Men bewijst het werk van Menno ter Braak (1902-1940) geen goede dienst door het kritiekloos te bewonderen. Deze week besprak ik met onze tweedejaarsstudenten Nederlands in Groningen Ter Braaks essay Het nationaalsocialisme als rancuneleer, verschenen in 1937 als zevende deel in een reeks brochures van het in 1936 mede door Ter Braak en E. du Perron opgerichte Comité van … [Lees meer...] overWaarom ik Ter Braak niet afwijs
Uitgelicht
In memoriam Christophe Madelein (1978-2022)
Op de veel te jonge leeftijd van 44 jaar overleed op 19 april Christophe Madelein. Christophe was niet alleen een uitstekend onderzoeker maar bovenal een zeer beminnelijk mens, die vanwege de hem kenmerkende bescheidenheid en gedrevenheid op veel waardering kon rekenen in de wereld van de letterkundige neerlandistiek en die van de 18de-eeuwse letterkunde in het bijzonder. … [Lees meer...] overIn memoriam Christophe Madelein (1978-2022)
Bitterblond en Poezieboys
‘De Poezieboys, dat zijn Jos Nargy en Joep Hendrikx. Samen brengen zij de beste poëzie van dit moment, geïnspireerd op de legendarische avond in 1966 van Simon Vinkenoog in Carré. Want de wereld kan wel weer wat Rock & Roll & Poëzie gebruiken. Iedere Poeziebar nodigen zij verschillende dichters uit met als doel: uitverkochte, dampende en joelende zalen voor de poëzie!’ … [Lees meer...] overBitterblond en Poezieboys
Bachelor Nederlandse taal en cultuur, Universiteit van Amsterdam
Houd je van taal, wil je weten hoe een tekst werkt en precies begrijpen wat er gezegd wordt, maar ook kunnen aanwijzen wat er niét gezegd wordt? Als neerlandicus kun je uitleggen hoe taal functioneert, hoe cultuur bijdraagt aan de samenleving en hoe communicatie werkt. En als die niet werkt, weet een neerlandicus wat er moet veranderen. Wil je meer weten over deze … [Lees meer...] overBachelor Nederlandse taal en cultuur, Universiteit van Amsterdam
Jongerenmanifest voor het schoolvak Nederlands
Vandaag verscheen in de Volkskrant een column van Aleid Truijens waarin zij refereert aan het Jongerenmanifest voor het schoolvak Nederlands. Dat manifest is hieronder te lezen en is ondertekend door Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS), CNV Jongeren, Het team van Scholieren.com en Jong Neerlandistiek. De kwaliteit van ons onderwijs gaat al twintig jaar stelselmatig … [Lees meer...] overJongerenmanifest voor het schoolvak Nederlands
Etymologica: Boerencreativiteit met de schoenriem
Schoenriemen. We gebruiken dat woord niet meer. Vroeger werd het woord gebruikt voor wat we nu veters noemen. En vooral voor het vastmaken van sandalen met een lang reepje leer gebruikten we het woord schoenriem. Al rond 1175 komt het woord voor, als samenstelling vanskuo ‘schoen’ en riemo ‘riem, band’, aldus het Oudnederlands Woordenboek. En toch kwamen we het woord … [Lees meer...] overEtymologica: Boerencreativiteit met de schoenriem
‘Ik zou uren over hem kunnen praten’
Over Harry Mulisch en Ernst Jünger Hoewel Harry Mulisch op latere leeftijd graag mocht beweren dat hij nooit andere schrijvers las, wemelt het in zijn werk van de bewijzen van het tegendeel. Als jongeman was hij in elk geval een gretige lezer en van zijn bewondering voor auteurs als Goethe, Thomas Mann en Borges heeft hij ook nooit een geheim gemaakt. Maar interessanter is … [Lees meer...] over‘Ik zou uren over hem kunnen praten’
De (zee)meermin, een ongrijpbaar fabeldier? [1]
Op zoek naar definities in lexica en literatuur Trots loop ik met mijn tekening naar de juf, die voorovergebogen aan het opruimen is in de poppenhoek. “O ja, nou, mooi, hoor…” zegt ze zonder echt te kijken, “en euh… wat is het?” “Een Meermin”, antwoord ik. “Oh, een zeemeermin, nou, leuk, hoor.” “Nee, niet zéé-meermin, gewoon meermin!” . De juf zucht en zonder me aan … [Lees meer...] overDe (zee)meermin, een ongrijpbaar fabeldier? [1]
Oeroegs methode: veranderen
‘Oeroeg weerspiegelt (…) de koloniale idylle, maar ook de valsheid ervan’, schrijft Xandra Schutte in haar essay over Hella S. Haasses debuut in De nieuwe koloniale leeslijst (2021). Toen ik de novelle, die in 1948 als Boekenweekgeschenk verscheen en vorig jaar haar 59e druk beleefde, onlangs herlas, viel me op hoe weinig de ik-verteller zich bewust is van het koloniale … [Lees meer...] overOeroegs methode: veranderen
‘Heb je ook sibbelings?’
Als rasechte introvert ben ik een ramp met ‘small talk’: het keuvelen over koetjes en kalfjes waarbij het niet om de inhoud van het gesprek gaat, maar gewoon om het feit dat je een gesprekje hebt. Ik kán het gewoon niet, lijkt het wel, en het voelt altijd zo gekunsteld. ‘Heb je ook broers of zussen?’ is zo’n standaard ‘small talk’-vraag – weinig mensen zullen intrinsiek … [Lees meer...] over‘Heb je ook sibbelings?’
De Nederlandse taal en cultuur in Finland en Jyväskylä
‘Waarom Finland?’ Een vraag die ik met enige regelmaat kreeg toen ik aan mensen in mijn omgeving vertelde dat ik op uitwisseling zou gaan naar Finland. Het antwoord is vrij simpel: de taal en de cultuur spreken me aan. Niet wetende dat ik, eenmaal aangekomen, precies dezelfde vraag zou krijgen van de Finnen zelf: ‘Waarom Finland?’ Telkens als ik aan een Fin vertelde dat … [Lees meer...] overDe Nederlandse taal en cultuur in Finland en Jyväskylä
Oproep: deel je verhaal als neerlandicus
We willen de diversiteit, vernieuwing en het engagement van de neerlandistiek prominent belichten door met elke post een alumnus of student Nederlands aan het woord te laten. Wat voor prachtig werk heeft de studie Nederlands jou opgeleverd? Welke vaardigheden uit de studie komen daar het best van pas? Welk prachtig onderzoek verricht jij nu, ofwel als student, ofwel als … [Lees meer...] overOproep: deel je verhaal als neerlandicus
Ellen Deckwitz over Bono’s Oekraïnelimerick
De recensiedokter Recensiedokter Evi Aarens diagnosticeert de literaire kritiek. Vandaag Ellen Deckwitz over Bono’s Oekraïnelimerick Deze aflevering van de recensiedokter schrijf ik speciaal voor mijn vader. Hij is een vriendelijke en geleerde man, connaisseur van literatuur en beeldende kunst, liefhebberijen waar hij ook zijn beroep van heeft gemaakt. Eigenlijk heeft … [Lees meer...] overEllen Deckwitz over Bono’s Oekraïnelimerick
Lijkt mensentaal het meest op bijendans?
Een van de raadselen van de natuur is dat dieren niet kunnen praten. Veel dieren hebben een communicatiesysteem waarmee ze soms behoorlijk ingewikkelde dingen kunnen, maar in de buurt van menselijke taal komt het niet. Alle pogingen om dieren wel een vorm van taal te leren zijn stelselmatig mislukt. Waarom? Daarop geeft de Amerikaanse psycholoog en bioloog Michael Beecher een … [Lees meer...] overLijkt mensentaal het meest op bijendans?
Etymologica: Dubbelopdierennamen
Wat hebben een muilezel, een kraanvogel en een walvis met elkaar gemeen? Ze hebben dubbelopnamen. Oorspronkelijk heetten de dieren muil, kraan en wal, maar later werden de namen verlengd met -ezel, -vogel en -vis. In dit artikel vertel ik hoe dat zo is gekomen. Muil, kraan en wal Het woord muilezel komt van het … [Lees meer...] overEtymologica: Dubbelopdierennamen
‘Het zogenaamde kwaliteitsargument’
Als bezieler van het zwarte taalgilde Alphabet Street publiceerde Neske Beks in 2019 een prachtig stuk over twee James Baldwin-vertalingen. Aanleiding was een notoir conflict. Mag negro, dat 163 keer in een activistisch essay voorkwam, in het Nederlands worden vertegenwoordigd door ‘het n-woord’, zoals de vertaler had gewild en zijn uitgeverij niet? Beks vond alleen al de … [Lees meer...] over‘Het zogenaamde kwaliteitsargument’
Vier redenen om Nederlands te gaan studeren: van geheimen ontrafelen tot roddelpraat
1. Als je van een goed verhaal houdt… ‘Soms wordt me verweten dat ik teveel roddel,’ schrijft Ibe Rossel in haar debuut Shakespeare kent me beter dan mijn lief. ‘De eerlijke verklaring voor mijn drang naar achterklap,’ vertelt ze, ‘is dat ik gewoon van narratief hou. Ik leef en sterf voor een goed verhaal, in alle vormen en maten.’ Het is de reden dat ze Engelse literatuur … [Lees meer...] overVier redenen om Nederlands te gaan studeren: van geheimen ontrafelen tot roddelpraat
Ineke Sluiter heeft niets misdaan
Grote woorden, woensdagavond bij Nieuwsuur. "Geen enkele universiteit heeft registratie bijbanen hoogleraren op orde." Duizenden hoogleraren zouden allerlei 'bijbanen' niet hebben geregistreerd. Bijklussen zonder dat iemand het weet! Graaien in de grote pot en daar tegen niemand iets over zeggen! Wie een beetje door de opgewonden toon heenlas, ontdekte dat er in feite juist … [Lees meer...] overIneke Sluiter heeft niets misdaan
Van retinette naar flexilette
Achter het achtervoegsel 16 In 2012 las Nederland massaal de oorlogsroman De donkere kamer van Damokles (1958) van Willem Frederik Hermans. Leden van de openbare bibliotheek kregen van de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB) een exemplaar van het boek cadeau. Met allerlei activiteiten probeerde de CPNB zowel jonge als oude … [Lees meer...] overVan retinette naar flexilette
Waar zou jij met je tinderdate afspreken op 3 mei 1646?
Vandaag promoveert Tim Vergeer op de populariteit van Spaanse toneelstukken die in het Nederlands werden opgevoerd in de Lage Landen. Hij maakte dit filmpje over de uitkomsten van zijn onderzoek: … [Lees meer...] overWaar zou jij met je tinderdate afspreken op 3 mei 1646?
Ken je taalklanken met je lichaam?
Wie een woord kent (konterfeitsel, balorig, wieberen) weet iets over zijn lichaam: welke spieren je moet bewegen om die klanken te maken. Belichaamd denken (embodied cognition) is tegenwoordig een populair begrip onder antropologen, filosofen en cultuurwetenschappers. Zij nemen vaak een radicaal standpunt in, al je denken is denken met je lichaam. Anti-Cartesianisme heerst: er … [Lees meer...] overKen je taalklanken met je lichaam?
Etymologica: de Oekraïense graanschuur
De oorlog in Oekraïne brengt, zo melden de kranten al enige tijd, ook de wereldvoedselvoorziening in gevaar, omdat Oekraïne ‘de graanschuur van Europa’ is. Waar komt de omschrijving ‘graanschuur van Europa’ eigenlijk vandaan? En waarom heet Oekraïne zo? Sicilië Het metaforische gebruik van graanschuur voor een graanproducerend gewest is al heel oud en volgens de … [Lees meer...] overEtymologica: de Oekraïense graanschuur
Salarisaanbod is meestal afwezig
Vacatures voor eerstegraadsdocent Nederlands (1) Negen van de tien vacatures voor eerstegraadsdocent Nederlands is onvervulbaar, volgens een NOS-artikel van 12 februari. Wat doen scholen eigenlijk om hun vacatures aantrekkelijk te maken voor deze felbegeerde eerstegraadsdocenten Nederlands? Het springt ons als lerarenopleiders Nederlands nogal in het oog: 90% onvervulbare … [Lees meer...] overSalarisaanbod is meestal afwezig
Juryrapport Everwinus Wassenbergh Penning 2022
Toegekend aan prof.dr. Frank Willaert Vandaag werd tijdens de Neerlandistiekdagen in Groningen de Everwinus Wassenbergh Penning uitgereikt aan de Antwerpse medioneerlandicus Frank Willaert. De winnaar van de prijs (de 'Nobelprijs van de neerlandistiek')) wordt gekozen door redactie en redactieraad van Neerlandistiek, op basis van langdurige verdiensten voor de … [Lees meer...] overJuryrapport Everwinus Wassenbergh Penning 2022
Gaston Franssen benoemd tot hoogleraar Nederlandse letterkunde en intermedialiteit
Dr. G.E.H.I. Franssen (1977) is benoemd tot hoogleraar Nederlandse letterkunde en intermedialiteit aan de Faculteit der Geesteswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam. Gaston Franssen doet onderzoek naar hedendaagse literatuur en cultuur. Zijn interesses zijn schrijverschap, beroemdheid en representaties van ziekte en gezondheid. In twee van zijn lopende … [Lees meer...] overGaston Franssen benoemd tot hoogleraar Nederlandse letterkunde en intermedialiteit
