Iedereen herkent het wel: je staat ’s ochtends op met een brandende vraag als ‘Sinds wanneer hangt het verschil tussen een uitbreidende en beperkende bijzin eigenlijk af van een komma?’ of ‘Wie heeft de gekke regel bedacht dat er geen komma mag staan voor en?’ Hoe kun je nu het antwoord op zo’n vraag vinden? Daarvoor moet je zoveel mogelijk oude taalgidsjes … [Lees meer...] overWaarom maakt een komma het verschil?
Zoekresultaten voor: standaardtaal
Formele voorzetsels in het Surinaams-Nederlands
Het nog steeds relatief bescheiden onderzoek naar het Surinaams-Nederlands heeft enkele nuttige opsommingen opgeleverd van kenmerken waarin het Surinaamse Nederlands duidelijk verschilt van het Europese. Behalve uitspraakkenmerken zoals de bilabiale w of Surinaamse lexemen worden o.a. grammaticale kenmerken genoemd zoals deletie van er, het gebruik van die als lidwoord, of het … [Lees meer...] overFormele voorzetsels in het Surinaams-Nederlands
Waarom Vlaanderen: een zondagspak
De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen (3.3) In deze reeks vertellen onderzoeker Eline Zenner en taalliefhebber Jan Hautekiet het verhaal van de ‘verenglishing’ van het Nederlands in Vlaanderen. Een overzicht van de afleveringen in de aangroeiende reeks vind je hier. Dit stukje past in een bredere inleiding die de positie van het Nederlands in … [Lees meer...] overWaarom Vlaanderen: een zondagspak
Waarom Vlaanderen? De volkstaal in evolutie
De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen (3.1) In deze reeks vertellen onderzoeker Eline Zenner en taalliefhebber Jan Hautekiet het verhaal van de ‘verenglishing’ van het Nederlands in Vlaanderen. Een overzicht van de afleveringen in de aangroeiende reeks vind je hier. In dit stukje bekijken ze aan de hand van enkele voorbeelden de rol van … [Lees meer...] overWaarom Vlaanderen? De volkstaal in evolutie
Van Beschaafd naar Belgisch
In de taalwetenschap en het taalbeleid voelt men dat de tijden veranderen. De Vlaamse jeugd accepteert het noordelijke Nederlands als enige norm niet meer. Ze gaat uit van een eigen, Vlaamse variant. Uiteindelijk volgen zowel de Taalunie als Van Dale en worden labels ingevoerd als ‘standaardtaal in België’, ‘standaardtaal in Nederland’ of kortweg BE en NL. In deze aflevering … [Lees meer...] overVan Beschaafd naar Belgisch
‘Neerlandofoon’: een kwalijke suggestie
Zelden een onzinniger voorstel gelezen dan het pleidooi van Geert Buelens om zo snel mogelijk van het gebruik van het woord ‘Nederlands’ af te zien om onze taal aan te duiden. We spreken straks met z’n allen geen ‘Nederlands’ meer, maar ‘neerlandofoon’ als het van Buelens afhangt. In een rabiate deconstructivistische bui verklaart hij dat er aan ‘Nederlands’ te veel … [Lees meer...] over‘Neerlandofoon’: een kwalijke suggestie
Op syn idioatysk Frysk. Taalkundige analyze fan it ‘Idioticon Frisicum’(1806) fan Everwinus Wassenbergh.
Ynlieding Op 9 oktober stie myn artikel Op syn Gryksk op Frisistyk. Dat wie basearre op de lêzing dy’t ik op de Dei fan de Fryske taalkunde (6 oktober ll.) holden haw oer de ynfloed fan de Schola Hemsterhusiana op de taalresepsje fan Everwinus Wassenbergh-en-dy, de heechleararen Gryksk en oare akademisy yn de achttjinde en de earste helte njoggentjinde iuw. It gie om in … [Lees meer...] overOp syn idioatysk Frysk. Taalkundige analyze fan it ‘Idioticon Frisicum’(1806) fan Everwinus Wassenbergh.
Podcast: Kinderen van het ABN
Bij de start van de Week van het Nederlands lanceert cultuurtijdschrift de lage landen een vierdelige podcast over de opkomst van het Standaardnederlands in Vlaanderen. Taalexpert Miet Ooms zoekt een antwoord op de vraag hoe het Nederlands de plaats van het Frans heeft ingenomen in het openbare leven en waarom de discussie over de taalnorm nooit is verstomd. Beluister nu de … [Lees meer...] overPodcast: Kinderen van het ABN
21 september 2023: Dr. Lou Spronck-lezing door Miet Ooms
Wegens onvoorziene omstandigheden kan Rik Vosters de 4e Dr Lou Spronck-lezing a.s. donderdag niet presenteren. Miet Ooms neemt deze lezing voor haar rekening. Waar: Minderbroedersberg 4, Aula Universiteit Maastricht Tijd: 20.00 uur Titel: Algemeen Nederlands of eigen Nederlands? Over het Nederlands dat we delen en dat ons soms … [Lees meer...] over21 september 2023: Dr. Lou Spronck-lezing door Miet Ooms
Wat mag je nog zeggen?
In de golf van woke taalactivisme sta je als taalkundige op de uitkijk naar een deskundig becommentarieerde synthese van het nieuwe taalgebruik dat ons van alle kanten komt aanwaaien. En dan vallen er plotseling twee studies op je bureau die beweren een heldere gids te bieden. Dat mag je óók (al niet meer) zeggen De eerste gids is van een voortreffelijke taalkundige. … [Lees meer...] overWat mag je nog zeggen?
5 oktober – 14 november 2023: Webinarreeks ‘Werken met online taalbronnen’
In oktober en november 2023 organiseren het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en de Taalunie de webinarreeks ‘Werken met online taalbronnen’. In vier interactieve webinars krijg je handvatten om aan de slag te gaan met verschillende taalbronnen van het INT: het Corpus Hedendaags Nederlands, Woordcombinaties, de Algemene Nederlandse Spraakkunst (e-ANS) en de Historische … [Lees meer...] over5 oktober – 14 november 2023: Webinarreeks ‘Werken met online taalbronnen’
Wat is het verschil tussen een taal en een dialect?
Hoewel niet-taalkundigen aanhoudende interesse tonen voor de vraag wat het verschil is tussen een taal en een dialect, verwerpen taalwetenschappers deze discussie doorgaans met een verwijzing naar een door Max Weinreich gepopulariseerde uitspraak: “Een taal is een dialect met een leger en een vloot.” (Maxwell, 2018). Oftewel, het onderscheid tussen taal en dialect is een … [Lees meer...] overWat is het verschil tussen een taal en een dialect?
Taalactivisme is van alle tijden
Aan de haal met de taal (1) Er is recent nogal wat heisa rond de nieuwe ‘taaldictatuur’ die onder invloed van de woke cultuur haar intrede lijkt te hebben gedaan. Onder de niet mis te verstane mantra dat mag je óók al niet meer zeggen wordt de wrevel tegen de taalbetutteling op hoge toon geventileerd. Maar vanuit taalkundig standpunt is dit taalactivisme gewoon … [Lees meer...] overTaalactivisme is van alle tijden
De afnemende populariteit van minderheidstalen
Al jarenlang zet de Raad van Europa zich in voor de bevordering van het gebruik van regionale- en minderheidstalen, en al jarenlang heeft het geen succes. Ook in Nederland worden de Friese, Limburgse en Nedersaksische taal steeds minder gesproken. Cor van der Meer, expert op het gebied van regionale en minderheidstalen: “Als een taal uitsterft, sterft ook een deel van de … [Lees meer...] overDe afnemende populariteit van minderheidstalen
Contaminaties: ik heb daar bang van
Wie dagelijks deel uitmaakt van het Vlaamse universiteitsleven, als student of lesgever, heeft wellicht al eens gehoord van de Confessionspagina's op Facebook. Er is een pagina voor elke universiteit waar studenten hun gekste en gênantste belevenissen posten, en soms ook hun frustraties, al dan niet over proffen, andere studenten of de universiteit zelf. Onlangs kwam ik ook nog … [Lees meer...] overContaminaties: ik heb daar bang van
Joops waarzeggerij
Joop van der Horst, emeritus-professor, neerlandicus en historisch taalkundige, is een van die academici over wie je al gehoord had nog lang voor je een eerste teen in z’n aula zette. Een meer ervaren medestudent had je op de gang al gewaarschuwd voor de legendarische en mysterieuze zevende vraag op het examen, waar je zelf hypotheses moest gaan vormen over een door Joop … [Lees meer...] overJoops waarzeggerij
Langs elkaar heen
Tien jaar geleden overleed essayist, dichter en literatuurwetenschapper Hans Groenewegen. Stel dat het hier net als in de film is, waar dode mensen eventjes overkomen om wat zaken door te nemen, wat zou ik dan aan Groenewegen, na hem te hebben gefeliciteerd met het kampioenschap van Feyenoord, kunnen vragen over het tussenliggende literaire decennium? Ik begin met het … [Lees meer...] overLangs elkaar heen
Hagunnan
Omdat ik deze week de Canon van de Nederlandse poëzie van Paul Claes las, dacht ik aan het woord hagunnan. Op nummer 1 in die canon staat natuurlijk: quid expectamus nunchabent omnes volucres nidos inceptos nisi ego et tuhebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thuwat unbidan we nu Het is een van de meest besproken gedichten uit het Nederlands, en over … [Lees meer...] overHagunnan
Het is ‘een bank’, echtgenoot!
Wie hem voor het eerst hoort praten, kan hem niet altijd geografisch lokaliseren. Een best neutrale accentkleur heeft hij, die echtgenoot van me. Experts ter zake vinden meestal slechts enig houvast in zijn regressieve assimilatie. Hij kan zich immers niet van de drang weerhouden om stemhebbendheid van een medeklinker ook op de voorafgaande door te voeren. Da’s mooi klinkt uit … [Lees meer...] overHet is ‘een bank’, echtgenoot!
Biks
Een paardenmeisje vertelt in de krant: ‘Terwijl Tess helpt bij de les, gaan Florine en ik bixen. Met een karretje, volgeladen met brokken die op samengeperste korrels hout lijken, gaan we alle stallen af. De paarden happen de bix direct uit mijn handen.’ Een ander zegt: ‘Ze lieten hun biks staan, dan weet je dat er iets loos is’. Iedereen met een … [Lees meer...] overBiks
Het Dialectenbureau: Dialect en wetenschap
Er wordt al ongeveer 150 jaar onderzoek gedaan naar dialecten, maar dat is nog niet makkelijk, vooral niet als het gaat om het verleden van het dialect. Ook omdat er geen opnames bestaan. Onderzoekers hebben in de loop van de tijd manieren gevonden om dat toch te doen. Cor van Bree is in Nederland een absolute autoriteit op het gebied van taalonderzoek. Een inspirator voor … [Lees meer...] overHet Dialectenbureau: Dialect en wetenschap
Nederlandstalige vaktaal: ja!
Vorige week werd in Brussel het zeer succesvolle congres “Terminology: domain loss and gain” gehouden, een organisatie van NL-Term, het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT), de Europese vereniging voor Terminologie (EAFT) en Infoterm. Meer dan 120 deelnemers vanuit heel Europa deelden ervaringen over hoe in bepaalde talen termen wel of niet beschikbaar waren voor specifieke … [Lees meer...] overNederlandstalige vaktaal: ja!
Etymologica: Groente
Het kabinet wil de btw op groente en fruit verlagen of afschaffen, maar onderzoeks- en adviesbureau SEO beweerde op 31 maart dat dit praktisch onuitvoerbaar is, omdat het niet mogelijk zou zijn precies te bepalen welke producten vallen onder groente en fruit. Dit leidde tot veel hoongelach. Laten we ons niet in de politiek mengen maar eens bekijken waar de begrippen voor … [Lees meer...] overEtymologica: Groente
De eerlijke vinderette
Achter het achtervoegsel 28 Onbevangen een boek lezen is er voor een etteloog niet bij. De sensor voor oude en nieuwe ette-woorden staat altijd aan, want op elke bladzijde kan zomaar een ette-woord opduiken. Dat ondervond ik een paar weken geleden tijdens het lezen van De eerlijke vinder van de Belgische schrijver Lize Spit. In dat boekenweekgeschenk kwamen maar liefst … [Lees meer...] overDe eerlijke vinderette
Etymologische aanvretingen van de morfologie
Het werkwoord eten is op het eerste gezicht een doordeweeks werkwoord. Het komt frequent voor, en het wordt al vroeg verworven door kleuters, maar morfologisch is het bijzonder. Het voltooid deelwoord zou eigenlijk geëten moeten luiden, of samengedrukt: geten, en die vorm is ook geattesteerd in het Middelnederlands. Maar in de standaardtaal is het nu gegeten. Het ge-prefix … [Lees meer...] overEtymologische aanvretingen van de morfologie
