentoonstelling Back Street: ‘Als ik toen had geweten dat je dat kon studeren, had ik dat gelijk gedaan.’
Julia Oostdam, redacteur van museumtentoonstelling Back Street Wat kun je eigenlijk worden met zo’n studie Nederlands, en hoe? Daar willen we graag zoveel mogelijk antwoorden op, voor alle huidige studenten, studiekiezers, en andere nieuwsgierige meelezers. In de toekomstrubriek van Jong Neerlandistiek verzamelen we de komende tijd interviews met … [Lees meer...] overRedacteur van museumtentoonstelling Back Street: ‘Als ik toen had geweten dat je dat kon studeren, had ik dat gelijk gedaan.’
Hij/zij/het brengt ons Sint-Nicolaas
Tijdens de herfstvakantie bracht ik een bezoek aan de tentoonstelling ‘Ruud de Wild, Songbonk. Reis langs de mooiste Nederlandse liedjes’ in het Huis van het Boek, vroeger Museum Meermanno-Westreenianum geheten. Wie Ruud de Wild kent als radio-deejay, verwacht misschien een overzicht van zeventig jaar popliedjes, maar niets is minder waar. Garrelt Verhoeven, hoofdconservator … [Lees meer...] overHij/zij/het brengt ons Sint-Nicolaas
Zorgvuldig gecomponeerde chaos
Er zijn weinig auteurs die zich in hun werk zo met één wereldvisie bezighouden als Willem Frederik Hermans. Of je nou Nooit meer slapen, De donkere kamer van Damokles of Ik heb altijd gelijk leest, altijd merk je hoe zijn personages een geheel eigen logica op de wereld projecteren. Ze creëren een werkelijkheid waarin ze hun bestaan gerechtvaardigd zien. Maar ook al denken we, … [Lees meer...] overZorgvuldig gecomponeerde chaos
