Door Michiel de Vaan De bekende Duitse naamkundige Jürgen Udolph heeft een nieuw boekje het licht doen zien.[1] In het kader van de 500-jarige viering van de Reformatie in 2017 wordt het nu uitgebracht: Martinus Luder – Eleutherius – Martin Luther. Warum änderte Martin Luther seinen Namen? Het leest vlot weg en bevat toch veel nieuwe informatie. Luther werd in 1483 geboren als … [Lees meer...] overWaarom Luther zijn naam veranderde
Zoekresultaten voor: gesprek
Wanneer is een uitnodiging een uitnodiging?
Door Lucas Seuren De misschien wel grootste cliché in communicatieonderzoek is dat vrouwen en mannen anders communiceren en dat dit kan leiden tot verwarring. Ik noem het een cliché omdat het veelal wordt aangenomen, zonder dat er per se bewijs voor is. Maar er zijn situaties waarbij je toch wel gaat denken dat we wat effectiever boodschappen aan elkaar kunnen … [Lees meer...] overWanneer is een uitnodiging een uitnodiging?
Gods roede versus Ursula
Door Ton Harmsen Voor zijn negende tragedie, Maeghden, haalt Vondel zijn stof uit de martelaarsverhalen. Hij kiest het levensverhaal van de heilige Ursula. Haar naamdag is 21 oktober, maar zelfs of zij bestaan heeft is de vraag. De veertienjarige Schotse koningsdochter maakt, om onder een huwelijk met een heidense prins uit te komen, met goedvinden van haar vader en in … [Lees meer...] overGods roede versus Ursula
Karakters, agenten en causale verbanden
Door Marc van Oostendorp Hebben jullie er boodschap aan dat ik hier vroeg in de ochtend in mijn pyjama’tje zit te tiepen? Dat vroeg ik me af terwijl ik het boek Narratives and Narrators. A Philosophy of Stories van de Britse filosoof Gregory Currie aan het lezen was. Currie raakt in dat boek aan allerlei intrigerende kwesties die te maken hebben met het verschijnsel … [Lees meer...] overKarakters, agenten en causale verbanden
Achtergrondinformatie als dimensie van taal
Door Marc van Oostendorp Het belangrijkste dat de taalkunde de afgelopen decennia heeft geleerd is, denk ik, hoeveel dimensies er zitten aan zelfs het simpelste zinnetje. Er is natuurlijk in ieder geval een dimensie van klank (of van beeld, in gebarentaal), een dimensie van grammaticale structuur en een dimensie van betekenis, maar steeds duidelijker wordt dat ieder … [Lees meer...] overAchtergrondinformatie als dimensie van taal
Expeditie Nederlands
Door Arnoud Kuijpers ‘Wat zouden jullie in de huidige onderwijspraktijk willen veranderen?’ Dat was de vraag die mijn collega Rutger Cornelissen en ik te horen kregen toen we eind juni 2015 met de directie van onze scholengemeenschap Quadraam rond de tafel zaten. Sinds ik op het Candea College in Duiven als docent Nederlands werk, zijn Rutger en ik altijd bezig geweest met het … [Lees meer...] overExpeditie Nederlands
BloemLezing 28 oktober 2016
J.C. Bloem en Collegetour: niet te rijmen?? In een setting die een beetje aan collegetoer zal doen denken, wordt Bart Slijper, de biograaf van Bloem aan de tand gevoeld over Bloem door de bekende volkskrant columnist Jean Pierre Geelen. Ook vanuit de zaal zullen vragen kunnen worden gesteld aan "hem die alles weet over Bloem". Bart Slijper (1963) schreef in de afgelopen … [Lees meer...] overBloemLezing 28 oktober 2016
Als ik niet per se naar borrels moest…
De ver-trou-we-lijk-heid wordt geschonden in ons feuilleton De verleden tijd van lijken. Door Marc van Oostendorp "Wat gaan we nu toch weer krijgen!" zei Wouter, de hoogleraar Financiële Letterkunde die eerst in een manager was veranderd en toen de universitaire macht naar zich toe had getrokken als HR Manager. Hij keek zijn voormalige boomlange studente Sophie die … [Lees meer...] overAls ik niet per se naar borrels moest…
Afrikaans kom nooit alleen nie
Aan de Universiteit Gent wordt sedert 2007 het opleidingsonderdeel Afrikaans: taal- en letterkunde aangeboden. Dit academiejaar hebben zich maar liefst vijftig studenten aangemeld. Ook het aantal scripties Afrikaanse taalkunde en letterkunde neemt gestaag toe. Teneinde de samenwerking met het Zuid-Afrikahuis in Amsterdam op het gebied van onderzoek te verstevigen, gaan de … [Lees meer...] overAfrikaans kom nooit alleen nie
Hoe schrijf je een bestseller?
Door Marc van Oostendorp Gaat de wetenschap alle schrijvers rijk en beroemd maken? De literair redacteur Jodie Archer en de literatuurwetenschapper Matthew Jockers proberen de verwachtingen van hun lezers weliswaar wat te temperen, maar ze doen dat natuurlijk pas nadat ze die lezers eerst hun boek hebben binnengelokt met een titel (The Bestseller Code. Anatomy of the … [Lees meer...] overHoe schrijf je een bestseller?
Onze Taal, oktober 2016
85ste jaargang, nummer 10 Van de langere artikelen vindt u hier een voorproefje. Meer lezen? Koop het losse nummer of word lid. Thema: de taal van de media Erik van der Spek “Bent u ook een naar mens?” Het gereedschap van de tv-interviewer Pauw, Jinek, De wereld draait door: in veel tv-programma’s staat het interview centraal. Wat maakt een vraaggesprek de moeite … [Lees meer...] overOnze Taal, oktober 2016
Twee opmerkelijke klankverschijnselen in de eerste helft van de zestiende eeuw: een signalement.
Door Renaat Gaspar Het relaas dat Jan Govertsz opgesteld heeft van zijn reis die hij in 1525 naar Palestina heeft gemaakt, en waarvan medio 2016 een eerste, geannoteerde uitgave in de Digitale Bibliotheek van de Nederlandse Letteren is opgenomen, bevat naast veel cultuurhistorische bijzonderheden tevens een tweetal merkwaardigheden die ook de uitsluitend taalkundig … [Lees meer...] overTwee opmerkelijke klankverschijnselen in de eerste helft van de zestiende eeuw: een signalement.
Vacature: voltijds postdoctoraal medewerker ‘Herziening Algemene Nederlandse Spraakkunst’, Universiteit Gent, vakgroep Taalkunde
Aan de vakgroep Taalkunde van de Universiteit Gent is er een vacature voor een postdoctoraal onderzoeker (1fte, 18 maanden) die zal meewerken aan de grondige inhoudelijke update van de Algemene Nederlandse Spraakkunst (ANS). Project Op 1 oktober 2015 is een meerjarig project van start gegaan waarin taalkundigen van twee Nederlandse en twee Vlaamse universiteiten – de … [Lees meer...] overVacature: voltijds postdoctoraal medewerker ‘Herziening Algemene Nederlandse Spraakkunst’, Universiteit Gent, vakgroep Taalkunde
Lieve maagden scheppen en dan troosten
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (90) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp In Groot-Britannië is er bij een aantal filosofen een nieuwe belangstelling voor de literatuur te bespeuren. Denkers als Greg Currie en Max de Gaynesford denken na over literatuur als taalhandeling. Ze … [Lees meer...] overLieve maagden scheppen en dan troosten
Vondels Zege-zang voor Gillis van Vinckenroy: spotdichter wordt sportdichter
Door Ton Harmsen Sportprestaties leiden tot lyrische taal. Je hoeft niet van hockey te houden om te genieten van het proza van Hugo Camps en Maarten Scholten. Zelfs de oudste Griekse poëzie is geïnspireerd door sportieve prestaties. Rond 450 voor Chr. bezingt Pindarus in zijn Olympische, Pythische, Nemeïsche en Isthmische oden de atleten die gouden medailles verdienen. Hij … [Lees meer...] overVondels Zege-zang voor Gillis van Vinckenroy: spotdichter wordt sportdichter
Dag van de Literatuurkritiek
De eerste Dag van de Literatuurkritiek Na de geslaagde studiedag in 2015 organiseert Vlaams-Nederlands Huis deBuren samen met literair-kritisch platform De Reactor de eerste Dag van de Literatuurkritiek: een nascholingsdag voor docenten in het middelbaar onderwijs. Aan de hand van straffe lezingen en inspirerende workshops bieden we docenten de kans om literatuurkritiek in … [Lees meer...] overDag van de Literatuurkritiek
Najaarsbijeenkomst Ida Gerhardtgenootschap
Op zaterdagmiddag 8 oktober aanstaande vindt in de aula van het Comenius College de Najaarsbijeenkomst van het Ida Gerhardtgenootschap plaats. De middag begint met een tweegesprek. Jaap Goedegebuure, emeritus hoogleraar en auteur, interviewt de schrijver Oek de Jong over het werk van Ida Gerhardt. Oek de Jong brak door met de roman Opwaaiende zomerjurken (1979). Sedertdien … [Lees meer...] overNajaarsbijeenkomst Ida Gerhardtgenootschap
De functies van verhalen
Door Marc van Oostendorp Als ik niet kan slapen, ga ik soms de functies van taal tellen. Communiceren. Denken. Andere mensen uitlachen om spelfouten. Je eigen identiteit opbouwen. Laten zien hoe slim je wel bent. Ongemakkelijke stiltes vullen. Mensen in de echt verbinden. De lijst is eindeloos, of in ieder geval heb ik het einde nog nooit gehaald, hoe lang de nacht ook … [Lees meer...] overDe functies van verhalen
Irrelevante externe activiteiten
Ons populaire managersfeuilleton De verleden tijd van lijken is terug! Door Marc van Oostendorp Glimlachend keek Wouter Pieterse, de voormalige hoogleraar Financiële Letterkunde, in de spiegel. Met zijn nieuwe bril en zijn zorgvuldige kapsel leek hij nóg meer op een financieel econoom, zo iemand met een zeer hoge h-index en ditto maatschappelijk belang, uitgemeten in … [Lees meer...] overIrrelevante externe activiteiten
Als ’t in ’t Hollandsch heet
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (88) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Wat is het verschil tussen Tadamtadamtadamtadam en Tadamtadamtadamtadamtadam? Dat de eerste veel opgewekter klinkt dan de tweede. Een gedicht waarvan iedere regel uit vier keer tadam bestaat, dat kán bijna … [Lees meer...] overAls ’t in ’t Hollandsch heet
Hans van der Togt!
Door Marc van Oostendorp In Sulmona (de geboorteplaats van Ovidius), ergens in de bergen van Abruzzo, wonen twee broers die 's ochtends bars schoonmaken en die zichzelf onder andere Nederlands hebben geleerd door 's middags en 's avonds intensief naar de tv te kijken. In Nederland zijn ze nooit geweest, en geoefend hebben ze vooral met elkaar, maar ze leerden wat ze weten van … [Lees meer...] overHans van der Togt!
Vlekloos bloed
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (87) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp De huidige tijd heeft zijn comfortzone, zijn waarde creëren en zijn verbinding zoeken, maar de vroege negentiende eeuw had zijn vlekloos bloed. Het was zo'n frase die je bij bepaalde dichters als het ware … [Lees meer...] overVlekloos bloed
Hondenbemiddeling
Door Leonie Cornips Heeft u wel eens goed naar hondenbezitters onder elkaar geluisterd terwijl ze de hond uitlaten? Dat amuseert me enorm. Vaak laat ik in het park tegenover mijn huis mijn langharig geval uit, een fauve briard die we Roos noemen. Hoewel ik dezelfde hondenbezitters elke dag tegenkom, ken ik de meesten niet bij naam maar wel als baasje van Max en Tander of … [Lees meer...] overHondenbemiddeling
Taalgebruik is een vorm van cryptografie
Door Lucas Seuren Het voordeel van een vrij matige zomer is dat je tijd hebt om wat achterstallig onderhoud te plegen aan de filmcollectie. Zo stond The Imitation Game al een tijdje op mijn lijstje. Deze film gaat hoofdzakelijk over Alan Turing wiens werk cruciaal was bij het kraken van de Enigma-machines die de Duitsers gedurende de Tweede Wereldoorlog gebruikten om hun … [Lees meer...] overTaalgebruik is een vorm van cryptografie
‘Deze informatie openbaren zou mijn vrouw, mijn zoon, mijn medewerkers en mij het leven kosten’
President Tsaar op Obama Beach op de voet gevolgd (35/60) Door Marc van Oostendorp Deze zomer publiceren nrc.next en NRC Handelsblad fragmenten uit de roman President Tsaar op Obama Beach van A.F.Th. van der Heijden als feuilleton. De afleveringen verschijnen 's ochtends <op de website van de krant>. In de loop van de dag blog ik een bespreking. Vandaag: aflevering 35. … [Lees meer...] over‘Deze informatie openbaren zou mijn vrouw, mijn zoon, mijn medewerkers en mij het leven kosten’
