Vorig jaar september publiceerde René Broens zijn oplossing van het Reynaert raadsel. Het is, wat de Fransen noemen, een ‘petit livre’: bijna 200 bedrukte bladzijden, waarin de lezer kennismaakt met een nogal andere visie op de literaire vos. Vossejagers die dit boek gaan lezen in de hoop hun naam daarin vaak genoemd te zien, zullen teleurgesteld worden. De ‘Aangehaalde … [Lees meer...] over‘Het Reynaertraadsel’ en de hebzucht van koning Nobel
Zoekresultaten voor: waarom literatuur lezen
Eén dodendans in twee sonnetten van Martinus Nijhoff
In Nijhoffs debuutbundel De Wandelaar (1916) en in de dialoog Pierrot aan de lantaarn (geschreven in 1916, gepubliceerd in 1919) vinden we gedichten waarin Nijhoff iets laat doorschemeren van zijn visie op het leven na de dood. De mens blaast een keer zijn laatste adem uit, maar daarna krijgt hij een nieuw leven toebedeeld. ‘God heeft ons op de wereld gezet, Het leven kan niet … [Lees meer...] overEén dodendans in twee sonnetten van Martinus Nijhoff
Hoera! Een boek
Behalve de man die het Volkskrant Magazine het mooiste blad van Europa vond, heb ik nooit een wonderlijker kerel gekend dan Jos Joosten. Jos Joosten, wiens ochtendlijke facebookberichten je leest als je ’s avonds laat thuiskomt, Radio 1 zachtjes leuterend op de achtergrond. Jos Joosten, de criticus en de wetenschapper die de kritiek op de wetenschap bepaald niet schuwt. Jos … [Lees meer...] overHoera! Een boek
Op de spellingtak
Beste John en Paul, Een van mijn heimelijke genoegens bestaat uit het luisteren naar jullie podcast John & Paul hebben woorden, waarin jullie wekelijks praten over taal. Hoewel jullie, geloof ik, nooit echt iets hebben verteld over jullie onderlinge verhouding, is duidelijk dat jullie allebei Nederlands doceren bij communicatie-opleidingen aan de Fontys-hogeschool in … [Lees meer...] overOp de spellingtak
Er bestaan geen goede of slechte schrijvers
Waarom Lamia Makaddam lezen? Is het volgende een Nederlands gedicht? Ik bedoel nu even niet: is het een gedicht, laten we dat aannemen, maar is het een Nederlands gedicht? Er bestaan geen goede of slechte schrijvers en er bestaan geen modernistische schrijvers of schrijvers van de oude school. Alleen lezers bestaan. Als je meer te weten wilt komen over wat er wordt … [Lees meer...] overEr bestaan geen goede of slechte schrijvers
Avant zo’n beetje alle letters van de regenboog
Het Louis Couperus Museum kondigde deze week de tentoonstelling aan die het hele jaar te zien zal zijn onder de ‘prikkelende titel’ Louis Couperus, non-binair avant la lettre? Prikkelend is die titel zeker, want hij roept onmiddellijk diverse vragen op, waarvan de vraag of je ‘met de ogen van nu’ Couperus inderdaad non-binair zou kunnen of mogen noemen misschien nog wel de … [Lees meer...] overAvant zo’n beetje alle letters van de regenboog
In memoriam Frank van Gestel (4-3-1939 – 15-12-2022)
In hetzelfde jaar als twee collega’s van dezelfde generatie, Thijs Pollmann en Arie Sturm, overleed eind 2022 de Utrechtse taalkundige Frank van Gestel. Frank van Gestel studeerde eind jaren ’50, begin jaren ’60 Nederlands in Utrecht bij Van Haeringen en W.A.P. Smit. Zijn wetenschappelijke carrière begon al tijdens zijn studie, waarbij hij zich aanvankelijk niet tot de … [Lees meer...] overIn memoriam Frank van Gestel (4-3-1939 – 15-12-2022)
Gruwel en Gein in Groningen
Trilbil en Duivelsdrek: 17 oude Groninger sprookjes van Trijntje Soldaats en haar toehoorders Daar waren eenmaal twee zoons en zij heetten Gerrit en Kornelis, en toen stierf hunnen moeder in 1801, en toen kwam Trijntje Soldaats in hunnen dienst en zij zeide hen vertellings en Gerrit die schreef deze Vertellings op in een oud kasboektje en doe werd dat door schriftje … [Lees meer...] overGruwel en Gein in Groningen
Lucifer, waar is uw glans gebleven?
Connie Palmen heeft er nooit een geheim van gemaakt dat haar werk wortelt in een diepe culturele en literaire traditie. Wie haar romans reduceert tot (auto)biografische documenten miskent hun literaire karakter en hun verwevenheid met talrijke verhalen en motieven die uit het verleden zijn overgedragen. ‘De roman dwingt zijn eigen waarheid af,’ zegt de verteller in het eerste … [Lees meer...] overLucifer, waar is uw glans gebleven?
Over de poëzie-enquête van Awater en Poëziekrant
De recensiedokter (12 en slot) In twaalf afleveringen diagnosticeerde Recensiedokter Evi Aarens de literaire kritiek. Vandaag haar laatste bijdrage over de triviale poëzie-enquête van Awater en Poëziekrant. ‘Laten we beginnen met de niet gestelde nulde vraag. Waarom dichters/kritici lastig gevallen met elf ernstige, misschien wel saaie vragen over de poëzie en het … [Lees meer...] overOver de poëzie-enquête van Awater en Poëziekrant
Bijbel met bijdragen
Toen Leo Oppenheim in 1964 zijn beroemde boek Ancient Mesopotamia publiceerde, gaf hij het een programmatische ondertitel: Portrait of a Dead Civilization. Daarmee gaf hij aan dat de Oudheid voor ons wezensvreemd is en dus ten diepste onkenbaar. Dat geldt niet alleen voor Mesopotamië. Een andere bekende oudheidkundige, Moses Finley, typeerde het … [Lees meer...] overBijbel met bijdragen
Vondels Lucifer in de klas
Elk jaar wagen een paar dappere en nieuwsgierige leerlingen in de (voor)examenklassen zich aan Lucifer. Het werk staat op Lezen voor de lijst op niveau 6. Een werk op het hoogste niveau lezen is een uitdaging die sommige van mijn leerlingen vrijwillig aangaan, en waar ze onderling heerlijk over kunnen snoeven (‘Heb jij nog niks van niveau 5 en 6 gelezen? Ik al Advocaat van de … [Lees meer...] overVondels Lucifer in de klas
Nieuw: een Handboek voor leerlingen
Het afgelopen jaar verscheen bij Educatieve uitgeverij Blink een bijzonder boek: het Handboek communicatie – taal – literatuur, bedoeld voor leerlingen die Nederlands volgen in de bovenbouw van havo en vwo. Waarom bijzonder? Omdat het een nieuw type handboek is. Er bestaat een Digitaal vakdidactisch Handboek van de Werkgroep Onderzoek Didactiek Nederlands (WODN) van Levende … [Lees meer...] overNieuw: een Handboek voor leerlingen
Kunst en wetenschap
Een sterke opening is het halve werk, maar van de opening moet Vondels Lucifer het niet hebben. Integendeel, de beginclaus van Lucifer is helemaal zo best niet. Het slot is echter ijzersterk. Vondels boodschap is in onze tijd misschien wel actueler dan ooit – daarover later meer. Eerst iets over een goede opening, want dat Vondel een toneelstuk fantastisch kon laten beginnen, … [Lees meer...] overKunst en wetenschap
Toon Tellegen en zijn transnationale transfer: hoe een Nederlandse schrijver Rusland veroverde
Behalve voor de kleuren van de vlag, als iemand je zou vragen hoe Nederland en Rusland zijn verbonden, wat zou je zeggen? Ik wist het ook niet, maar uit mijn onderzoek voor mijn bachelorscriptie blijkt het dat de Nederlandse kinderboekenschrijver Toon Tellegen ook heel geliefd in Rusland is! Een opvallend fenomeen. Wat nog vreemder is, is dat Toon Tellegen zelfs meer Russische … [Lees meer...] overToon Tellegen en zijn transnationale transfer: hoe een Nederlandse schrijver Rusland veroverde
Satan en de Saksen
Op 27 december jl. eiste secretaris Oleksii Danilov van de Nationale Veiligheidsraad in Oekraïne dat de van de Russisch-Orthodoxe Kerk afgesplitste Oekraïense tak zich moet distantiëren van Moskou en moet zeggen dat de Russische president Poetin Satan is. Ook het hoofd van de Russisch-Orthodoxe Kerk, patriarch Kirill, is volgens Danilov een duivel. … [Lees meer...] overSatan en de Saksen
De kraters van hun vaderland
Waarom Aleksandr Poesjkin lezen? Aleksandr Poesjkin was een nationalist, 'pan-Slavistische kolonialist' en 'een voorloper van Nikita Michalkov, de pro-Poetin regisseur'. Dat schreef de slavist Arie van der Ent, die in Oekraïne woont, een paar maanden geleden in een ingezonden brief in NRC. Moet je het werk van zo iemand in deze tijden wel lezen? Kun je er wel van … [Lees meer...] overDe kraters van hun vaderland
De jeugd van tegenwoordig
Jonge vrienden, Jullie zijn dom, gemakzuchtig en ongeletterd. Jullie geheugen is bedroevend, jullie taalbeheersing abominabel. Ik bedenk dat niet zelf, maar laat me leiden door grote geesten. Laat me citeren, om te beginnen uit het werk van de Romeinse aristocraat Seneca, de vader van de bekende filosoof, die dit omstreeks het jaar 40 van onze jaartelling schreef, toen hij … [Lees meer...] overDe jeugd van tegenwoordig
In het walhalla gelanceerd
Pogingen om iets structureel te verbeteren kunnen rekenen op mijn sympathie. Dus had het boek Optimistische woede (2022) van schrijverscollectief Fixdit een waarderingsvoorsprong voordat ik het begon te lezen. Gelijkwaardig, evenredig – mochten de geslachten dat in literatuur vandaag nog niet zijn, dan maar gisteren!Sowieso was ik jaloerserig, doordat de leden in maart 2022 een … [Lees meer...] overIn het walhalla gelanceerd
‘Maf ze’ revisited
Linguïstische Miniatuurtjes revisited (2) In juni 2023 is het precies 30 jaar geleden dat ik in het toenmalige Neder-L mijn allereerste miniatuurtje schreef (toen nog zonder titel). In de komende maanden zal ik met enige regelmaat zo’n oud miniatuurtje herlezen, en er met de kennis van nu iets nieuws (of fris) over proberen te zeggen. Vandaag: werk ze! Linguïstisch … [Lees meer...] over‘Maf ze’ revisited
Het belang van het laatste woord
Eergisteren kwam Eugen Rochko, de maker van het socialemediaplatform Mastodon met een voor sommigen schokkend bericht: hij zou overwegen om een functie voor 'quote posten' te maken omdat mensen erom vroegen. Het bericht kwam een paar dagen nadat de Zweedse activiste Greta Thunberg op een ander socialemediaplatform, Twitter, een nu al beroemde 'quote post' had geplaatst. op … [Lees meer...] overHet belang van het laatste woord
Vondels Lucifer (1654) hertaald (2022)
Wie deed eenmaal ‘heilig’ in ‘veilig’ weerklinken?Heiligheid.... Veiligheid.... Vondel!Buiten God is het nergens veilig.... Uit: Eva (1927), Carry van Bruggen Waarom Liever luie lezers dan geen lezers - dit standpunt van Marita Mathijsen deel ik van harte. Als hoofddocent vroegmoderne letterkunde in Utrecht (2002-2011) en vervolgens in Groningen (tot mijn pensioen in … [Lees meer...] overVondels Lucifer (1654) hertaald (2022)
De ‘liefdesboekjes’ redden zich ook wel zonder Kees ’t Hart
"Verwarring en onzekerheid, 'angst' en verlangen." Dat zijn volgens Kees 't Hart de ingrediënten voor wat hij 'liefdesromans' noemt, het soort boeken dat in Nederland onder andere verschijnt in de Bouquetreeks. In zijn boek Pleidooi voor pulp houdt 't Hart een, eh, pleidooi voor zulke boekjes. Hij wil dat ze serieus genomen worden, dat ze in de boekwinkel verschijnen, dat … [Lees meer...] overDe ‘liefdesboekjes’ redden zich ook wel zonder Kees ’t Hart
Poëzie met ChatGPT
De afgelopen weken stond menig neerlandicus versteld van de mogelijkheden van de nieuwe chatbot ChatGPT. Ook mijn mond viel op zijn minst een beetje open toen ik de bot vroeg om te reflecteren op de vraag of de literaire canon diverser zou moeten worden. Dat wordt nog interessant, met de tentamenweken in januari in aantocht. Maar toch: hoe fraai gecomponeerd de teksten van … [Lees meer...] overPoëzie met ChatGPT
22 stukken uit ’22
De keuze van de hoofdredactie van Neerlandistiek Het jaar is nog niet ten einde, maar we hebben dit jaar bijna 2500 stukken gepubliceerd – aankondigingen van evenementen en nieuwe boeken, overlijdensberichten, vacatures en artikelen over een palet van onderwerpen dat weer net wat bonter is dan dat van vorig jaar – en daarmee de bontheid van het vak nog wat beter … [Lees meer...] over22 stukken uit ’22
