Door Ton Harmsen In de winter van 1601 nodigde prins Maurits een gezelschap van 28 man uit om hem te vergezellen op het uitstapje van de eeuw. De reis in de zeilwagen die Simon Stevin voor hem had gebouwd ging in razende snelheid over het strand van Scheveningen naar Petten. Onder de genodigden waren de Franse gezant Paul Choart de Buzanval, de Spaanse admiraal Francisco … [Lees meer...] overHugo de Groot op de zeilwagen van Simon Stevin
17e eeuw
CALL FOR ARTICLES: EARLY MODERN LOW COUNTRIES (EMLC)
Door Feike Dietz In the spring of 2017, Early Modern Low Countries (EMLC) will publish its first issue. This new open access journal will appear in two installments every year, containing high-quality, original scholarship for an international readership on any aspect of the history and culture of the Low Countries between 1500 and 1800. The successor of two well-reputed … [Lees meer...] overCALL FOR ARTICLES: EARLY MODERN LOW COUNTRIES (EMLC)
Verlies van botheid door buitenlanders
Door Marc van Oostendorp In zijn nieuwe boek Lof der botheid deinst René van Stipriaan er niet voor terug zijn lezer eens flink te kwellen. In een van de hoofdstukken gaat het over de biografie van Constantijn Huygens, en Van Stipriaan beschrijft dan hoe in de loop van de tijd verschillende potentiële biografen zijn teruggedeinsd: dat leven duurde te lang, en zat te vol met … [Lees meer...] overVerlies van botheid door buitenlanders
Een slaef wil my verkrachten: Josef in Egypte
Door Ton Harmsen Bij de held breekt inzicht door, en daarmee kantelt de toestand op het toneel. De agnitio en de peripetie vormen de kern van de aristotelische toneeltheorie. De kunst is die ommekeer niet te presenteren als weer een nieuw hoofdstuk in het verhaal, maar als een dramatische psychologische climax. Een tragedie over Josef en de vrouw van Potifar moet dus niet … [Lees meer...] overEen slaef wil my verkrachten: Josef in Egypte
P.C. Hoofts tragedie Achilles en Polyxena op het Muiderslot
Op 16 maart 2017, de dag dat P.C. Hooft (1581-1647) 436 jaar geworden zou zijn, speelt Theater Kwast zijn tragedie “Achilles en Polyxena” op de beste plek denkbaar: in de ridderzaal van het Muiderslot. Een beetje verjaarsfeestje is natuurlijk niet compleet zonder de Trojaanse oorlogen. … [Lees meer...] overP.C. Hoofts tragedie Achilles en Polyxena op het Muiderslot
Een berooide student en een zingende molenaar
Door Ton Harmsen Het leven van een filoloog is met het internet in korte tijd wel een stuk gemakkelijker geworden. Natuurlijk was het twaalf jaar geleden veel avontuurlijker: als je iets wilde weten bracht je uren door in studiezalen en je was dolgelukkig als je vond wat je zocht, of iets wat erop leek. Nu tik je bij google drie woorden in en daar is het resultaat. De … [Lees meer...] overEen berooide student en een zingende molenaar
In reprise: Josef in Dothan, Vondels tiende tragedie
Door Ton Harmsen Het was al lang aangekondigd, en nu is het zover: www.inreprise.org is gelanceerd. Op de website staat een lijst van honderd spelen waaruit theatermakers kunnen kiezen, en er zal van alles gebeuren om het zover te krijgen dat ze op enig niveau – van simpele leesvoorstelling tot gecostumeerde avondvulling – iets daarvan opvoeren. Gelukkig is ongeveer een kwart … [Lees meer...] overIn reprise: Josef in Dothan, Vondels tiende tragedie
Spellingsvariatie als betekenisvariatie: over De Hond, Floddertje en de Statenbijbel
Door Feike Dietz Ophef over ij en ei Vorige week pleitte Maurice de Hond in de Volkskrant voor afschaffing van de ‘korte ei’, omdat het onderscheid geen enkele functie heeft, terwijl het zijn zevenjarige dochter veel verspilde energie kost om te leren welke woorden met de ‘ei’ en de ‘ij’ gespeld moeten worden. Het voorstel maakte bijzonder veel los: er verschenen columns en … [Lees meer...] overSpellingsvariatie als betekenisvariatie: over De Hond, Floddertje en de Statenbijbel
Johan de Brune: Gesuyckert met goe tael, gekruydt met scherpe reden
Door Ton Harmsen Constantijn Huygens is een Hagenaar, maar zijn hele leven lang heeft hij ook iets met Zeeland. Het begon toen hij nog jong, ambteloos en onbekend was: de Zeeuwse pensionaris Jacob Cats vroeg hem bij te dragen aan de gedichtenbundel Zeeuwse nachtegaal. Ook Johan de Brune de Oude, die Cats als pensionaris zou opvolgen, leverde werk voor de lyriekbundel die in … [Lees meer...] overJohan de Brune: Gesuyckert met goe tael, gekruydt met scherpe reden
Het reisverslag van Coenraad Ruysch. Deel XXIII: Van Marseille tot Montauban
Wij publiceren hier een kritische editie van het reisverslag van Coenraad Ruysch, verzorgd door Alan Moss van de Radboud Universiteit Nijmegen. Hieronder staan links naar de tot nu toe verschenen delen: Ten geleide Verantwoording Deel I: mei 1674 – Van Amsterdam tot Hamburg | Google Earth Deel II: juni 1674 –Van Hamburg tot Ulm | Google Earth Deel III: juli-september 1674 … [Lees meer...] overHet reisverslag van Coenraad Ruysch. Deel XXIII: Van Marseille tot Montauban
Nederlands als wetenschapstaal in de zestiende eeuw
Door Cora van de Poppe Recentelijk was in het nieuws veel aandacht voor de opmars van Engels in het wetenschappelijk onderwijs. Het merendeel van alle studies aan Nederlandse universiteiten wordt inmiddels al in het Engels gedoceerd. Deze trend wordt niet door iedereen met blijdschap ontvangen; de Taalunieraad pleit bijvoorbeeld juist voor een sterke positie van het Nederlands … [Lees meer...] overNederlands als wetenschapstaal in de zestiende eeuw
Erasmus in Weerts dialect
Door Ton Harmsen Mijn wekelijkse column in Neerlandistiek.nl werpt vruchten af. Ik krijg opmerkingen van lezers over mijn data en mijn digitale edities, suggesties voor onderwerpen en complete teksten om te publiceren. Deze week stuurde Michiel de Vaan, aan de lezers van Neerlandistiek.nl welbekend, mij een bijzondere Erasmusvertaling toe, in een Nederlands dialect. Ik schreef … [Lees meer...] overErasmus in Weerts dialect
Gods roede versus Ursula
Door Ton Harmsen Voor zijn negende tragedie, Maeghden, haalt Vondel zijn stof uit de martelaarsverhalen. Hij kiest het levensverhaal van de heilige Ursula. Haar naamdag is 21 oktober, maar zelfs of zij bestaan heeft is de vraag. De veertienjarige Schotse koningsdochter maakt, om onder een huwelijk met een heidense prins uit te komen, met goedvinden van haar vader en in … [Lees meer...] overGods roede versus Ursula
Op de grens van literatuur en geschiedschrijving
Geen enkel Nederlands toneelstuk is in de zeventiende en achtiende eeuw zo vaak gedrukt en opgevoerd als Belegering ende het ontset der stadt Leyden door Reynier Bontius. Dit blij-eindend treurspel, voor het eerst gedrukt in 1645, hield tot 1821 stand op het Nederlandse toneel. Daarna werd het spoedig vergeten, maar met 111 drukken had het een ware zegetocht achter de rug. … [Lees meer...] overOp de grens van literatuur en geschiedschrijving
Electra: Vondel nieuwe stijl
Door Ton Harmsen Met zijn vertaling van Sophocles’ Electra (1639) gaat voor Vondel een nieuwe zon op. In de opdracht aan Tesselschade Roemers bewondert hij de stijl van Sophocles: ‘Walgelijcke opgeblaezenheid, waer van Griecken en Latynen hoe aelouder, hoe vryer zijn, heeft hier nergens plaets.’ We zagen ook al dat de karakterontwikkeling in de dialoog tussen Electra en haar … [Lees meer...] overElectra: Vondel nieuwe stijl
Wat staat daer?
Door Bas Jongenelen Het lezen van oude handgeschreven berichten is niet moeilijk. Vroeger konden ze die dingen immers ook lezen, dus waarom zouden wij dat nu niet meer kunnen? Het lezen van een Middeleeuws handschrift is dus net zo eenvoudig als Chinees: miljoenen mensen kunnen het. Ja, was het maar zo simpel, als je er niet mee opgegroeid bent, dan kom je er niet zo makkelijk … [Lees meer...] overWat staat daer?
Wwww
Door Ton Harmsen Leonard Blussé klaagde in zijn valedictio dat in het groot-auditorium van de Leidse Academie geen gebruik gemaakt mag worden van powerpoint. Zijn afscheidsrede ging over de cultuurcentra die ontstaan aan de monding van grote rivieren, zoals Shanghai aan de Yangzi jiang en Leiden aan de Rijn. Leonard liet zich door de Leidse mores niet uit het veld slaan: Maar … [Lees meer...] overWwww
Te verschijnen: complete uitgave werken Matthijs van der Merwede (1613-1664)
Door Paul Dijstelberge De dichter Matthijs van der Merwede (1613-1664) is de grote onbekende van onze gouden eeuw. Hij was een afstammeling van een oud adellijk geslacht en wilde dat graag weten. Zijn poezie is even onconventioneel als lastig en het voornaamste onderwerp van zijn eerste bundel, Romeinse Min-triomfen, het veroveren en bezitten van een stoet aan jonge meisjes in … [Lees meer...] overTe verschijnen: complete uitgave werken Matthijs van der Merwede (1613-1664)
Vondels Zege-zang voor Gillis van Vinckenroy: spotdichter wordt sportdichter
Door Ton Harmsen Sportprestaties leiden tot lyrische taal. Je hoeft niet van hockey te houden om te genieten van het proza van Hugo Camps en Maarten Scholten. Zelfs de oudste Griekse poëzie is geïnspireerd door sportieve prestaties. Rond 450 voor Chr. bezingt Pindarus in zijn Olympische, Pythische, Nemeïsche en Isthmische oden de atleten die gouden medailles verdienen. Hij … [Lees meer...] overVondels Zege-zang voor Gillis van Vinckenroy: spotdichter wordt sportdichter
Theater Kwast trapt nieuw seizoen Gouden Eeuw toneel af met leugens en ontucht
Op dinsdag 4 oktober trapt Theater Kwast een nieuw seizoen Mond op Mond af met een hysterisch theaterstuk over liefde en lust: Theodoor Rodenburgh’s Casandra hertoginne van Borgoni en Karel Baldeus. In Casandra en Karel Baldeus verlangt de Hertogin van Borgonie gedreven door ‘geyle minnelust’ naar het bed van Karel Baldeus, de bediende van haar echtgenoot de Hertog. Karel … [Lees meer...] overTheater Kwast trapt nieuw seizoen Gouden Eeuw toneel af met leugens en ontucht
Vondels achtste tragedie: vertaling van Sophocles’ Electra
Door Ton HarmsenMet de nare smaak van de Gysbreght nog in zijn mond is Vondel toe aan iets heel nieuws. Gelukkig wordt hij onder anderen door Hugo de Groot, die in 1630 Euripides’ Phoenissae vertaald had, gewezen op een voorbeeld dat een radicale verandering inhoudt: de Griekse tragedie. De sfeer die hij daarin vond bood betere mogelijkheden dan de pathetische horreur van … [Lees meer...] overVondels achtste tragedie: vertaling van Sophocles’ Electra
Het reisverslag van Coenraad Ruysch. Deel XXII: Van Grenoble tot Marseille
Wij publiceren hier een kritische editie van het reisverslag van Coenraad Ruysch, verzorgd door Alan Moss van de Radboud Universiteit Nijmegen. Hieronder staan links naar de tot nu toe verschenen delen: Ten geleide Verantwoording Deel I: mei 1674 – Van Amsterdam tot Hamburg | Google Earth Deel II: juni 1674 –Van Hamburg tot Ulm | Google Earth Deel III: juli-september 1674 … [Lees meer...] overHet reisverslag van Coenraad Ruysch. Deel XXII: Van Grenoble tot Marseille
Aan de wieg van het web
Door Ton Harmsen Eerder deze week schetste Frits van Oostrom in de vijfentwintigste Bert van Selmlezing, getiteld Van geletterd naar gepixeld, de ontwikkelingen in de digitale neerlandistiek sinds het overlijden van Van Selm in 1991. Van Oostrom heeft gelijk als hij zegt dat het initiatief voor het digitaliseren van Nederlandse literatuur van de universiteiten (de leerstoelen … [Lees meer...] overAan de wieg van het web
Symposium De literaire canon in de vroegmoderne tijd
Symposium ‘De literaire canon in de vroegmoderne tijd’, 13 oktober 2016, Auditorium Rijksmuseum, 15.00-18.00. Ter gelegenheid van de nieuwe boekenreeks Rijksmuseum Studies in History en de lancering van de website schrijverskabinet.nl organiseert het Rijksmuseum een symposium rond het thema literaire canonvorming in de vroegmoderne tijd. De canon van de … [Lees meer...] overSymposium De literaire canon in de vroegmoderne tijd
De dreigende drogreden
Door Ton Harmsen Hoeveel nieuwe stukken er ook verschenen, voor het repertoire van de Amsterdamse Schouwburg greep men graag naar oude succesnummers. Op een bewaard gebleven affiche uit 1760 staat de klucht Broershart uit 1668 op het programma, als naspel bij De dood van Sultan Selim, een tragedie uit 1717 door Willem van der Hoeven. Hij was een gevierd acteur die meer dan … [Lees meer...] overDe dreigende drogreden
